Foto nga China Daily
Me temën "Ndërtimi i një bote të drejtë dhe një planeti të qëndrueshëm", presidenca e Brazilit e G20 ofron një shans unik për të formësuar axhendën globale në një kohë kyçe. Ky rol nuk është aspak ceremonial – ndryshe nga organizatat me një sekretariat të përhershëm ose me statut themelues, G20 mbështetet në vendin që mban presidencën për të vendosur prioritete, për të koordinuar iniciativat dhe për të çuar përpara diskutimet. Këtë herë, presidenca e Brazilit do të drejtojë këtë forum global, i cili përfaqëson mbi 85 për qind të PBB-së botërore, tre të katërtat e tregtisë ndërkombëtare dhe dy të tretat e popullsisë globale.
Historia e G20-ës i ka rrënjët në përgjigjet ndaj krizave të kapitalizmit global të udhëhequr nga perëndimi. Grupi u shfaq fillimisht si një takim i ministrave të financave në vitin 1999. G20 ishte një përgjigje ndaj krizës shkatërruese financiare aziatike të vitit 1998, e cila nënvizoi se si turbulenca ekonomike globale mund të kalojë përtej kufijve - veçanërisht duke ndikuar në botën në zhvillim. Edhe pse koncepti i një forumi si G20 u shfaq brenda qarqeve perëndimore, udhëheqësit e G7 fillimisht e kundërshtuan atë, duke preferuar samite më të vogla, më private për të ruajtur fokusin dhe kontrollin.
Megjithatë, thirrja globale për një mekanizëm bashkëpunimi më gjithëpërfshirës u rrit më shumë në vitin 2008, kur kriza globale financiare e shkaktuar nga SHBA ekspozoi kufijtë e aftësisë së vendeve perëndimore për të stabilizuar tregjet dhe për t'iu përgjigjur vetëm krizave.
Duke mbajtur samitin e parë të krerëve të shteteve në vitin 2008, G20 përfundimisht evoluoi në një "grup drejtues të krizës", i cili mbledh ekonomitë më të mëdha në botë, duke përfshirë lojtarët në zhvillim që nuk mund të anashkalohen më në adresimin e problemeve globale. Si i tillë, qëllimi i G20 është zgjeruar përtej financave për të përfshirë çështjet urgjente globale si ndryshimi i klimës, pabarazia ekonomike dhe zhvillimi i qëndrueshëm. Brazili, një aktor kyç në "Baticën Rozë" historike të Amerikës Latine, një lider në bashkëpunimin Jug-Jug dhe kampion i multipolaritetit, është i pozicionuar për ta bërë G20 më gjithëpërfshirës dhe efektiv në adresimin e këtyre sfidave globale.
Ndërsa G7 – një klub më i vogël, më ekskluziv i kombeve më të pasura perëndimore – u konceptua fillimisht për të drejtuar qeverisjen globale, legjitimiteti i tij është zbehur me kalimin e kohës. Përbërja e tij elitare, që reflekton interesat e ngushta perëndimore, ka çuar në kritika se përjashton ekonomitë kryesore në zhvillim. Natyra ekskluzive e G7-ës u forcua më tej kur ajo dëboi Rusinë pas krizës së Ukrainës në vitin 2014, duke përforcuar statusin e saj si një bllok perëndimor dhe jo një koalicion vërtet global i lidhur me fatin e përbashkët të njerëzimit. G20, nga ana tjetër, përfshin një grup më të gjerë zërash, duke siguruar një ekuilibër dhe gjithëpërfshirje të nevojshme në trajtimin e sfidave të sotme komplekse dhe pa kufij, si ndryshimi i klimës dhe pabarazia.
Kryesimi i Brazilit mund të prodhojë një transformim thelbësor në G20, duke vënë theks më të madh në perspektivat e Jugut Global dhe potencialisht duke e transformuar atë nga një platformë Veri-Jug në një forum më demokratik Jug-Veri.
Angazhimi i Brazilit për zhvillimin gjithëpërfshirës dhe të qëndrueshëm është zyrtarizuar në Planin e Tranzicionit Ekologjik të Brazilit, i cili ka tërhequr vëmendjen globale për qëllimet e tij ambicioze dhe rezonon fuqishëm me vizionin e përbashkët të Kinës për një qytetërim ekologjik.
Në vitin 2023, Brazili prodhoi 91 për qind të energjisë elektrike nga burime të pastra, duke tejkaluar shumë mesataren globale dhe madje edhe objektivin e vet prej 84 për qind deri në vitin 2030. Gjithashtu uli shpyllëzimin e Amazonës në nivelin më të ulët në gjashtë vjet, duke bërë hapa përpara në ruajtjen e pyjeve më të mëdhenj të planetit.
