Fakti që të tjerët tani po përpiqen të arrijnë Kinën në fushën e zgjerimit dhe ndihmës së jashtme ekonomike mund të sjellë rezultate të denja.

Nga të gjitha vendet e mëdha, Kina ka përfituar më shumë nga globalizimi, i cili si një proces i liberalizimit dhe integrimit të ekonomisë kombëtare të mëparshme është një mundësi globale e ndërvarur për mallra, kapitale dhe teknologji. Me këtë rast lind pyetja: A ka kontribuar mjaftueshëm Kina në këmbim? Përsa i përket transfertave të teknologjisë, Kina ka marrë shumë për vete sesa u ka bërë të tjerëve, edhe pse kohët e fundit janë krijuar situata të reja. Pas një fillimi të investimeve të huaja direkte të rëndësishme, të cilat Kina i përdor për modernizimin e strukturimit dhe nxitjen e zhvillimit të saj teknologjik, nga viti në vit ka investuar më shumë se sa investon bota në Kinë. Ndërsa më parë tërhiqte investimet dhe transferimin e teknologjisë moderne, tani Kina i vendos investimet e vogla në vendet më të varfra.

Libraria shtetërore e ndërtuar me ndihmë nga Kina për El Salvador/CFP

Gjatë Forumit “Një Brez, një  Rrugë për Bashkëpunim “ që mbylli  punimet së fundmi, askush nuk kishte dyshime se Iniciativa BRI është vërtet globale. Kjo u theksua nga Presidenti Xi Jinping në fjalimin e tij,  ku vuri në dukje tetë objektivat kryesore të BRI për dekadën e dytë. Ato përfshijnë shkëmbimin ekonomik ndërkombëtar më gjithëpërfshirës, intensifikimin e shkëmbimeve shkencore dhe kulturore si dhe rëndësinë në rritje të investimeve në kapitalin njerëzor dhe ekonominë dixhitale. Është e rëndësishme që nevoja për të zgjeruar arsenalin e aspekteve të buta të BRI-së është pranuar. Në këtë drejtim, zhvillimi i kanaleve të ndryshme të marrëdhënieve mes njerëzve ka kuptim thelbësor.

Kritikët e BRI-së janë vazhdimisht në kërkim të mangësive dhe të metave në këtë projekt të rëndësishëm, megjithatë ata hasin në vështirësi në rritje për t'i gjetur ato.

Në fund të fundit, nuk mund të anashkalohet fakti se më shumë se 150 vende dhe 30 organizata ndërkombëtare kanë nënshkruar mbi 200 dokumente për bashkëpunim me Kinën në zbatimin e projekteve të infrastrukturës. Nga viti 2013 deri në vitin 2023, Kina investoi rreth 1 trilion dollarë jashtë vendit, ndërsa realizoi gjithsej rreth 3000 projekte të kalibrit të ndryshëm. Ndërsa kujdeset për furnizimin e lëndëve të para të nevojshme për prodhimin dhe marrjen e aksesit në tregje gjithnjë e më absorbuese për produktet e tyre,

Ura e ndërtuar nga kompania kineze për Republikën e Mozambique-së të Afrikës Juglindore/CFP

investimet dhe tregtia kineze kanë krijuar gjithashtu miliona vende pune nga Bangladeshi në Kongo, nga Pakistani në Nigeri, nga Irani në Mozambik. Në fakt, masa e të varfërve  njerëz që nuk kishin ndonjë punë fitimprurëse dhe familjet e tyre  çlirohen nga varfëria dhe shikojnë me shpresë të ardhmen në vendin e tyre dhe jo diku larg në një tokë të huaj.

Një trilion është një milion miliona. Supozoni në mënyrë konservative se çdo milion dollar është investuar jashtë vendit nga Kina, duke krijuar  kushte jetese që vetëm një person të hiqte dorë nga emigracioni për shkak të varfërisë, kjo do të thotë se 1 milion njerëz nuk duhet të largohen nga fshati ose qyteti i tyre në kërkim të një vendi më të mirë. Pra, shumë njerëz nuk enden nëpër shkretëtira dhe dete, duke ulur rrënjësisht valën e refugjatëve në Evropë, e cila nuk është në gjendje të përballojë fluksin e emigracionit. Mos bëni gabim: nëse nuk do të ishte BRI, mund të kishte disa milionë refugjatë të tjerë. Kina është një fuqi ekonomike e rëndësishme. Nga 100 kompanitë më të mëdha në botë, 14 janë kineze. Kjo është katër herë më shumë se dy dekada më parë.

