Në nivel ndërkombëtar, potenciali i Kinës për zhvillim të gjelbër përmes tregtisë, financave dhe investimeve si dhe përmes Nismës së saj “Një brez, një rrugë është ndër më të mëdhenjtë në botë. Kina arriti një moment historik të rëndësishëm klimatik në shtator 2021, kur presidenti Xi Jinping njoftoi se vendi do të ndalojë ndërtimin e termocentraleve të reja me qymyr jashtë vendit. Si u mor vendimi i rëndësishëm i shkëputjes nga projektet e qymyrit ?
Rruga e gjelbër drejt së ardhmes
Mësime nga eleminimi i qymyrit e Kinës për bashkëpunim më të mirë mjedisor për 10 vitet e ardhshme të nismës “Një brez, një rrugë” (BRI)
VCG
Reduktimi i rreziqeve mjedisore, si ndryshimet klimatike dhe humbja e biodiversitetit, është një sfidë që kërkon bashkëpunim global. Sfida nuk mund të kapërcehet pa mbështetje aktive nga Kina, e cila është emetuesi më i madh në botë i gazeve serrë dhe po shfaq një cenueshmëri të lartë të diversitetit të saj biologjik. Në nivel ndërkombëtar, potenciali i Kinës për zhvillim të gjelbër përmes tregtisë, financave dhe investimeve jo më pak përmes Nismës së saj “Një brez, një rrugë është ndër më të mëdhenjtë në botë.
Kina arriti një moment historik të rëndësishëm klimatik në shtator 2021, kur presidenti Xi Jinping njoftoi se Kina do të ndalojë ndërtimin e termocentraleve të reja me qymyr jashtë vendit. Ndërsa Kina vazhdon të mbështesë impiantet e reja vendase të qymyrit dhe shpreson të arrijë kulmin e emetimeve të brendshme përpara vitit 2030, vendimi i saj për daljen jashtë qymyrit ishte jo vetëm i mirëpritur nga një këndvështrim global i klimës, por gjithashtu befasoi shumë vëzhgues ndërkombëtarë të nismës “Një brez, një rrugë”.
Në të vërtetë, ndërtimi i një BRI të gjelbër që merr në konsideratë klimën dhe biodiversitetin, si dhe zhvillimin e përgjithshëm social të përmirësuar, është sfidues; do të ketë gjithashtu nevojë për përmirësime dhe përshtatje të vazhdueshme ndaj realiteteve të ndryshme në vendet pjesëmarrëse të nismës “Një brez, një rrugë” me shkallë të ndryshme zhvillimi. Si u mor vendimi i rëndësishëm i shkëputjes nga projektet e qymyrit jashtë shtetit?
Një studim i ri i publikuar në revistën akademike “Science” ofron tre arsye kryesore.
Së pari, ai u mbështet nga bashkëpunimi i fortë midis partnerëve kinezë dhe ndërkombëtarë, duke përfshirë Koalicionin Ndërkombëtar të Zhvillimit të Gjelbër të Nismës “Një brez, një rrugë” dhe Këshillit të Kinës për Bashkëpunim Ndërkombëtar për Mjedisin dhe Zhvillimin nën Ministrinë e Ekologjisë dhe Mjedisit. Këto koalicione punojnë me partnerë kinezë dhe ndërkombëtarë për të zhvilluar, integruar dhe promovuar më mirë standardet e zhvillimit të gjelbër. Në dhjetor 2020, 10 muaj përpara se të shpallej plani zyrtar i shkëputjes nga qymyri, koalicioni mbështeti Udhëzuesin e Zhvillimit të Gjelbër për projektet e nismës “Një brez, një rrugë” që etiketonin projektet e lidhura me qymyrin si "të kuqe" ose të kufizuara. Pas publikimit të këtij "sistemi semaforik", koalicioni përfundoi një raport të posaçëm kërkimor duke rekomanduar një shkëputje nga qymyri që "mbështeti në mënyrë të vendosur vendimmarrjen për investimet e jashtme të Kinës lidhur me qymyrin".
Së dyti, një faktor më i rëndësishëm që kontribuoi në këtë vendim të shkëputjes ishte se disa vende pritëse të termocentraleve me qymyr, shumë prej të cilave janë të përfshirë në nismën "Një brez, një rrugë", rregulluan planet e tyre energjetike. Në vend që të synonin të ndërtonin më shumë impiante qymyri, këto vende kërkuan të punonin me Kinën për të theksuar zhvillimin e gjelbër përmes energjive të rinovueshme. Ata kishin arsye të ndryshme për këtë “ndryshim”. Konsideratat ekonomike, si rritja e çmimit të qymyrit në tregjet globale të mallrave në krahasim me uljen e kostos së energjive të rinovueshme, luajtën një rol të rëndësishëm.
