Duke u fokusuar në çrregullimet e të ngrënit, një ekspozitë në Qendrën e Shëndetit Mendor të Shangait ka shfaqur vizatimet dhe punimet prej balte të të sëmurëve me çrregullime të të ngrënit të bëra si terapi arti gjatë shtrimit në spital. Ekspozita përfshin gjithashtu vepra të krijuara nga artistë të prekur aktualisht ose më parë nga sëmundjet.
foto nga China Daily
Chen Jue, drejtoresha e Qendrës së Trajtimit të Çrregullimeve të Ushqimit të Qendrës së Shëndetit Mendor të Shangait, e themeluar në vitin 2017, e para e specializuar në diagnostikimin dhe trajtimin e çrregullimeve të të ngrënit në Kinë, thotë se ka ende shumë keqkuptime në lidhje me çrregullimet e të ngrënit.
“Njerëzit thjesht mund t'i perceptojnë pacientë të tillë si ata që nuk hanë mirë, kanë probleme me dietat, shkojnë në ekstreme në humbjen e peshës dhe kanë vetëkontroll të dobët. Megjithatë, çrregullimet e të ngrënit janë çrregullime fiziologjike që janë të lidhura ngushtë me faktorët psikologjikë. Edhe pse ato manifestohen si probleme të sjelljes të lidhura me të ngrënit, pas tyre fshihen probleme komplekse të shëndetit mendor”,- deklaroi Chen.
Ekspozita synon të ndihmojë publikun të kuptojë më mirë sëmundjet dhe pacientët të tregojnë më shumë tolerancë dhe kujdes, thotë ajo.
Më shumë se një çështje diete
Ekspertët shpjegojnë se çrregullimet e të ngrënit janë një grup çrregullimesh psikiatrike të karakterizuara nga sjellje jonormale të të ngrënit dhe shqetësime psikologjike të shoqëruara me ndryshime të rëndësishme në peshë dhe sfida në funksionimin fizik dhe social.
Çrregullimet e të ngrënit përfshijnë kryesisht anoreksinë, buliminë dhe ngrënien e tepërt. Ato janë më të zakonshme tek adoleshentët dhe gratë e reja, ku anoreksia ka një shkallë vdekshmërie prej 5 deri në 20 për qind, duke e bërë atë një nga sëmundjet më kërcënuese për jetën në fushën psikiatrike.
Anoreksia zakonisht përfshin një peshë të ulët trupore, frikë të fortë nga shtimi në peshë dhe një imazh jorealist për veten. Anoreksia shpesh përfshin përdorimin e përpjekjeve ekstreme për të kontrolluar peshën dhe formën e trupit, të cilat mund të çojnë në komplikime sistematike shumorganike të shkaktuara nga kequshqyerja që ndikojnë seriozisht në jetën normale.
“Disa pacientë vuajnë edhe nga çrregullimi i trupit dismorfik, i karakterizuar nga vetëdija e papërshtatshme e formës së tyre trupore. Një skicë rreth çrregullimit përshkruan një person të hollë që qëndron përpara një pasqyre dhe sheh një trup të shëndoshë. Kështu në mendjet e tyre ata mendojnë se nuk janë të dobët dhe duhet të humbasin peshë”,- tha ajo.
Një pjesë e anoreksisë mund të zhvillohet në bulimi, ngrënia e tepërt ose ngrënia e një sasie të madhe ushqimi në një kohë të shkurtër, pastaj, për shkak të fajit, bëhet pastrimi i trupit për të hequr kaloritë e marra.
Pastrimi mund të përfshijë të vjella, ushtrime të tepruara, mosngrënie për një periudhë kohore ose metoda të tjera, të tilla si marrja e laksativëve.
“Familjet e pacientëve të tillë vuajnë. Ata ose hanë shumë ose asgjë dhe janë jashtë kontrollit. Temat e të ngrënit mund të krijojë konflikte në familje dhe çdo vakt e kthen shtëpinë në një fushë beteje”,- thotë Chen.
foto nga VCG
Gratë dhe pacientët e rinj
Numri i pacienteve femra që vuajnë nga çrregullimet e të ngrënit është universalisht shumë më i lartë se meshkujt. Chen thotë se raporti i të sëmurëve femra me meshkuj është më i madh se 10 me 1 në Kinë.
“Besoj se një faktor kryesor është se kultura sociale ushtron më shumë presion mbi gratë për sa i përket ankthit për pamjen. Duket se gratë me fytyra të bukura dhe trup të hollë kanë më shumë gjasa të kenë sukses. Prandaj, disa studente fillojnë të humbasin peshë në përgatitje për intervista pune”,- thotë Chen.
Një 19-vjeçare, e cila i ka dhënë fund luftës dyvjeçare me anoreksinë, thotë se ajo beson se fakti që pacientët femra janë më shumë se meshkujt është rezultat i pritshmërive të shoqërisë.
