Çdo ditë e më shumë bëhen pjesë të fjalorit tone fjalë si “ freelance”, “ puna online”, “platform online”. Për këtë pjesë të realitetit të ri, që ka marrë një shtysë të madhe gjatë pandemisë Covid 19, për Grupin Mediatik të Kinës flet ekspertja e ekonomisë Ada Hoxholli .
Ada Hoxholli në intervistë për CMG
CMG: Çfarë është “Freelancing”?
Ada Hoxholli: “Freelancing” është një punë e pavarur, ku një person punon për vete e jo për një kompani. Punonjësit e pavarur marrin përsipër punë kontraktuale për kompani dhe organizata, por ata janë të vetëpunësuar. Punonjësit quhen “të punësuar” nga kompanitë për të cilat punojnë, por më shumë si kontraktues. Freelancer është një mënyrë shumë e mirë e të punuarit, nëse kërkoni shumë pak kontroll dhe liri në jetën tuaj profesionale. Nëse do të përmendim pak statistikat sipas raporti vjetor të Upwork mbi punën e pavarur në SHBA ai zbuloi se 56.7 milion amerikanë kanë patur një punë të pavarur në vitin 2019 – një rritje prej 3.7 milion njerëz nga 2014. Statistika, një platformë e të dhënave të biznesit parashikon që deri në vitin 2028 ky numër të rritet në mbi 86 milion.
CMG: Pse mund të punojmë si Freelancing?
Ada Hoxholli: Ka disa arsye për të filluar si Freelancing: është një mënyrë për të gjeneruar të ardhura shtesë, për të paguar shpenzime ose kursyer për ditë të vështira, është e përballueshme për të filluar nëse tashmë keni aftësi dhe pajisje për të bërë punën. Mund të filloni shpejt sapo të gjeni një klient, mund të filloni të paguheni. Ju lejon një pavarësi më të madhe mbi një vend pune. Shpesh është fleksibël, duke ju lejuar të punoni me kohë të pjesëshme ose pas orarit punës.
Fiverr ( Foto entertaiment bracket)
CMG: Çfarë lloj pune ofron një Freelancer?
Ada Hoxholli: Pothuajse çdo lloj shërbimi që i ofrohet një biznesi mund të ofrohet mbi baza të pavarura. Disa punë të pavarura përfshijnë
shkrimtar, dizajner i pavarur, asistent i pavarur virtual, kontabilist i pavarur, shërbime të marketingut, PR ose menaxhues i mediave sociale.
CMG: Çfarë duhet të kemi parasysh në hapat e parë?
Ada Hoxholli: Për Freelancer, duhet të keni një aftësi që mund t’u ofroni klientëve të mundshëm. Shumica e njerëzve tërhiqen nga përvoja e tyre e punësimit, duke ofruar shërbime, duke përdorur talentet që ata kanë tashmë.
Së bashku me një shërbim, disa gjëra që duhet të merren parasysh përfshijnë: Një uebfaqe që tregon për ju dhe shërbimet tuaja, dhe një portofol të punës tuaj dhe dëshmitë. Një profil i LinkedIn. Ndërsa të gjitha mediat sociale mund të jenë një burim i shkëlqyeshëm për punë të pavarur, LinkedIn është një rezyme në internet e vendosur në një vend ku profesionistët lidhen. Gjithashtu një burim i shkëlqyeshëm për të gjetur punë të pavarur. Një telefon biznesi i dedikuar ose një numër telefoni celular në të cilin ofertat mund të arrijnë tek ju. Një kartë biznesi për të përfituar pagesat. Një menu shërbimesh dhe tarifat tuaja.
Freelance (Foto Techrepublic)
CMG: Cilat janë fushat më të shpeshta të karrierës në Freelancer?
Ada Hoxholli: Si freelancer mund të punohet në shumëllojshmëri ndërmarrjesh, organizatash dhe agjencish qeveritare punësojnë free. Ju do të gjeni punë në pothuajse çdo karrierë të imagjinueshme, dhe punët e pavarura ndryshojnë nga projekte të vogla, të përkohshme, deri te projekte afatgjata, me kohë të plotë. Në 2019, FlexJobs përcaktoi fushat e karrierës që kishin kërkese më të madhe për Freelancer ato janë: Kompjuter dhe IT, Kontabiliteti dhe Financat, HR & Rekrutimi, Redaktimi, dhe Shkrimi etj.