Kishte gjithashtu arsye sociale, të tilla si opinioni publik që kundërshtonte termocentralin e Kenias 1.2 gigavat me energji Lamucoal, i cili duhej të mbyllej pasi gjykatat keniane vendosën se shkelte normat mjedisore dhe sociale.
Së treti, studimi zbulon gjithashtu se Kina po punon brenda sistemit shumëpalësh, veçanërisht Kombeve të Bashkuara, për të shpallur ambiciet e saj mjedisore. Për shembull, objektivat për të maksimizuar emetimet para vitit 2030 dhe për t'u bërë neutral ndaj karbonit përpara vitit 2060, si dhe vendimet për mospërdorimin e qymyrit u shpallën në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në 2020 dhe 2021, respektivisht.
VCG
Brenda vendit, planifikuesit kinezë argumentojnë se qymyri do të ofrojë siguri më të mirë dhe pavarësi energjetike. Për më tepër, shumë palë të interesuara vendase, si institucionet financiare, ndërmarrjet dhe punëdhënësit në minierat e qymyrit dhe funksionimin e impianteve me qymyr, varen fuqishëm nga qymyri. Në Kinë, qymyri mbështet rreth 2 deri në 3 milionë punëtorë, gjë që e bën më të ndërlikuar mospërdorimin e qymyrit vendas dhe tranzicionin. Kështu, brenda vendit, Kina për momentin fillon strategjinë e dyfishtë për të zgjeruar mbështetjen si për qymyrin ashtu edhe për burimet e rinovueshme për të siguruar energji elektrike me një perspektivë që qymyri të arrijë kulmin brenda disa viteve të ardhshme.
Kështu, 10 vjet pas nismës “Një brez, një rrugë” dhe për 10 vitet e ardhshme të ndjekjes së ëndrrës për një BRI të gjelbër, momenti historik i eleminimit të qymyrit të Kinës jep gjithashtu mësime të rëndësishme për bashkëpunimin e ardhshëm. E rëndësishmja, bashkëpunimi për gjelbërimin e nismës “Një brez, një rrugë” mund të jetë i suksesshëm nëse institucionet vendase kineze janë mbështetës dhe punojnë me partnerë të besuar ndërkombëtarë. Kjo qëndron në kontrast me një ndërhyrje të mundshme më pak të suksesshme nëpërmjet presionit të jashtëm ndaj Kinës për të zbatuar politikat e zhvillimit të gjelbër, për shembull nga vendet e G7, pa i kuptuar nevojat kineze: këto rekomandime të huaja rrezikojnë të perceptohen si përpjekje për të minuar ambiciet e zhvillimit të Kinës pas shumë vitesh ndotje mjedisore nga vendet e G7.
Bashkëpunimi ndërkombëtar mund të mbështesë gjithashtu vendet pritëse për të përshpejtuar kërkesën për projekte të gjelbërta mbi "të kuqe". Kjo mund të përfshijë mbështetjen financiare nga partnerët kinezë dhe ndërkombëtarë për të ulur koston e financimit për projektet e gjelbra si energjia e rinovueshme ose transporti publik. Një rekomandim tjetër ishte rritja e kostove për zhvilluesit e projekteve të dëmshme për mjedisin. Çdo bashkëpunim kërkon ndërtimin e vazhdueshëm të besimit, nëpërmjet bashkëpunimeve kërkimore dhe bashkëpunimit në fusha specifike të rritjes strategjike, të tilla si financat e gjelbra. Së fundi, partnerët ndërkombëtarë mund të përmirësojnë rezultatet e bashkëpunimit duke treguar interes të vërtetë për sukseset ekzistuese të Kinës së gjelbër dhe të bashkëpunojnë për të mësuar nga ato suksese të gjelbërta kineze, për shembull në zgjerimin e hekurudhave me shpejtësi të lartë ose elektrifikimin e gjerë të autobusëve të transportit publik.
VCG
Disa organizata ndërkombëtare kanë zbatuar tashmë me sukses strategji të mira bashkëpunimi për të punuar me Kinën mbi rezultatet mjedisore ndërkombëtare, si ndërtimi i një BRI të gjelbër. Duke qenë se mbrojtja e klimës globale dhe e biodiversitetit nuk mund të ketë sukses pa Kinën, më shumë, jo më pak, një bashkëpunim i tillë për Nismën “Një brez, një rrugë” dhe më gjerë duket i nevojshëm, veçanërisht edhe në këto kohë sfiduese gjeopolitike.
Autori Christoph Nedopil është profesor i asociuar i praktikës në ekonomi dhe drejtor i Qendrës së Financave dhe Zhvillimit të Gjelbër në Shkollën Ndërkombëtare të Financës Fanhai në Universitetin Fudan të Kinës.
