Shoqëria jonë po përballet me një sërë sfidash që kërkojnë ripërshtatje dhe zhvillime drejt qëndrueshmërisë më të madhe ekonomike. Për vite me radhë në vende dhe rajone të ndryshme të botës përballemi me fenomenin e natyrshëm të migrimit, kryesisht nga zonat rurale në ato urbane, si zgjidhja më e lehtë për të përmirësuar jetesën.

Por braktisja dhe lënia pasdore e zonave rurale, ka sjellë një pasojë të madhe ekonomiko-sociale, pasi po ndjehet roli i saj kyç në  prodhimin e ushqimit. Ndaj sot jemi para disa pikëpyetjeve: Nëse të gjithë e braktisim fshatin, atëherë kush do të punojë tokën? Po ato fermerë që kanë zgjedhur të qëndrojnë dhe të punojnë tokën, kush do ti mbështesë?

Një shembull konkret për vëmendjen që duhet kthyer nga toka, dhe mbështetjen që i duhet dhënë fermerit dhe fshatit vjen nga Kina e cila në 20 vitet e fundit, në deklaratën e parë politike e lëshuar çdo vit nga Komiteti Qendror i PPK-së, e njohur si Dokumenti Qendror Nr. 1 – është gjithmonë mbi zonat rurale dhe bujqësinë e Kinës, duke garantuar sigurinë ushqimore për vendin dhe duke përmirësuar standardin e jetesës për fermerët, njëkohësisht duke propozuar një "udhërrëfyes" për promovimin efektiv të rivitalizimit gjithëpërfshirës të zonave rurale.

CFP

Kështu, më 3 shkurt 2024, Komiteti Qendror i Partisë Komuniste dhe Këshilli Shtetëror i Kinës nxorën së bashku "Opinionet mbi të mësuarit dhe zbatimin e përvojës së demonstrimit të mijëra fshatrave dhe projektit të rinovimit të dhjetë mijë fshatrave për të promovuar në mënyrë efektive rivitalizimin gjithëpërfshirës të zonave rurale ." Ky është "dokumenti qendror nr. 1" i 21-të i Kinës, i cili ka udhëhequr punën e përgjithshme për bujqësinë dhe zhvillimin rural që nga fundi i shekullit, duke reflektuar fokusin e vazhdueshëm dhe të qëndrueshëm të qeverisë qendrore në rigjallërimin rural.

Teksti i plotë përbëhet nga gjashtë pjesë, duke përfshirë: garantimin e sigurisë kombëtare ushqimore, sigurimin që nuk ka kthim në shkallë të gjerë në varfëri, përmirësimin e nivelit të zhvillimit të industrisë rurale, përmirësimin e nivelit të ndërtimit rural, përmirësimin e nivelit të qeverisjes rurale.

Si deklarata e parë e politikave të 2024-ës, e cila lëshohet nga autoritetet qendrore të Kinës çdo vit, dokumenti shihet si një tregues i prioriteteve të politikave. Sipas këtij dokumenti, për të avancuar modernizmin e stilit kinez duhet të forcohen përpjekjet në hedhjen e një themeli të fortë për bujqësinë. Është e domosdoshme të rritet niveli i zhvillimit industrial rural, zhvillimi dhe qeverisja rurale, të forcohen masat për të rritur të ardhurat e fermerëve dhe përmirësuar lëvizjen transformuese drejt shkencës, teknologjisë dhe reformës, thuhet në dokument.

CFP

Në dokumentin vihet në dukje se dy “vija të kuqe” në punën rurale janë garantimi i sigurimit të ushqimit dhe parandalimi i rikthimit në varfëri absolute të fermerëve. Vitet e fundit, gati 100 milionë bujq kinezë dolën nga skamjet si rezultatit të fushatës kombëtare kundër varfërisë.

Dokumenti bën thirrje gjithashtu për mësimin e përvojave të programit të rigjallërimit rural të nisur në vitin 2003 në provincën Zhejiang.