CMG: Cilat janë anët pozitive dhe negative të punuarit si Freelancer?
Ada Hoxbolli: Si çdo punë tjetër që ka të mirat dhe të keqijat edhe Freelancer nuk është ndyshe. Të qenit i vetëdijshëm për sfidat përpara mund të sigurojë që jeni të përgatitur dhe keni të bëni me realitetin. Duke pasur kontroll mbi ngarkesën tuaj të punës, klientët me të cilët punoni, dhe të ardhurat tuaja janë një përfitim i madh i punes së pavarur. Ju përcaktoni se çfarë pune duhet të merrni, për cilat klientë dëshironi të punoni dhe nivelin e pagave. Në varësi të nivelit tuaj të eksperiencës, mund të jetë e mundur të punoni orë me kohë të pjesshme, por të paguani me kohë të plotë. Fleksibiliteti dhe puna në distancë janë gjithashtu një nga anët pozitive. Shumica e kohës, do të punoni në projekte të pavarura do të përfshijnë punën në zyrën tuaj të shtëpisë dhe punën në orët që ju zgjidhni. Do keni afate kohore për t’u përmbushur, por do të vendosni se kur dhe ku punoni. Si tregtar i pavarur, ju jeni pronar i një biznesi, dhe ju duhet të qëndroni në krye të taksave, faturave, pagesa të marra, të gjeni sigurimin tuaj shëndetësor dhe të blini çdo pjesë të softuerit dhe teknologjisë që ju nevojitet për të përfunduar punën tuaj. Freelancing kërkon një menaxhim të mirë të parave dhe një burim të vazhdueshëm të klientëve të rinj.
CMG: Cilat janë tiparet dhe karakteristikat e nevojshme si Freelancer?
Ada Hoxholli: Ka disa cilësi që duhet të zotëroni për të vendosur veten për një sukses të pavarur. Nuk ka asnjë shef të shikojë nga cepi i syrit të tyre ose kolegët për t’ju gjykuar kur kaloni një orë në internet në vend që të punoni. Disiplina është e nevojshme për të qëndruar në rrugën e duhur. Qëndrueshmëria është gjithmonë e rëndësishme, por veçanërisht kur filloni si Freelancer duke u përpjekur të gjurmoni punën. Ju jeni përgjegjës për shumë detyra të ndryshme. Ju duhet të mbani shënimet e të ardhurave dhe shpenzimeve. Duhet të përgjigjeni menjëherë në email-et e klientit. Të qenit i pavarur përfshin shumë komunikim.Ju duhet të jeni të gatshëm të keni biseda të vështira, si të negocioni një normë më të lartë ose të prishni marrëdhëniet me një klient dhe t’i trajtoni me takt dhe profesionalizëm.
FREELANCER (Foto koalla)
CMG: Si të gjeni punë si freelancer ?
Ada Hoxholli: Pune të pavarur mund të gjendet pothuajse kudo. Vendet për t’u marrë parasysh jane ato brenda rrjetit tuaj social, online.Vendi më i mirë për të gjetur klient është vendi ku klientët kërkojnë ndihmë. Ka shumë faqe në internet për të gjetur punë, duke përfshirë Upwork, Guru, Freelancer.com, Fiver dhe shumë të tjere.
CMG: Cila nga këto platforma është më e suksesshme dhe më e përdorur në të gjithë botën?
Ada Hoxholli: Upwork është një platformë që lidh bizneset me profesionistë të pavarur (freelancers) në të gjithë botën për punë dhe projekte të vogla ose afatgjata. Upwork është një nga faqet për punë në distancë më të popullarizuara kohëve të fundit. Upwork ka mbi 18 milionë profesionistë të pavarur dhe pesë milionë klientë të regjistruar dhe është tregu më i madh në botë për freelancers, ku çdo vit postohen tre milionë punë me vlerë 1 miliard dollarë.
CMG: Si funksionon dhe çfarë dallimesh ka nga plarformat e tjera?
Ada Hoxholli: Upwork lejon klientët të intervistojnë, punësojnë dhe punojnë me profesionistë të pavarur dhe agjenci të pavarura përmes platformës së kompanisë. Klientët postojnë një përshkrim të punës dhe një varg çmimesh që ata janë të gatshëm të paguajnë për një profesionist të pavarur.
