Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken përfundoi vizitën e tij dyditore (më 18-19 qershor) në Kinë. Ai u takua me presidentin kinez Xi Jinping, diplomatin e lartë Wang Yi dhe ministrin e Jashtëm Qin Gang.
Foto:VCG
Vizita dy-ditore ishte udhëtimi i parë në Kinë nga një sekretar shteti i SHBA-së që nga viti 2018, dhe vjen pas një periudhë intensive konflikti diplomatik midis dy vendeve dhe ndërsa tensionet mes dy ekonomive më të mëdha në botë kanë rënë në një nivel të ulët.
Dy fuqitë globale kanë patur gjithnjë e më shumë mosmarrëveshje për një sërë çështjesh si nga marrëdhënia e Pekinit me Moskën, çështja e Tajvanit e deri te sanksionet amerikane për të kufizuar shitjen e teknologjive të avancuara në Kinë.
Udhëtimi konsiderohet si një hap shumë i rëndësishëm për menaxhimin e tensioneve, dhe është gjithashtu e qartë se vizita kishte për qëllim të ulte rrezikun që kjo luftë e re e ftohtë të mos kthehet ne një luftë të nxehtë.
Duke parë këtë situatë aspak të qetë ndërmjet dy vendeve, pritshmëritë nga kjo vizitë kanë qenë tejet të larta.
Por çfarë solli kjo vizite?
-Stabilizim te marrëdhënieve. Me rendësi se gjatë kësaj vizite dy ditore të kryediplomatit amerikan është që të dyja vendet si Kina dhe SHBA ranë dakord të stabilizojnë marrëdhëniet e tyre dhe të mbajnë linjat e komunikimit të hapura në një kohë kur lidhjet kanë rënë në një nivel të ulët.
"Ishte e qartë se marrëdhënia ishte në një pikë paqëndrueshmërie," tha Blinken në një konferencë shtypi në kryeqytetin kinez të hënën. "Dhe të dyja palët e kuptuan nevojën për të punuar për ta stabilizuar atë."
“Erdha në Pekin për të forcuar kanalet e nivelit të lartë të komunikimit, për të bërë të qarta pozicionet dhe synimet tona në fushat e mosmarrëveshjeve dhe për të eksploruar fushat ku mund të punojmë së bashku për interesat tona, të rreshtohemi në sfidat e përbashkëta transnacionale dhe ne bëmë atë," tha Blinken.
Blinkeni takohet me kryediplomatin kinez Qin Gang(Foto:VCG)
-Një vizitë përgatitore. Mbi të gjitha kjo vizitë i hap rrugë mundësisë së një takimi në muajt në vijim të udhëheqësit kinez Xi Jinping dhe presidentit amerikan Joe Biden, qoftë në një takim të G20 ose në një takim të Bashkëpunimit Ekonomik Azi-Paqësor.
-Gjithashtu mund të themi se ishte dhe një vizitë konstatimi. Të dyja palët pranojnë se gjendja aktuale e marrëdhënieve Kinë-SHBA është në pikën e tyre më të ulët për një kohë të gjatë dhe ato duhet të ecin drejt përmirësimit, pasi çdo përkeqësim i mëtejshëm mund të çojë në pasoja të panjohura dhe të padurueshme.
-Pesë marrëveshje. Kina dhe Shtetet e Bashkuara arritën marrëveshje në pesë fronte gjatë vizitës së Sekretarit të Shtetit të SHBA Antony Blinken në Pekin.
Së pari, të dyja palët kanë rënë dakord të zbatojnë bashkërisht mirëkuptimet e rëndësishme të përbashkëta të arritura nga dy presidentët në Bali, Indonezi, të menaxhojnë në mënyrë efektive dallimet dhe të avancojnë dialogun, shkëmbimet dhe bashkëpunimin.
Së dyti, të dyja palët kanë rënë dakord të mbajnë ndërveprime të nivelit të lartë. Blinken ftoi Këshilltarin e Shtetit dhe Ministrin e Jashtëm kinez Qin Gang për të vizituar SHBA-në dhe Qin shprehu gatishmërinë e tij për ta bërë vizitën në një kohë të përshtatshme për të dyja palët.
Së treti, të dyja palët kanë rënë dakord të vazhdojnë përpara konsultimet mbi parimet udhëzuese të marrëdhënieve Kinë-SHBA.
Së katërti, të dyja palët kanë rënë dakord të vazhdojnë avancimin e konsultimeve përmes grupit të përbashkët të punës për të adresuar çështje specifike të marrëdhënieve te tyre.
