Rritja e ekonomisë private u shërben njerëzve
2024-03-11 11:04:43

Raporti i Punës së Qeverisë i prezantuar nga Kryeministri Li Qiang të martën e kaluar  u zotua edhe një herë të miratojë politika për të nxitur rritjen e sektorit privat.

Ekonomia private ka dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm në zhvillimin ekonomik të Kinës dhe përbën një pjesë të konsiderueshme të ekonomisë së vendit. Në një vend socialist modern si Kina, politikat dhe rregulloret mbështesin një sistem ekonomik bazë ku sektori shtetëror luan një rol kryesor. Megjithatë, inkurajimi, mbështetja dhe udhëzimi i Kinës për zhvillimin e sektorit jopublik kanë qenë të palëkundur.

Xinhua

Kryeministri Li Qiang/Xinhua

Hartimi i një ligji për nxitjen e ekonomisë private, i cili filloi më 21 shkurt, është një hap i rëndësishëm drejt nxitjes së zhvillimit të sektorit privat. Kjo është ndoshta masa e nivelit më të lartë për të promovuar dhe mbrojtur ekonominë private, ndërkohë që nënvizon një hendek në zhvillimin e ekonomisë private, një ndjenjë që mund të gjurmohet në dëshirën historike për barazi ekonomike.

Në të kundërt, fondet fillestare për ekonominë private të Kinës - të quajtur më mirë si "kapital fillestar" dhe jo "akumulim primitiv" - u mblodhën nga brenda sistemit socialist për ngritjen e ndërmarrjeve, jo duke ndarë mjetet e prodhimit nga punëtorët. Këto fonde erdhën nga kursimet familjare, mbledhja e fondeve nga komuniteti, huatë bankare, qiratë, reforma e ndërmarrjeve shtetërore dhe asetet jo-materiale të ofruara nga departamente të ndryshme të shtetit, të cilat nuk kishin të bënin me privimin.

Pa këto masa, ekonomia private nuk do të kishte arritur gjendjen aktuale të zhvillimit dhe as ekonomia e Kinës nuk do të bëhej e dyta më e madhe në botë. Të gjitha këto janë praktika të arsyeshme dhe të ligjshme në fazat fillestare të socializmit, në përputhje me ligjet ekonomike.

Nga këndvështrimi i sotëm, disa nga praktikat mund të duken ligjërisht gri, por duhej të bëhej përparim pavarësisht nga kornizat rregullatore pas fillimit të reformës dhe hapjes. Historiani gjerman Friedrich List vëren me zgjuarsi se teknologjia dhe tregtia lëvizin nga një qytet në tjetrin, nga një vend në tjetrin, duke kërkuar liri, siguri dhe mbështetje.

Në një ekonomi tregu, ligjet janë krijuar për të rregulluar sjelljen e aktorëve të tregut dhe për të mbrojtur interesat, duke përfshirë ato të individëve dhe ndërmarrjeve. Në qendër të këtij sistemi qëndron mbrojtja e të drejtave pronësore. Një ekonomi tregu, e karakterizuar nga transaksione, kërkon si themel të drejta të qarta dhe të mbrojtura pronësore.

Mallrat nuk mund të dalin në treg dhe të bëjnë shkëmbime me dëshirën e tyre. Kjo kërkon një kujdestar, pronarin e mallit. Pa të drejta pronësore të përcaktuara mirë dhe të mbrojtura, tregtia e drejtë nuk mund të ekzistojë dhe pa tregti, shkëlqimi i ekonomisë së tregut do të zbehej.

Një ekonomi tregu kërkon gjithashtu mbrojtjen e të drejtave të sipërmarrësve. Kjo përfshin të drejtën për të ndarë burime dhe për të fituar të ardhura në mënyrë të ligjshme, si dhe të drejtat civile. Ndërsa shkelësit individualë të ligjit duhet të ndëshkohen, është thelbësore që të mos prishet funksionimi normal i bizneseve. Bukuria e një ekonomie tregu qëndron në konkurrencën e ndershme, e cila fillon me shpërndarjen e drejtë të burimeve sociale. Pa drejtësi në fillim, është e vështirë të arrihet drejtësia në fazat pasuese.

Zhvillimi i ekonomisë private, aktualisht, përballet me disa sfida të mëdha, pasi ngadalësimi i saj po ndikon në rritjen e përgjithshme ekonomike të Kinës. Qëllimi i ligjit të propozuar është të promovojë dhe mbrojë ekonominë private. Ligji duhet të përdoret për të hapur rrugën për zhvillimin e ekonomisë private, për të mbështetur pasionin e sipërmarrësve për biznesin, për t'i lejuar ata të rriten pa shqetësime dhe për t'i ndihmuar ata të kontribuojnë më shumë në zhvillimin ekonomik të Kinës.

Thelbi i ligjit qëndron në natyrën e tij ndëshkuese dhe operative. Kështu që nuk duhet marrë lehtë. Shkelja e interesave të ekonomisë private, mundësisht nga departamentet që përfaqësojnë autoritetin publik, duhet gjithashtu t'i nënshtrohet procesit gjyqësor dhe ndëshkimit. Ekziston gjithashtu nevoja për të vendosur autoritetin e ligjeve për të promovuar ekonominë private dhe për të theksuar se ekonomia private është pjesë përbërëse e ekonomisë kombëtare. Ligji i propozuar, pasi të zbatohet, do të jetë një moment historik ligjor, i cili do të ndihmojë vërtet në përshpejtimin e rimëkëmbjes së ekonomisë private.

Autori Li Yiping  është profesor në Shkollën e Ekonomisë, Universiteti Renmin i Kinës.