Përtej udhëheqjes mjedisore, Brazili po avokon për reforma progresive për të reduktuar pabarazinë dhe për të rritur përfshirjen e qeverisjes globale. Presidenti brazilian Luiz Inacio Lula da Silva ka propozuar një taksë prej 2 për qind për miliarderët për të luftuar pabarazinë globale dhe ka të ngjarë të rinovojë thirrjen e tij për reforma drejtuar Kombeve të Bashkuara, duke shtyrë për një Këshill të Sigurimit më efektiv dhe përfaqësues, veçanërisht në dritën e dështimeve të fundit për të adresuar kriza urgjente globale, siç është konflikti izraelito-palestinez. Propozimet shfaqin një sinergji të habitshme me Iniciativën e Zhvillimit Global të Kinës dhe Iniciativën e Sigurisë Globale të Kinës.
Ndërkohë, stabiliteti i vazhdueshëm ekonomik i Brazilit dhe statusi i lidershipit janë të lidhura ngushtë me marrëdhëniet e tij me Kinën. Kina është destinacioni më i madh i eksportit të Brazilit dhe nga viti 2007 deri në vitin 2023, investimet e huaja direkte kineze në Brazil arritën në 73.3 miliardë dollarë, me investime të konsiderueshme në sektorin e energjisë elektrike të Brazilit, i cili është vendimtar, duke pasur parasysh sfidat e fundit energjetike të Brazilit. Kina është gjithashtu një nga destinacionet kryesore të eksportit bujqësor të Brazilit, jetik për një sektor agrobiznesi që përbën pothuajse 25 për qind të PBB-së së Brazilit.
Vizita e Presidentit Xi Jinping në Brazil gjatë samitit të G20 është një moment i përshtatshëm për të përmirësuar më tej këto lidhje ekonomike dhe për të inkurajuar potencialisht pjesëmarrjen e Brazilit në nismën "Një brez dhe një rrugë".
Në të vërtetë, zhvillimet e fundit përpara vizitës së Presidentit Xi, si oferta e Brazilit për të lejuar prodhuesin e satelitëve me bazë në Shangai, SpaceSail, akses në një bazë hapësinore në verilindje të vendit, lë të kuptohet për hapjen në rritje të Brazilit ndaj bashkëpunimit më të ngushtë me Kinën.
Pavarësisht tarifave të reja të Brazilit të vendosura mbi importet aziatike të hekurit, çelikut dhe kabllove me fibra optike në tetor, ky gjest drejt bashkëpunimit tregon njohjen e Brazilit për rëndësinë strategjike të Kinës.
Potenciali i bashkëpunimit të dy vendeve rezonon fuqishëm në Amerikën Latine, ku infrastruktura joadekuate dhe lidhja e dobët mbeten pengesa të rëndësishme për zhvillimin rajonal. Hendeku i infrastrukturës në Amerikën Latine është i madh, duke kërkuar rreth 250 miliardë dollarë investime në vit. Brazili, si ekonomia më e madhe e Amerikës Latine, ka udhëhequr historikisht përpjekjet për të promovuar lidhjen e infrastrukturës përmes Iniciativës tashmë të zhdukur për Integrimin e Infrastrukturës Rajonale të Amerikës së Jugut brenda Unionit të Kombeve të Amerikës së Jugut. Megjithatë, mbështetja e rritjes së Brazilit dhe mbështetja e zhvillimit rajonal do të kërkojë më shumë burime sesa Brazili ka aktualisht për shkak të sfidave ekonomike dhe politike që kanë ndikuar në kapacitetin e tij që nga mesi i viteve 2010. Bashkëpunimi kinez përmes BRI mund të jetë kyç në përmbushjen e këtyre nevojave infrastrukturore. Hezitimi i Brazilit për t'iu bashkuar zyrtarisht BRI rrezikon të ngecë jo vetëm përparimin e tij në infrastrukturë, por edhe rolin e tij si lider rajonal dhe konkurrencën e ekonomisë së tij në skenën globale.
Nuk mund të mos vërehet një sinergji e fortë midis objektivave të politikës së jashtme të Brazilit dhe Kinës. Të dy vendet, si anëtarë të BRICS, ndajnë qëndrime të ngjashme për çështjet kryesore ndërkombëtare, duke përfshirë krizën e Palestinës dhe Ukrainës, dhe të dyja avokojnë për një botë shumëpolare të bazuar në drejtësi dhe drejtësi.
Ky përafrim plotëson axhendën e Brazilit G20, duke përforcuar angazhimin e tij për bashkëpunimin Jug-Jug dhe për ndërtimin e një komuniteti me një të ardhme të përbashkët për njerëzimin. Duke u angazhuar më ngushtë me Kinën, Brazili mund të përforcojë rolin e tij në formësimin e një rendi botëror të drejtë dhe shumëpolar.
Autori Efe Can Gurcan është profesor i asociuar i marrëdhënieve ndërkombëtare dhe një anëtar vizitor në Shkollën e Ekonomisë dhe Shkencave Politike në Londër.