Nëpërmjet zbatimit të konceptit të zhvillimit të gjelbër dhe të vazhdueshëm, programi ka përmirësuar shumë kushtet e jetesës së banorëve ruralë, duke eksploruar një rrugë zhvillimi që balancon rritjen ekonomike me mbrojtjen ekologjike. Të dhënat tregojnë se nga viti 2003 deri në vitin 2022, raporti i të ardhurave urbane-rurale në provincën u ngushtua nga 2.43:1 në 1.91:1. Projekti u dekorua me Çmimin Kampionatës së Tokës, nderimi më i lartë i OKB-së në fushën e mjedisit, në shtatorin e vitit 2018.

Kina ka promovuar teknologjinë bujqësore si një forcë kryesore nxitëse për zhvillimin e saj me cilësi të lartë.

CFP

Në vitin 2023, prodhimi i drithërave në vend arriti një rekord tjetër të ri historik më shumë se 650 miliardë kilogramë, pavarësisht nga fatkeqësitë e jashtëzakonshme të motit, falë një sërë risish teknologjike të rëndësishme dhe investimesh qeveritare në prodhimin e drithërave.

Kontributi i arritjeve të shkencës dhe teknologjisë bujqësore në nivel kombëtar u rrit në 62.4 për qind vjet, nga 54.5 për qind në vitin 2012, duke dhënë një mbështetje të fortë për zhvillimin bujqësor me cilësi të lartë.

Teknologjitë e ndryshme, të dhënat e mëdha dhe Sistemin e Navigimit Satelitor "BeiDou", janë zbatuar gjerësisht në prodhimin e drithërave, me përdorimin e mbjelljes së saktë të farërave, ujitjes inteligjente dhe dronëve për mbrojtjen e bimëve.

Norma e mekanizimit të kultivimit dhe korrjes së drithërave në mbarë vendin i ka kaluar 73 për qind dhe numri i makinerive dhe pajisjeve bujqësore me terminale të pozicionimit të sistemit "Beidou" ka arritur në 1.8 milion njësi.

Vitet e fundit, Kina ka përmirësuar në mënyrë të qëndrueshme aftësinë e novacionit tekniko-shkencor në sektorin bujqësor dhe kontributi i shkencës e teknologjisë për zhvillimin e bujqësisë arriti në 62.4 për qind.

Kina do të vijojë zhvillimin cilësor e të gjelbër dhe do të nxitë zhvillimin e industrive përkatëse në ndihmë të sektorit rural.

Edhe diversifikimi i industrive rurale është në ndihmë të konsolidimit të rezultateve të zbutjes së varfërisë në Kinë dhe të shmangies së kthimit masiv në varfëri.

Parandalimi i një kthimi në shkallë të gjerë në varfëri

Dokumenti Nr. 1 i 2024 thekson edhe një herë "sigurimin që të mos ketë kthim në shkallë të gjerë në varfëri"

Dokumenti propozon zbatimin e një mekanizmi monitorimi dhe asistence për të parandaluar kthimin në varfëri, si dhe shtrëngimin dhe konsolidimin e përgjegjësisë për parandalimin e kthimit në varfëri. Për më tepër, propozohet të vazhdojë të forcohet asistenca industriale dhe e punësimit, si dhe të rritet mbështetja për fushat kryesore, kryesisht duke optimizuar dhe përshtatur politikën pilot të planifikimit të përgjithshëm dhe integrimit të fondeve të lidhura me bujqësinë në qarqet e zbutjes së varfërisë në 160 qarqe kyçe për rigjallërimin rural.

Në ndjekje të konsolidimit dhe zgjerimit të arritjeve në zbutjen e varfërisë, dokumenti nënvizon imperativin e shmangies së një ringjalljeje të konsiderueshme të varfërisë. Ai bën thirrje për intensifikimin e përpjekjeve për të përshpejtuar zhvillimin në zonat e varfra dhe për të ngushtuar boshllëqet në të ardhura dhe zhvillim midis rajoneve të pasura dhe më pak të begata.

