Foto nga Xinhua
Të shtunën pasdite, kryetari i shtetit i Kinës Xi Jinping pati një takim me presidentin e ShBA-së Joe Biden në Lima të Perusë.
Presidenti Xi vuri në dukje se gjatë katër viteve të fundit, marrëdhëniet Kinë-ShBA kanë pasur luhajtje, por të dy vendet kanë zhvilluar dialog dhe bashkëpunim, duke arritur qëndrueshëmri në përgjithësi.
Xi shprehu kënaqësinë që takohej sërish me presidentin Biden. “Gjatë katër viteve të fundit, marrëdhëniet Kinë-ShBA kanë pasur luhatje, por nën drejtimin tonë, të dy vendet kanë zhvilluar dialog dhe bashkëpunim efektiv duke kanë arritur qëndrueshmëri në përgjithësi,” i tha Xi homologut amerikan.
“Ne udhëzuam ekipet nga të dyja palët, për të përcaktuar disa parime udhëzuese për marrëdhëniet kino-amerikane përmes konsultimeve. Bashkërisht e shtymë dialogun dhe bashkëpunimin midis dy vendeve në rrugën e duhur. Rivendosëm më shumë se 20 mekanizma komunikimi në fushat si diplomacia, siguria, ekonomia dhe tregtia, financat, ushtria, kontrolli i zbatimi të ligjit, bujqësia, ndryshimet klimatike dhe shkencat human etj”, tha presidenti Xi.
Gjatë takimit, Presidenti Xi tha se: “Përvojat e katër viteve të fundit ia vlen të përmblidhen dhe të frymëzohen, ndaj mendoj se janë të paktën sa vijon.”
E para është të kemi një kuptim të saktë strategjik. "Kurthi i Tuqididit" nuk është një fat i historisë. "Lufta e re e Ftohtë" nuk mund të luftohet ose fitohet. Nuk është e mençur dhe e padëshirueshme të frenohet Kina dhe nuk do të ketë kurrë sukses.
E dyta është të jeni të vërtetë ndaj fjalëve tuaja dhe të vendosur në veprimet tuaja. Njerëzit nuk mund të qëndrojnë pa besim. Kina e mban gjithmonë fjalën e saj, por nëse pala amerikane thotë gjithmonë një gjë dhe bën një tjetër, kjo do të jetë shumë e dëmshme për imazhin e ShBA-së dhe do të dëmtojë besimin e ndërsjellë midis dy palëve.
E treta është të trajtojmë njëri-tjetrin si të barabartë. Në shkëmbimet midis Kinës dhe ShBA-së, asnjë vend nuk mund ta transformojë tjetrin sipas dëshirës së tij. As nuk mund të shtypë tjetrin bazuar në të ashtuquajturën "pozicion të pushtetit", dhe as nuk mund t'i heqë tjetrit të drejtat legjitime të zhvillimit, për të ruajtur pozicionin e saj drejtues.
Së katërti, ne nuk duhet të sfidojmë vijën e kuqe ose vijën përfundimtare. Kina dhe ShBA-ja janë dy vende kryesore. Është e pashmangshme që do të ketë disa konflikte dhe dallime, por ato nuk mund të dëmtojnë interesat thelbësore të njëra-tjetrës, dhe nuk mund të zhvillojnë konflikte dhe konfrontime.
Parimi i “një Kine” dhe tre komunikatat e përbashkëta kino-amerikane janë baza politike e marrëdhënieve dypalëshe dhe duhet të respektohen. Çështja e Tajvanit, çështja e demokracisë dhe të drejtave të njeriut, sistemi rrugor dhe e drejta për zhvillim, janë katër vijat e kuqe të Kinës që nuk mund të sfidohen. Këto janë parmakët dhe rrjeta më e rëndësishme e sigurisë për marrëdhëniet kino-amerikane.
