Foto VCG

Pas zgjedhjeve të Parlamentit Evropian të vitit 2024, një strategji e konkurrencës është përfshirë në axhendën strategjike të Bashkimit Evropian. E ardhmja e konkurrencës evropiane, një raport i prezantuar në shtator, trajton një sërë fushash, duke përfshirë konkurrencën shkencore dhe teknologjike, konkurrencën e gjelbër, konkurrencën e drejtë, konkurrencën sociale, konkurrencën industriale e kështu me radhë. Raporti ofron një shqyrtim të detajuar të faktorëve që ndikojnë në konkurrueshmërinë e ardhshme të Evropës, shoqëruar me rekomandime strategjike për adresimin e këtyre sfidave. Ai ofron një vlerësim gjithëpërfshirës të pengesave me të cilat përballet Evropa në kontekstin e peizazhit global në zhvillim dhe propozon një sërë programesh që synojnë arritjen e rritjes së qëndrueshme, rritjen e produktivitetit dhe ruajtjen e vlerave evropiane.

BE-ja po përballet aktualisht me një sfidë të rëndësishme për të ruajtur konkurrencën e saj industriale, duke nxitur një kërkim për zgjidhje.

Së pari, Qendra për Studime të Politikave Evropiane ka treguar se ekonomia e BE-së është prekur nga kriza e Ukrainës dhe pandemia COVID-19. Për më tepër, përshkallëzimi i kontrolleve të eksporteve dhe tarifave të SHBA-së ndaj Kinës ka rezultuar në një përshpejtim të hyrjes së produkteve kineze në tregun e BE-së. Instituti i Potsdamit për Kërkimin e Ndikimit të Klimës pohon se ndërsa çmimet e naftës dhe gazit rriten, BE-ja po bëhet gjithnjë e më e varur nga produktet e jashtme të energjisë së pastër në tranzicionin e saj të gjelbër. Varësia e BE-së nga Kina për pajisjet fotovoltaike dhe të energjisë së erës dhe automjetet e reja me energji vlerësohet të kalojë 20 përqind.

Së dyti, kriza energjetike dhe kriza e Ukrainës, së bashku me dukuri të tjera të rëndësishme, kanë krijuar një klimë të re politike. Kjo ka shtyrë BE-në t'i kushtojë më shumë rëndësi rëndësisë së tregut të saj të vetëm, autonomisë strategjike dhe shqetësimeve të konkurrencës, duke shprehur gjithashtu shqetësimin për "ndërhyrjen dhe kontrollin ekonomik" të BE-së nga ana e Kinës.

Së treti, shpërthimi i krizës në Ukrainë ka rezultuar në një rënie të konkurrencës së BE-së në të gjitha aspektet e trekëndëshave të fuqive të mëdha, duke përfshirë trekëndëshat Kinë-SHBA-Rusi, Kinë-SHBA-Evropë dhe Kinë-Evropë-Rusi. Kjo ka çuar në një dobësim të autonomisë strategjike të BE-së dhe ndikimin e saj në çështjet ndërkombëtare. BE-ja po përpiqet të kryesojë "tranzicionin e gjelbër dhe të drejtë", një proces i ndërtimit të konkurrencës që do t'i mundësojë asaj të ruajë zërin e saj në trekëndëshat e fuqive të mëdha dhe të shmangë të bëhet viktimë e konkurrencës gjeopolitike midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara.

Strategjia e konkurrencës së BE-së për një tranzicion të gjelbër dhe të drejtë do të bazohet në ndërtimin e zinxhirëve të saj të brendshëm të furnizimit, barrierat e tregtisë së gjelbër, Mekanizmin e Rregullimit të Kufijve të Karbonit, Direktivën e Due Diligence për Qëndrueshmërinë e Korporatave dhe mjete të tjera.

Objektivi është frenimi i daljeve industriale dhe reduktimi i varësisë nga importi, si dhe rritja e nivelit të industrisë prodhuese vendase të BE-së. Përmirësimi i tregut të përbashkët evropian përfaqëson një aspekt kryesor të kësaj strategjie. Një objektiv kryesor është formimi i një zinxhiri të ri të furnizimit të gjelbër që përfshin vendet nordike, Evropën Qendrore dhe Lindore, dhe Gjermaninë dhe Francën, me fokus në lëndët e para kritike për tranzicionin e energjisë. Kjo nismë synon të reduktojë varësinë e jashtme përmes ndërtimit të tregut të brendshëm të BE-së. Politika e "konkurrencës së ndershme" e BE-së merr parasysh jo vetëm autonominë strategjike dhe ndryshimet klimatike, por edhe kërkesat e klasës së mesme brenda vendeve anëtare të BE-së.

Foto VCG

Së pari, premisa themelore e BE-së është se gurthemeli i një strategjie konkurrence të gjelbër dhe të ndershme është autonomia strategjike.