2024 shënon vitin e tretë që nga zhdukja e plotë e varfërisë ekstreme në Kinë. Gjatë gjithë vitit 2023, shkalla e rritjes së të ardhurave për fermerët në zonat e goditura nga varfëria tejkaloi vazhdimisht mesataren kombëtare rurale, duke rezultuar në përmirësime të qëndrueshme si në prodhimin ashtu edhe në kushtet e jetesës për popullsinë e varfër. Këto nisma përfshijnë monitorim vigjilent dhe masa parandaluese kundër rikthimeve të mundshme në varfëri; mbështetje e shtuar për industrinë dhe asistencën për punësim; dhe mbështetje të shtuar për zonat kritike në nevojë, siç detajohet në dokument.

CFP

Dokumenti qendror nr.1 i publikuar nga Kina për vitin 2024 thekson rëndësinë e punës rurale dhe të ardhurave të fermerëve. Kjo traditë e caktimit të punës rurale si protagonist i dokumentit ka qëllim të tregojë sektorin bujqësor si një pjesë të rëndësishme të ekonomisë kineze. Kina ka vënë theks në zhvillimin e këtij sektori dhe ngritjen e të ardhurave të fermerëve për shumë vite.

Ky plan i Kinës për të promovuar punën rurale dhe të ardhurat e fermerëve ka potencialin për të ndikuar pozitivisht në zvogëlimin e varfërisë dhe promovimin e "pasurimit të përbashkët" midis zonave urbane dhe rurale. Duke përmirësuar kushtet e punës dhe të ardhurat e fermerëve, Kina mund të ndihmojë në rritjen e nivelit të jetesës së komuniteteve rurale dhe të zvogëlojë ndarjen ekonomike midis qytetërimeve dhe fshatrave.

Nëse fermerët kanë mundësi për të fituar të ardhura të qëndrueshme dhe zhvilluar biznese të suksesshme në sektorin bujqësor, ata mund të krijojnë më shumë mundësi punësimi dhe të rrisin produktivitetin e tokës së tyre. Kjo mund të sjellë rritje ekonomike dhe zhvillim social në komunitetet rurale, duke përmirësuar infrastrukturën, shërbimet publike dhe cilësinë e jetës së banorëve.

Më shumë investime në sektorin bujqësor, si dhe mbështetje financiare dhe teknike për fermerët, mund të ndihmojnë në modernizimin e bujqësisë dhe përmirësimin e performancës së tregut të prodhimit bujqësor

CFP

Ekonomia e fshatrave në Kinë ka pësuar transformime të rëndësishme vitet e fundit. Qeveria kineze ka zbatuar politika dhe iniciativa të ndryshme për të promovuar zhvillimin rural dhe për të përmirësuar standardet e jetesës së banorëve ruralë. Këto përpjekje synojnë të adresojnë hendekun e të ardhurave urban-rural dhe të stimulojnë rritjen ekonomike në zonat rurale.

Vitet e fundit, ka pasur një theks në rritje në zhvillimin e industrive rurale dhe promovimin e sipërmarrjes në fshatra. Kjo përfshin mbështetjen e inovacionit bujqësor, promovimin e turizmit rural dhe inkurajimin e zhvillimit të ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme në zonat rurale. Këto përpjekje synojnë të diversifikojnë ekonominë rurale dhe të krijojnë burime të qëndrueshme të ardhurash për fshatarët.

Modernizimi kinez fillon nga rigjallërimi i fshatit

“Pa vitalizimin e fshatit, nuk mund të ketë stabilitet shoqëror, prosperitet të përbashkët dhe përtëritje kombëtare”, thekson Xi Jinping. Pasi ka kaluar karrierën e tij të hershme si zyrtar lokal në zonat rurale, Presidenti Xi Jinping është i vendosur të çojë përpara modernizimin e bujqësisë dhe reformat rurale. Ai thekson sigurinë ushqimore si për mbështetjen e zhvillimit ekonomik dhe social të qytetarëve, ashtu edhe për sigurimin e zhvillimit kombëtar dhe sigurisë kombëtare - të gjitha këto "modernizojnë vendin dhe promovojnë në mënyrë gjithëpërfshirëse përtëritjen e madhe të kombit kinez".