Në mesin e  kompanive të themeluara në 25 vitet e fundit që kanë vlerë mbi 10 miliardë dollarë, nuk ka asnjë të vetme evropiane, nëntë janë kompani amerikane dhe tetë kineze. BRI nuk është aspak një instrument që Kina të kthehet në një hegjemoni globale, siç portretizohet me kokëfortësi në Perëndim. Kjo nuk është çështje e vërtetë për ata që mund të kuptojnë se koha e hegjemonisë së çdo vendi ka ikur përgjithmonë. Bota është mjaft e madhe dhe të gjithë kanë një shans të përshtaten në të në mënyrë paqësore.

BRI gjithashtu nuk është një mision bamirës i Kinës i ofruar vendeve të tjera, megjithëse do të ishte gabim të injorohej dimensioni i ndihmës së tij. Ka më shumë iniciativa ndihme me karakteristika kineze. Punëtoritë Luban (të emëruara sipas një marangozi legjendar nga shekulli i pestë para Krishtit) duhet të shihen gjithashtu si një sukses. Që nga viti 2016, Kina ka krijuar rreth 30 programe të tilla trajnimi profesional në 25 vende, kryesisht në ekonomitë më të varfra të Azisë Jugore, Lindjes së Mesme dhe Afrikës. Dhjetëra mijëra të rinj janë diplomuar nga këto kurse, duke gjetur më vonë punë me pagesë në industri të ndryshme  nga sistemet e prodhimit që përdorin inteligjencën artificiale, përmes automjeteve elektrike dhe robotikës, te mjekësia tradicionale kineze dhe arti i kuzhinës. Këto seminare shërbejnë gjithashtu si kanale për transferimin e teknologjisë dhe aftësive menaxheriale. BRI është mbi të gjitha, mënyra e Kinës për të ruajtur dinamikën e ekonomisë së saj, e cila është e domosdoshme për të kënaqur pritshmëritë në rritje të konsumit të mbi 1.4 miliardë njerëzve. Për të rritur prodhimin në mënyrë adekuate, është e nevojshme të sigurohet lëndë e parë e importuar. Kjo, nga ana tjetër, kërkon fonde për ta financuar, të cilat vijnë nga niveli i lartë i eksporteve drejt tregjeve  me produktet "Made in China".

CFP

Mega-projekte të tilla duhet të shihen në mënyrë të ngjashme, por asnjë nuk është aq i madh sa të konkurrojë me BRI-në. Ky është rasti i projektit të Bashkimit Evropian të quajtur “Global Gateway”. Ajo pritet të mobilizojë deri në 300 miliardë euro (316.5 miliardë dollarë) deri në vitin 2027 për zhvillimin e infrastrukturës globale dhe mbështetjen e transformimeve të gjelbra dhe dixhitale në mbarë botën. Pa dyshim, ky është një reagim i vonuar ndaj BRI-së, ashtu si aspektet e orientuara nga jashtë të "Build Back Better World" të SHBA-së, B3W. Ky program i administratës së Presidentit Joe Biden synon në thelb të nxisë situatën e brendshme ekonomike të SHBA-së, por në të njëjtën kohë mund të kontribuojë edhe në zhvillimin më të shpejtë socio-ekonomik në vendet e Jugut Global. Fakti që të tjerët tani po përpiqen të arrijnë Kinën në fushën e zgjerimit dhe ndihmës së jashtme ekonomike mund të sjellë rezultate të denja vetëm nëse do të ishte konkurrencë e ndershme dhe jo rivalitet armiqësor që rezulton nga ambicjet e tepërta.

Autori Grzegorz W. Kolodko është drejtor i Kërkimeve Ekonomike TIGER, (Transformimi, Integrimi dhe Globalizimi) në Universitetin Kozminski në Varshavë, ish zëvendëskryeministër dhe ministër i financave i Polonisë dhe profesor i shquar i Shkollës “Një Brez, një Rrugë” të Universitetit Normal të Pekinit.