Strategjia e Konkurrencës së Drejtë e BE-së përfaqëson një zgjidhje për sfidat e dyfishta të ndjekjes së ambicieve të ndryshimeve klimatike dhe përmirësimit të konkurrencës industriale. Ajo gjithashtu ofron një mjet për të arritur një ekuilibër midis sigurisë ekonomike dhe dekarbonizimit industrial. Kjo strategji vë theksin në konsensusin midis anëtarëve të BE-së, promovon koherencën e politikave dhe bazohet në Marrëveshjen e Gjelbër Evropiane të rënë dakord më parë për të përshtatur dhe inovuar instrumentet e politikave në mënyrë që të nxjerrë në pah konkurrencën e ekonomisë klimatike të BE-së.

Së dyti, BE-ja e konsideron thelbësore mbrojtjen e interesave të klasës së mesme në të gjitha shtetet anëtare për të garantuar konkurrencë të gjelbër dhe të drejtë. Ndërkohë që SHBA po shkëputet gjithnjë e më shumë nga globalizimi, BE-ja është gjithashtu e vetëdijshme për rreziqet e mbi-globalizimit, i cili është i dëmshëm për interesat e klasës së mesme. Qendra për Studime të Politikave Evropiane parashtron se globalizimi ka dëmtuar interesat e klasës së mesme dhe se Evropa duhet të gjejë një mënyrë për të akomoduar si ekonomitë e zhvilluara në zhvillim ashtu edhe ato ekzistuese.

Në këtë drejtim, BE-ja ka theksuar decentralizimin e zinxhirit industrial në vende të ndryshme brenda unionit, si dhe përdorimin e subvencioneve për financimin e zhvillimit të industrisë.

Së treti, politika e jashtme e BE-së bazohet ende në parimet e multilateralizmit, të cilat ajo do të vazhdojë t'i mbështesë për të siguruar konkurrencë të drejtë. Tregut të brendshëm dhe sistemit të partnerëve tregtarë dypalësh dhe të vegjël shumëpalësh do t'i jepet prioritet më i madh se sa sistemeve tregtare globale si Organizata Botërore e Tregtisë.

BE-ja po shqyrton gjithnjë e më shumë marrëdhëniet e saj me Kinën përmes lenteve të "konkurrencës së drejtë", e cila bazohet në konceptin e një tranzicioni të gjelbër.

Së pari, BE-ja e percepton Kinën si të përfshirë në konkurrencë të pandershme brenda industrive të gjelbra, duke theksuar se Kina është shumë e subvencionuar në kërkimin e avantazhit konkurrues. Për shembull, Instituti Bruegel në Bruksel pohon se subvencionet dhe kapaciteti prodhues i Kinës janë të tepërta, se industritë e gjelbra mbështeten drejtpërdrejt nga qeveria dhe se sistemi i Kinës ka një avantazh të natyrshëm ndaj vendeve të tjera në prodhim, gjë që minon drejtësinë e tregut global.

BE-ja e percepton Kinën si një konkurrent strategjik, me një qeveri që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi politikat ekonomike dhe industriale të vendit. Njëkohësisht, duke pasur parasysh rolin kryesor të industrisë së automobilave në ekonominë evropiane, BE-ja do të zbatojë politika për të mbrojtur këtë sektor në periudhën e afërt dhe afatmesme. Për shembull, BE-ja ka kapacitetin për të vendosur standarde dhe për të zbatuar tarifa me objektivin e mbrojtjes së industrisë së saj të automobilave. Për më tepër, ajo ka mundësinë e shtyrjes së dekarbonizimit të sektorit të saj të transportit në mënyrë që të zbusë ndikimin e automjeteve elektrike të Kinës dhe të avancojë industrinë e saj të energjisë së pastër.

Aktualisht, BE-ja ka paraqitur një strategji, të përcaktuar si qasja "Kinë + 1", me objektivin e krijimit të një plani emergjence për sektorin e saj të prodhimit.

Foto China Daily

Së dyti, BE-ja vazhdon t'i përmbahet një pozicionimi trepalësh të Kinës si "partner", "konkurrent" dhe "rival" në një periudhë relativisht të shkurtër kohore. BE e sheh Kinën si një partner për bashkëpunim, një konkurrent ekonomik dhe një rival sistematik. Rrjedhimisht, BE-ja i diferencon politikat e saj ndaj Kinës bazuar në fushën specifike të çështjes në fjalë.

Në kontekstin e krizës së vazhdueshme në Ukrainë dhe marrëdhënieve në zhvillim midis Rusisë dhe Kinës, BE-ja e percepton Kinën si një rival të mundshëm dhe një forcë përçarëse në marrëdhëniet kino-evropiane. Në fushën e energjisë dhe ndryshimeve klimatike, BE-ja e percepton Kinën si një partner bashkëpunues.

Autorë të artikullit  Yu Hongyuan, profesor dhe drejtor i Institutit për Politikat Publike dhe Inovacionin në Institutin për Studime Ndërkombëtare të Shangait. Wang Xinyu është një asistent kërkimor në Institutin për Studime Ndërkombëtare të Shangait.