CFP

Duke vënë në dukje se avancimi i modernizimit kinez është një ndërmarrje eksploruese, Xi bëri thirrje për më shumë përpjekje për të zgjeruar hapjen me standarde të larta dhe për të përfshirë thellësisht vendin në ndarjen globale industriale të punës dhe bashkëpunimit. Që nga Kongresi i 18-të Kombëtar i PKK-së në 2012-ën, Partia ka bërë përparime të reja bazuar në eksplorimet e mëparshme, ka arritur vazhdimisht risi dhe përparime në teori dhe praktikë dhe ka avancuar e zgjeruar me sukses modernizimin kinez.

Duke cituar raportin për Kongresin e 20-të Kombëtar të PKK-së, Xi tha se modernizimi kinez karakterizohet nga pesë tipare që janë unike për kontekstin kinez. Është modernizimi i një popullsie të madhe, i prosperitetit të përbashkët për të gjithë, i avancimit material dhe kulturor-etik, i harmonisë midis njerëzimit dhe natyrës dhe modernizimi i zhvillimit paqësor. Duke zhvilluar ekonominë socialiste të tregut, Kina ka arritur një përparim historik, nga produktiviteti relativisht i prapambetur në ekonominë e dytë më të madhe në botë.

Siç tha Xi, arritjet dhe ndryshimet historike, veçanërisht eliminimi i varfërisë absolute dhe përfundimi i ndërtimit të një shoqërie të begatë në të gjitha aspektet, kanë rezultuar në institucione dhe themele materiale më të forta si dhe një burim frymëzimi për të marrë më shumë nisma për modernizimin kinez. Xi vuri në dukje se modernizimi kinez është një model i ri për përparimin njerëzor dhe ai hedh poshtë mitin se "modernizimi është i barabartë me perëndimorizimin", paraqet një pamje tjetër të modernizimit, zgjeron kanalet që vendet në zhvillim të arrijnë modernizimin dhe ofron një metodë kineze për të ndihmuar në eksplorimin e një sistemi social më të mirë për njerëzimin.

Modernizimi i vendit me popullsinë më të madhe në botë do të sigurojë paqe, mundësi të jashtëzakonshme zhvillimi, axhenda më të gjelbra dhe opsione të tjera krejt të reja për modernizim, siç thonë ekspertët dhe institucionet globale. Kontributi i Kinës në rritjen ekonomike globale ishte mesatarisht 38.6 për qind gjatë periudhës 2013-2021, më i lartë se kontributet e të gjitha vendeve të G7-ës, sipas të dhënave nga Banka Botërore.

Kina një model interesant për zhvillimin e bujqësisë në Europë

Modeli i bujqësisë kineze përqendrohet në industrializimin e proceseve bujqësore, përdorimin e teknologjisë dhe rritjen e produktivitetit. Disa elemente kyç të modelit kinez për zhvillimin e bujqësisë janë:

-Përdorimi i teknologjisë: Kina ka investuar në zhvillimin dhe përdorimin e teknologjisë në bujqësi. Përdorimi i dronëve, robotëve bujqësorë dhe inteligjencës artificiale ka ndihmuar në rritjen e produktivitetit dhe uljen e kosto-ve.

përdorimin e teknologjisë në bujqësi/CFP

-Investimet në infrastrukturë bujqësore: Kina ka ndërtuar infrastrukturë të mirë për të mbështetur bujqësinë. Kjo përfshin ndërtimin e sistemeve të irigacionit, rrugëve bujqësore dhe tregjeve të specializuara për prodhimet bujqësore.