“Një arsye që më në fund e mposhta sëmundjen ishte se u bëra e vetëdijshme se ideja e dobësisë dhe peshës e rrënjosur te gratë është e dëmshme për shëndetin tim dhe sa e dhimbshme dhe e vështirë do të ishte të jetoja me një trup të tillë. Por, për shumë njerëz që po përjetojnë pubertetin, përputhja me standarde të tilla të bukurisë bëhet fiksim. Shpresoj të ndihmoj më shumë gra të kapërcejnë këto koncepte”,- deklaroi e reja me pseudonimin Lam.
Ekranet televizive përcjellin mesazhin se të famshmit janë të dobët dhe në ditët e sotme mediet, përfshirë videot e shkurtra, përshpejtojnë përhapjen e presioneve të tilla sociale.
Shoqëria ndërkombëtare mjekësore pranon se njerëzit nga 13 deri në 20 vjeç janë më të prekurit nga anoreksia. Por Chen thotë se pacienti i saj më i ri është vetëm 7 vjeç dhe nuk është e rrallë të shohësh pacientë deri në 11 ose 12 vjeç.
Fëmijë me vetëbesim
Në vitin 2022, deri në 77 për qind e pacientëve me anoreksi të shtruar në Qendrën e Trajtimit të Çrregullimeve të Ushqimit ishin më të rinj se 18 vjeç, sipas statistikave të qendrës.
“Fëmijët e sotëm janë të ekspozuar ndaj botës së internetit që në moshë të vogël. Njerëzit priren t'i zbukurojnë fotot e tyre përpara se t'i shpërndajnë ato në internet dhe një pjesë e procesit ndryshon fytyrat dhe trupat e tyre. Gjithashtu, ata dëgjojnë shpesh të rriturit që flasin për ndjekjen e dietave dhe humbjen e peshës. Gradualisht, ata do të formojnë një koncept që një trup i hollë do të thotë bukuri, vëmendje dhe vetëdisiplinë”,- thotë Chen, duke përmendur një rast ekstrem të fëmije që jetoi me ujë për një javë dhe i ra të fikët në shkollë, për shkak të sheqerit të ulët në gjak.
Mjekët thonë se duke parë personalitetet e ndryshme, ata që vuajnë nga anoreksia dhe bulimia janë zakonisht kërkues ndaj vetes në shumë mënyra, gjë që mund të çojë në një ndjekje ekstreme të një forme të caktuar trupore, me një vendosmëri të fortë për të arritur këtë qëllim. “Megjithatë, ata gjithashtu vuajnë nga vetëvlerësimi i ulët. Sa më inferiorë të ndihen për veten, aq më shumë do ta bazojnë vlerën e tyre në gjëra si forma e trupit dhe pesha, sepse mendojnë se këto mund të kontrollohen. Kur humbin pak peshë, ata mund të marrin të ashtuquajturat lavdërime të njerëzve, gjë që i ndihmon ata të ndihen mirë”,- thotë Chen.
Nëse shtrohen në spital, pacientët me çrregullime të të ngrënit zakonisht duhet të qëndrojnë nga katër deri në gjashtë javë. Mjekët do t'i informojnë ata se sjelljet janë shumë të dëmshme për shëndetin e tyre dhe do të stimulojnë motivimin e tyre për bashkëpunim.
Disa pacientë, veçanërisht ata që vuajnë nga bulimia, bëhen bashkëpunues, pasi ndihen të torturuar nga një mënyrë e tillë jetese.
foto nga VCG
Kuraja e marrë nga të huajt
Ekspozita ka filluar të mbledhë mendimet nga publiku. Disa nga audienca ndajnë ndjenjat e tyre në librin e mesazheve në qendër ose në internet. Shumë njerëz lënë mesazhe, duke shpresuar se të sëmurët mund të shërohen shpejt nga sëmundjet dhe të ndihen më mirë. Disa gjithashtu i inkurajojnë ata të jenë të shëndetshëm dhe mos të dorëzohen kurrë.
“Prej ekspozitës mësova për herë të parë se pacientët me çrregullime të të ngrënit i ndrydhin shumë emocionet dhe durojnë vështirësi. Ndjej se ata janë shumë të guximshëm për të luftuar kundër sëmundjeve”,- thuhet në një mesazh në librin e mesazheve.
Zhang Qinwen, e cila mori pjesë në hartimin e ekspozitës dhe dikur ishte një paciente për vite me radhë, shpreson që publiku të mund të kuptojë thelbin e çrregullimeve të të ngrënit përmes formës së artit, por mos të injorojë dhembjen për shkak të shprehjeve artistike.
“Dua t'u them njerëzve që vuajnë nga çrregullimet e të ngrënit se të gjithë meritojnë dashuri. Dhe shpresoj që çdo kafshatë që hanë, ata mund të shijojnë lumturinë”,- thotë Zhang, e cila ndau në internet përvojën e saj personale të mposhtjes së anoreksisë në vitin 2019 dhe inkurajoi shumë të tjerë.