Së pesti, të dyja palët kanë rënë dakord të inkurajojnë më shumë shkëmbime mes njerëzve dhe arsimor dhe kanë pasur diskutime pozitive për rritjen e fluturimeve të pasagjerëve midis dy vendeve. Të dyja palët mirëpritën më shumë vizita të ndërsjella nga studentë, studiues dhe njerëz të biznesit dhe ranë dakord të ofrojnë mbështetje dhe lehtësim për këtë qëllim.
“Vija e kuqe” e Kinës. Ajo çfarë i ndan, nuk i bashkoi as kësaj here.
Divergjencat diplomatike kryesore mes Kinës dhe SHBA-së mbetën sërish në tryeze.
Drejtori i Zyrës së Punëve të Jashtme të Komitetit Qendror të PKK-së, Wang Yi takohet me Antoni Blinkenin(Foto nga video-raportazhi i CGTN-it)
Çështja e Tajvanit është në thelb të interesave kryesore të Kinës dhe problemi me pasoja më të mëdha dhe me rrezik më të theksuar në marrëdhëniet kino-amerikane, tha të dielën këshilltari i Shtetit dhe ministri i Jashtëm i Kinës Qin Gang gjatë një takimi me sekretarin e Shtetit të ShBA-së Antony Blinken në Pekin.
Gjatë bisedimeve, Qin shprehu qëndrimin e vendosur të Kinës dhe paraqiti kërkesa të qarta mbi çështjen e Tajvanit dhe probleme të tjera me interes thelbësor dhe shqetësim kryesor për Kinën. Ai i kërkoi palës amerikane të respektojë parimin e "Një Kine" dhe tre komunikatat e përbashkëta kino-amerikane dhe të mbajë vërtet premtimin për të mos mbështetur "pavarësinë e Tajvanit".
Ai shtoi që Kina është e përkushtuar për të pasur marrëdhënie të qëndrueshme, të parashikueshme dhe konstruktive me ShBA-në dhe shpreson se pala amerikane do të ketë një perceptim objektiv dhe të arsyeshëm të Kinës, do të ecë në të njëjtin drejtim me Kinën, do të ruajë themelet politike të marrëdhënieve kino-amerikane dhe do t'i trajtojë ngjarjet e papritura e sporadike në një mënyrë të qetë, profesionale dhe arsyeshme.
"Ne duhet të kthejmë spiralen në rënie të marrëdhënieve Kinë-SHBA, të promovojmë një kthim në një rrugë të shëndetshme dhe të qëndrueshme dhe së bashku të gjejmë rrugën e duhur që Kina dhe Shtetet e Bashkuara të bashkëjetojnë në epokën e re," tha Wang, duke shtuar se Vizita e Blinken erdhi në "një moment kritik në marrëdhëniet SHBA-Kinë, ku duhet bërë një zgjedhje midis dialogut ose konfrontimit, bashkëpunimit ose konfliktit".
Wang gjithashtu përsëriti se Tajvani është një nga "interesat thelbësore" të Kinës, mbi të cilin ajo "nuk ka vend për kompromis".
Megjithatë, Blinken është ende duke folur për çështjen e Tajvanit, duke u përpjekur ta përdorë atë si një mjet për të ndërhyrë ne politiken e brendshme të Kinës siç thonë nga pala kineze.
Blinken theksoi se ndonëse SHBA-ja "nuk e mbështeti pavarësinë e Tajvanit", mbetet e përkushtuar për të siguruar që Tajvani të ketë aftësinë për të mbrojtur veten nga çdo sulm.Çka tregon përfshirjen e saj në atë që Kina e quan “vija e kuqe” .
Pra mbetet një çështje e hapur dhe delikate mes dy vendeve.
Marrëdhënia Kinë-SHBA garanci për të ardhmen e njerëzimit
Ndër të tjera, pjesa më e rëndësishme e kësaj vizite ishte takimi Blinken- Xi Jinping. Nje takim i një niveli kaq të lartë tregon gatishmërinë dhe vullnetin e palës kineze jo vetëm për të përmirësuar marrëdhëniet mes dy vendeve por edhe për të bashkëpunuar për të ardhmen e njerëzimit.
“Kina respekton interesat e Shteteve të Bashkuara dhe nuk do të sfidojë apo zëvendësojë Shtetet e Bashkuara. Në mënyrë të ngjashme, Shtetet e Bashkuara gjithashtu duhet të respektojnë Kinën dhe të mos dëmtojnë të drejtat dhe interesat legjitime të Kinës”, shtoi Xi.
Xi i tha Blinken se bota ka nevojë për marrëdhënie të qëndrueshme Kinë-SHBA dhe se e ardhmja e njerëzimit varet nga të dyja bashkë.