-Programet e mbështetjes  nga shteti

Por ndryshe nga Kina dhe fokusi i saj në zhvillimin e ekonomisë rurale, në Europë por dhe në vendin tonë, fermerët, po ndihen të braktisur nga qeveritë e tyre.

Së fundmi janë intensifikuar protestat e fermerëve pothuajse në vendet kryesore të Europës.

Fermerët polakë ishin të parët që dolën në rrugë dhe bllokuan pikat kufitare, qysh në pranverën e vitit të kaluar. Por demonstratat janë përhapur në vende si Gjermania dhe Franca.

Shumë ankohen për rregulloret mbizotëruese të BE-së, kostot e larta dhe rënien e të ardhurave. Por ankesat e tyre ndryshojnë ndërmjet dhe brenda vendeve.

Shqetësimet kryesore të fermerëve ndryshojnë nga vendi në vend, nga protestat gjermane kundër shkurtimeve të qeverisë në subvencionet e naftës deri te protestat franceze kundër marrëveshjeve të tregtisë së lirë dhe rregullave mjedisore që ata thonë se po i bien fundin e tyre.

Por ka ankesa të zakonshme – jo më pak rritje në çmimet e energjisë dhe të inputeve, të kombinuara me një kolaps të çmimeve aktuale që fermerët marrin për shumë prej produkteve të tyre.

Përdorimi i dronëve/CFP

Pas javësh protestash në të gjithë kontinentin, përshkallëzimi në kryeqytetin belg të enjten pa rrugë të bllokuara nga traktorë dhe goma të djegura, ndërsa fermerë nga Gjermania, Franca, Belgjika, Italia dhe Greqia hodhën vezë në Parlamentin Evropian, ndezën zjarre dhe madje rrëzoi një statujë të John Cockerill, një industrialist britanik i shekullit të 19-të.

Aktualisht, sektori i bujqësisë përbën 11% të emetimeve të gazeve serrë të BE-së, të cilat BE-ja shpreson të frenojë duke rinovuar Politikën e Përbashkët Bujqësore ekzistuese, një sistem subvencioni vjetor me vlerë rreth 60 miliardë dollarë. Politikat e reja, të cilat janë pjesë e marrëveshjes së gjelbër evropiane që synon ta bëjë bllokun neutral ndaj klimës deri në vitin 2050, do të përfshinte një detyrim për fermerët që t'i kushtojnë të paktën 4% të tokës së punueshme karakteristikave joprodhuese. Ata gjithashtu duhet të kryejnë rrotullime të korrave dhe të reduktojnë përdorimin e plehrave me të paktën 20%.

Ata ankohen se produktet e tyre po zvogëlohen nga importet më të lira nga zona jashtë Bashkimit Evropian si Afrika e Veriut, rritja e kostove të karburantit dhe ndikimi i masave të BE-së të dizajnuara për të mbrojtur mjedisin dhe për të luftuar ndryshimet klimatike.

Protestat në fermat në Gjermani, Paris dhe Itali kanë shkaktuar ndikim të gjerë në nivelin e ndërgjegjësimit për çështjet bujqësore dhe mjedisore në Europë dhe në të gjithë botën. Këto protesta kanë shërbyer si model i frymëzimit për aktivistët dhe njerëzit që kërkojnë ndryshim në politikat bujqësore dhe mjedisore. Ata kanë treguar se protestat dhe mobilizimi i masave mund të sjellin ndryshime të mëdha në politikat publike dhe të ndikojnë në mënyrë pozitive në të ardhmen e sektorit bujqësor dhe mjedisit.

Fermerët në Paris dhe Gjermani po protestojnë për shumë çështje të ndryshme që prekin sektorin bujqësor dhe mjedisin. Disa nga arsyet kryesore të protestave janë:

Çmimet e ulëta të prodhimeve bujqësore: Fermerët ankohen se çmimet e produktit që ata marrin për prodhimin e tyre janë shumë të ulëta, ndërsa kostot e prodhimit janë të larta. Kjo i bën ata të vështirëson punën e tyre dhe të mbijetojnë ekonomikisht.