Klienti më pas "interviston" profesionistë të pavarur duke parë profilet dhe renditjen e tyre, apo duke komunikuar përmes chat-it. Pasi klienti të ketë zgjedhur cilin dëshiron të punësojë, ai e punëson atë si freelancer duke dërguar një kontratë me orë të caktuara, normë pagese dhe një afat përfundimtar për punën. Pagesa mund të jetë për orë. Profesionistët e pavarur regjistrojnë kohën përmes aplikacionit Upwork Desktop. Për çmim fiks: Klienti dhe i punësuari bien dakord për një çmim fiks për projektin. Përzierje: Kjo është një përzierje e pagesave të mësipërme, duke vendosur edhe një çmim për normë shtesë. Pagesat kryehen përmes MasterCard, Visa, American Express, Discover ose PayPal. Upwork merr një përqindje të fitimeve që ju bëni në platformë, kjo përqindje zvogëlohet sa më gjatë që punoni në të njëjtat kontrata. Për 500 dollarët e parë, ata marrin 20%, nga 501 deri në 10,000 dollarë marrin 15%, dhe pas 10,000 dollarë marrin 5%. Në thelb, ju stimulojnë që të krijoni marrëdhënie afatgjata me klientët. Gjithashtu ka një kategori punësh ku mund të punoni ndahen në: Web, Celular dhe Software, Dizajn, Shkrim dhe Redaktim, Shitje dhe Marketing etj.
CMG: Nëse flasim për platformat shqiptare cilat janë më të suksesshmet?
Ada Hoxholli: iLance.al, platforma e parë freelance në Shqipëri. Mund të keni dëgjuar për platforma si Fiverr, Upwork, Freelancer.com, të cilat ofrojnë mundësi punësimi si freelancer. Për tregun shqiptar, një opsion është iLance.al.
Platforma iLance.al sjell në Shqipëri për herë të parë një mënyrë tjetër punësimi, ai i freelancer. Platforma është krijuar për të qenë urë lidhëse midis punëdhënësve dhe personave freelance. Nisma vlerësohet të ketë ardhur pasi ka shumë punëdhënës shqiptarë (biznese, organizata, apo edhe individë), të cilët kërkojnë freelancer për të përfunduar një projekt. Në të njëjtën kohë, nuk mungojnë freelancer shqiptarë. Në platformën e thjeshtë në përdorim mund të regjistrohet çdokush që ka talent apo aftësi në një fushë të caktuar profesionale apo çdokush që duhet të punësojë një freelancer për të përfunduar projektin. Kategoritë janë të shumta si: përkthime, shkrimi i kontentit, research dhe kërkimet studimore, mësimdhënia online e deri te zhvillimet e programeve apo website-ve. Pra, çdo punë që një individ mund të kryejë online. Një individ mjafton të regjistrohet duke hapur një llogari në iLance, të specifikojë nëse është Freelancer apo Punëdhënës, dhe mund të nisë menjëherë përdorimin e platformës, pa taksa regjistrimi apo hapa te tjerë burokratikë. iLance u krijua në vitin 2018 nga një skuadër e vogël e përbërë prej 3 personash. Qellimi kryesor, ishte te sjellin platformën iLance në mbarë botën, dhe pas suksesit që platforma pati ne Shqipëri gjatë vitit të provës, tani platforma është dhe në formatin internacional dhe shumëgjuhësh.
CMG: Sa ndikoi pandemia në hapjen e këtyre plaformave në vend dhe jashtë si dhe në shtimin e përdorimit të tyre?
Ada Hoxholli: Pandemia i dha një hov shtimit të përdorimit të tyre, pasi shumica e punëve u kthyen online. Freelancer në thelb të tij ka të bëjë me kryerjen e një pune në mënyrë të pavarur dhe gjetjen e shërbimit online. Në pandemi u rritën shumë përdoruesit dhe shërbimet freelance.
CMG: Për të gjithë ata që duan të jenë pjesë e këtyre platformave, çfarë duhet të kenë parasysh?
Ada Hoxholli: Është shumë e rëndëssishme të qënurit i duruar, fillimisht aplikimi mund të refuzohet sepse portofoli i punëve të përdoruesit mund të jetë jo shumë i besueshëm, duhet të paguajnë një tarifë. Gjithashtu duhet shumë kohë dhe durim për të gjetur klientë, por më pas këto platforma ofrojnë arritje shumë të mira. Shumë e rëndësishme është të aplikoni në punë që kanë pak aplikime dhe ju mund të përzgjidheni. Në një periudhë një vjeçare mund të krijosh një portofol tëndin me punë të besueshme.