Presidenti kinez Xi Jinping takohet me sekretarin amerikan të Shtetit Antoni Blinkenin në Pekin, 19 qershor 2023(Foto:Xinhua)
Presidenti i Kinës Xi Jinping ndërsa u takua të hënën pasdite në Pallatin e Madh të Popullit në Pekin me sekretarin amerikan të Shtetit Antony Blinken, theksoi se bota është në zhvillim e sipër dhe kohët po ndryshojnë.
Bota ka nevojë për marrëdhënie të qëndrueshme kino-amerikane dhe bashkëjetesa e duhur ndërmjet të dy vendeve ka të bëjë me të ardhmen dhe fatet e njerëzimit. Toka jonë ka hapësirë të mjaftueshme për zhvillimin e veçantë dhe lulëzimin e përbashkët të të dy vendeve, vuri në dukje kreu i shtetit i Kinës, duke shtuar që si populli kinez, ashtu edhe populli amerikan, kanë vetëvlerësim, vetëbesim e vetëpërmirësim dhe kanë të drejtë për kërkimin e një jete më të bukur. Interesave të përbashkët dypalësh duhet t'u kushtohet rëndësi dhe sukseset e secilës palë janë mundësi e jo kërcënim për palën tjetër, vuri në dukje presidenti Xi. Aktualisht, bashkësia ndërkombëtare është në përgjithësi e shqetësuar për marrëdhëniet kino-amerikane dhe nuk dëshiron të shikojë kundërvënie ndërmjet dy vendeve e të mbajë anën e ndonjë pale, por shpreson në bashkëjetesën paqësore dhe bashkëpunimin miqësor ndërmjet Kinës dhe ShBA-së. Të dyja vendet duhet të nisen nga qëndrimi i përgjegjshëm ndaj historisë, popullit e botës, t'i trajtojnë si duhet marrëdhëniet kino-amerikane, të japin kontribut për paqen e zhvillimin global dhe t'i sjellin botës së trazuar qëndrueshmëri, siguri dhe energji konstruktive.
Xi Jinping-u vuri në dukje më tej se konkurrenca ndërmjet fuqive të mëdha nuk përputhet me prirjen e kohës dhe nuk mund t'i zgjidhë problemet e vetë ShBA-së, si edhe sfidat që gjenden përpara botës. Kina e respekton ShBA-në dhe nuk do ta sfidojë ose zëvendësojë atë. Ndërkohë, edhe ShBA-ja duhet ta respektojë Kinën dhe të mos dëmtojë të drejtat dhe interesat e ligjshme të saj. Asnjë palë nuk duhet ta formësojë palën tjetër sipas vullnetit të vet, as t'i heqë të drejtën e zhvillimit palës tjetër.
Sekretari i Shtetit i ShBA-së Antony Blinken, nga ana e tij, i përcolli presidentit Xi Jinping përshëndetjet e presidentit Joe Biden. Ai tha që presidenti Biden beson se ShBA-ja e Kina kanë përgjegjësinë dhe detyrimin për trajtimin si duhet të marrëdhënieve dypalëshe, çka përputhet me interesat e ShBA-së e të Kinës, dhe madje të mbarë botës. Pala amerikane është e përkushtuar për kthimin në agjendën e përcaktuar në takimin ndërmjet dy udhëheqësve në ishullin Bali të Indonezisë. ShBA-ja respekton premtimin e bërë nga presidenti Biden, d.m.th. nuk kërkon "Luftë të Ftohtë të re", ndryshimin e sistemit të Kinës dhe kundërvënien ndaj Kinës ndërmjet forcimit të aleancave, nuk përkrah "pavarësinë e Tajvanit" dhe nuk synon konflikt me Kinën. Po ashtu, pala amerikane shpreson të zhvillojë kontaktet e nivelit të lartë me Kinën, të ruajë shkëmbimet e lirshme, të kontrollojë mosmarrëveshjet në mënyrë të përgjegjshme dhe të synojë dialogun, shkëmbimet e bashkëpunimin.
Përkundër kësaj bashkëbisedimi që përcjell dakordësi, mirëkuptim dhe sinqeritet, gjithsesi nuk mund të themi se kemi një përmirësim të te këtyre marrëdhënieve por thjesht një stabilizim të tyre, duke i lënë në vend numëro. Besoj se deri në zgjedhjet e ardhshme presidenciale në Amerikë, kjo marrëdhënie e SHBA-së me Kinën do të jetë “tërhiq e mos e këput”.
Gjithsesi në një lexim të përgjithshëm kjo vizitë përcjell një mesazh thelbësor, stabilitetin e marrëdhënieve Kinë-SHBA. Kjo është në interes të SHBA-së, Kinës, madje edhe të botës për të bashkëpunuar në sfidat e përbashkëta globale dhe për të ardhmen e njerëzimit.
