Ekonomia qarkulluese në favor të tranzicionit energjetik
Gjatë dekadës së ardhshme, përshpejtimi i kalimit të energjisë drejt sigurisë klimaterike mund të rrisë ekonominë botërore me 2.4% në krahasim me rritjen e pritshme të planeve aktuale. Kjo vlerësohet nga një studim i ri nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë së Rinovueshme (Irena), “Perspektiva e tranzicionit të energjisë botërore”, që u publikua në funksion të samitit COP26 të planifikuar për në nëntor, në Skoci.
Parashikimi është se investimet e nevojshme për të kufizuar ndryshimet klimaterike do të çonin në krijimin e rreth 122 milionë vendeve të punës të lidhura me energjinë deri në vitin 2050, më shumë se dyfishi i vlerësimit aktual prej 58 milionë. Vetëm energjia e rinovueshme do të përbëjë më shumë se një të tretën e të gjitha vendeve të punës në sektorin e energjisë, duke punësuar 43 milionë njerëz në nivel global, duke mbështetur rimëkëmbjen pas Covid dhe rritjen ekonomike afatgjatë.
Por për ta bërë energjinë të qëndrueshme si në aspektin ekonomik ashtu edhe në atë mjedisor, shpjegon raporti, nevojiten rregullime të forta në flukset e kapitalit dhe një riorientim të investimeve, si dhe politika të ardhshme për të përshpejtuar tranzicionin, për të zbutur pasiguritë dhe për të siguruar përfitimet maksimale. Në këtë kuptim, do të ishte i nevojshëm një investim vjetor prej 4.4 trilionë dollarë, i barabartë me rreth 5% të prodhimit të brendshëm bruto në vitin 2019.
Drejtori i përgjithshëm i Agjencisë së Energjisë së Rinovueshme, Francesco La Camera, deklaroi se ky këndvështrim përfaqëson një “toolbox” konkret dhe praktik për riorientimin total të sistemit global të energjisë dhe shkruan një histori të re dhe pozitive të energjisë.
Sipas tij, ka konsensus që një tranzicion energjie i bazuar në energjinë e rinovueshme dhe teknologjitë efikase është e vetmja qasje e zbatueshme për ta kufizuar ngrohjen globale në 1.5 gradë deri në vitin 2050.
Tranzicioni energjetik mund të sjellë ndryshim ekonomik
“Transformimi i energjisë do të nxisë transformimin ekonomik. Secili vend do të përcaktojë atë që është më e mira për të, por kolektivisht ne duhet të sigurohemi që të gjitha vendet dhe rajonet të mund të përfitojnë nga tranzicioni global energjetik për një botë elastike dhe më të drejtë. Ne kemi njohuri, kemi mjete, duhet të veprojmë dhe duhet ta bëjmë tani”, -theksoi La Camera.
Dekada e ardhshme do të jetë vendimtare për arritjen e synimeve të Parisit dhe zhvillimit të qëndrueshëm. “Çdo vonesë do të na çojë në drejtim të ngrohjes së mëtejshme, me pasoja të thella dhe të pakthyeshme ekonomike dhe humanitare”, -thuhet në studimin e Agjencisë së Energjisë së Rinovueshme.
Heqja dorë nga karboni, kufizimi i investimeve në naftë dhe gaz për të inkurajuar braktisjen më të shpejtë dhe një tranzicion të kontrolluar, si dhe miratimi i zgjidhjeve të qëndrueshme teknologjike, politike dhe të tregut, do ta vendosë sistemin global të energjisë në rrugën drejt tranzicionit të energjisë.
Por për të filluar transformimin, deri në vitin 2050, nevojiten 33 trilionë dollarë në investime shtesë me efikasitet, energji të rinovueshme, elektrifikim të përdorimit përfundimtar, rrjete të energjisë, fleksibilitet, hidrogjen dhe inovacione.
Përfitimet, megjithatë, tejkalojnë kostot e investimit. Kur merret parasysh ndotja e ajrit, shëndeti i njerëzve dhe efektet e ndryshimit të klimës, kthimi është edhe më i madh, me çdo dollar të shpenzuar në tranzicionin e energjisë duke shtuar përfitime që vlerësohen të jenë midis 2 dhe 5.5 dollarë, të cilat në terma përmbledhës arrijnë mes 61 trilionë dollarë dhe 164 trilionë dollarë nga mesi i shekullit.
Tranzicioni i energjisë, një çështje shumë aktuale që ngjall interes të fortë nga palët e interesuara, është një proces kompleks dhe afatgjatë i karakterizuar nga ndryshime strukturore në metodat e prodhimit dhe përdorimit të energjisë. Ajo ka një ndikim të rëndësishëm, ndër të tjera, në cilësinë e jetës, mjedisin, zhvillimin ekonomik dhe organizimin shoqëror.
Forcat e mëdha të rritjes dhe ndryshimit që modifikojnë dhe formësojnë të gjithë organizatën shoqërore dhe produktive, të ashtuquajturat mega-trende, udhëheqin zhvillimin e sistemit energjetik. Sot, në mesin e atyre që nxisin tranzicionin e energjisë, tre kanë më shumë peshë për nga rëndësia dhe ndikimi: zbutja e ndryshimit të klimës, qasja universale në energji dhe rritja e popullsisë botërore.
Në këtë drejtim, zvogëlimi i emetimeve të gazeve serrë, në veçanti i dyoksidit të karbonit, kërkon veprim urgjent në mënyrë që të kufizohet ngrohja globale nën 2 gradë celsius siç u refuzua në Marrëveshjen e Parisit COP21. Me të njëjtën urgjencë dhe rëndësi është lejimi i qasjes në energji elektrike për ata miliarda njerëz që ende nuk e kanë atë në botë sot dhe në të njëjtën kohë garanton rritjen e ekonomive në zhvillim dhe mbajtjen e një niveli të përshtatshëm të zhvillimit për vendet më të industrializuara. Modeli i ri duhet të karakterizohet nga standarde të larta të efikasitetit dhe të aftë për të siguruar energji të pastër, me densitet të lartë, të vazhdueshëm dhe ekonomik.
Në tregjet në zhvillim, veçanërisht në vendet me potencial domethënës dhe në zhvillim të fortë nga pikëpamja e energjisë, tranzicioni energjik fokusohet në ngritjen e kapaciteteve për të krijuar bashkëpunime të reja dhe mundësi biznesi, duke theksuar potencialin e madh të aftësive dhe aftësive prodhuese të sistemit.
Tranzicioni energjetik përparësi për burimet evropiane
Objektivi është të kontribuojë në rritjen ekonomike dhe sociale të vendeve në respekt të plotë të mjedisit dhe të promovojë një model të qëndrueshëm zhvillimi të bazuar në ekonominë qarkulluese në institucionet vendore dhe palët e interesuara, duke shfrytëzuar aftësitë e kompanive dhe fuqinë e zinxhirit të furnizimit.
Tranzicioni i Energjisë përfaqëson një mjet themelor për hartimin e një të ardhmeje të qëndrueshme nga pikëpamja mjedisore, por edhe ekonomike e sociale. Për të arritur objektivat lind nevoja për kontributin e të gjithë aktorëve, publik dhe privat, duke shkuar përtej ndarjeve, duke kapërcyer demagogjinë dhe duke gjetur pika të përbashkëta për të ecur shpejt përmes një programimi në kohë të ndërhyrjeve që kanë përcaktuar qartë kohën, burimet financiare dhe subjektet zbatuese.
Përgatiti: Irma Paloli