Politikat e tregut dhe konkurrenca e jashtme: Fermerët shprehin shqetësim për politikat e tregut që ndikojnë në importin e prodhimeve bujqësore nga vende të tjera me çmime më të ulëta. Kjo rrit konkurrencën dhe ul çmimet e prodhimeve vendore, duke u bërë vështirë për fermerët të jetojnë nga puna e tyre.

Ndikimi i ndryshimeve klimatike: Fermerët po përballen me sfida të mëdha nga ndryshimet klimatike, siç janë thatësirat e shpeshta, reshjet e dendura, dhe temperatura të ekstreme. Kjo ndikon në prodhimin e tyre dhe sjell pasoja negative në bujqësi.

Dhe mungesa e mbështetjes shtetërore për fermerin.

Edhe Shqipëria pas viteve 90-të u përballë me një zhvendosje masive të popullatës nga zonat rurale drejt atyre urbane, pa përmendur dhe emigrimin jashtë vendit.

Në përgjithësi, ekonomia rurale në Shqipëri është një sektor i rëndësishëm që kontribuon në zhvillimin e përgjithshëm ekonomik të vendit dhe siguron mjete jetese për shumë komunitete rurale.

Bujqësia në Shqipëri është një sektor i rëndësishëm ekonomik, i cili ka një rol të konsiderueshëm në prodhimin e ushqimit dhe të produkteve bujqësore.

Vitet e fundit janë bërë përpjekje për modernizimin dhe përmirësimin e produktivitetit të sektorit bujqësor në Shqipëri. Kjo përfshin promovimin e praktikave të qëndrueshme bujqësore, ofrimin e mbështetjes për fermerët në shkallë të vogël dhe investimin në infrastrukturën rurale.

Pavarësisht këtyre përpjekjeve, sfidat mbeten në ekonominë rurale, duke përfshirë aksesin e kufizuar në financim, teknikat e vjetruara bujqësore dhe mungesën e infrastrukturës në disa zona. Qeveria vazhdon të punojë për adresimin e këtyre sfidave dhe promovimin e zhvillimit rural përmes politikave dhe nismave të ndryshme.

Përdorimi i teknologjisë në bujqësi është ende në një nivel të kufizuar në Shqipëri, ndryshe nga Kina e cila ka arritur të realizojë një sinergji midis midis teknologjisë shkencore dhe reformës në zonat rurale e cila është një shtysë më e fuqishme dhe e qëndrueshme për rigjallërimin e plotë rural.

Padiskutim, fshatrat luajnë një rol të rëndësishëm në ekonomi, si në vendet në zhvillim ashtu edhe në ato të zhvilluara. Fshatrat veprojnë si nyje të rëndësishme në zinxhirin e furnizimit, duke lidhur prodhuesit ruralë me tregjet. Kjo mund të përfshijë shitjen e produkteve bujqësore, zejtarisë dhe mallrave të tjera të prodhuara në vend në zonat urbane apo edhe eksportimin e tyre ndërkombëtarisht.

Por vemendja ndaj fshatit është ende e papërfillshme, ndaj vlen për tu marrë si model një vend i madh si Kina, e cila përballë sfidave ekonomike, sidomos në atë të zhdukjes së varfërisë, ka prioritet mbështetjen shtetërore të fermerit dhe zonave rurale si mënyra më e shpejt për zhvillimin ekonomik në bazë, dhe që është thelbësore për zhvillimin e bujqësisë moderne.

Sipas një proverbi kinez, “Koha më e mirë për të mbjellë një pemë ishte 20 vjet më parë. Koha e dytë më e mirë është tani.”

Le të jetë jo vetëm ky proverb kinez por dhe ky model i Kinës i rigjallërimit të fshatit si kambanë që na thërret për t’ju kthyer Tokës. Është koha për të mbjellë …