Së pesti, ne duhet të angazhohemi në më shumë dialog dhe bashkëpunim. Në situatën aktuale, interesat e përbashkëta midis Kinës dhe ShBA-së nuk janë pakësuar, por janë rritur.
Qoftë në fushat e ekonomisë dhe tregtisë, bujqësisë, kontrollit të drogës, zbatimit të ligjit, shëndetit publik, etj., ose përballë sfidave globale si ndryshimi i klimës, inteligjenca artificiale, ose në çështjet e nxehta ndërkombëtare, Kina dhe ShBA-ja kanë nevojë për bashkëpunim. Të dyja vendet duhet të zgjasin listën e bashkëpunimit, ta bëjnë zonën e bashkëpunimit më të madhe dhe të arrijnë bashkëpunim të favorshëm.
Së gjashti, ne duhet t'u përgjigjemi pritshmërive të njerëzve. Zhvillimi i marrëdhënieve kino-amerikane duhet të fokusohet gjithmonë në mirëqenien e dy popujve dhe të bashkojë forcën e dy popujve.
Së shtati, ne duhet të tregojmë përgjegjësinë tonë si një vend i madh. Kina dhe Shtetet e Bashkuara duhet të marrin në konsideratë gjithmonë të ardhmen dhe fatin e njerëzimit, të marrin përgjegjësinë për paqen botërore, të ofrojnë të mira publike për botën dhe të luajnë një rol pozitiv në unitetin botëror, duke përfshirë kryerjen e ndërveprimeve pozitive, mos përfshirjen në konsum të ndërsjellë dhe jo duke i detyruar vendet e tjera të zgjedhin anët.
Kreu i shtetit kinez vuri në dukje që procesi i zhvillimit të marrëdhënieve kino-amerikane ka dëshmuar që, nëse të dy vendet janë partnerë e miq, kërkojnë të përbashkëtat dhe lënë mënjanë dallimet, duke mbështetur njëri-tjetrin, marrëdhëniet Kinë-ShBA mund të kenë zhvillim të vazhdueshëm. Por nëse të dy vendet e trajtojnë njëri-tjetrin si kundërshtar ose armik, bëjnë konkurrencë të ashpër dhe e dëmtojnë njëri-tjetrin, atëherë marrëdhëniet mes tyre përballen me zigzage, madje ecin mbrapsht.
“Në botën e sotme të trazuar, konfliktet ndodhin shpesh dhe problemet e vjetra e të reja janë ndërthurur. Njerëzimi po përballon sfida të papara. Konkurrimi mes fuqive të mëdha nuk duhet të jetë elementi bazë i kohës dhe vetëm me bashkim e koordinim mund të kapërcejmë bashkë vështirësitë,” u shpreh Xi.
Sipas tij, një raund i ri i revolucionit teknologjik dhe transformimit industrial janë në zhvillim të plotë dhe dhe "shkëputja" nuk është zgjidhja. Vetëm bashkëpunimi me përfitim të përbashkët mund të sjellë zhvillim të përbashkët. Krijimi i “oborreve të vogla me mure të larta” nuk është veprimi i një fuqie të madhe ndaj vetëm hapja e ndarja e përbashkët mund të sjellin përfitime për njerëzimin.
Kina dhe ShBA-ja janë dy fuqi të mëdha dhe duhet të mendojnë për interesat e botës, duke i dhënë më shumë qëndrueshmëri dhe energji pozitive botës së tanishme të trazuar.
Objektivi i Kinës për zhvillim të qëndrueshëm, të shëndetshëm e të vazhdueshëm nuk ka ndryshuar. Parimi i Kinës për respekt të ndërsjellë, bashkekzistencë paqësore, bashkëpunim e përfitime të përbashkëta nuk ka ndryshuar. Qëndrimi i Kinës për ruajtjen e sovranitetit, sigurisë e interesave të zhvillimit nuk ka ndryshuar. Dëshira e Kinës për vazhdimin e miqësisë tradicionale nuk ka ndryshuar. Kina është e gatshme që, bashkë me qeverinë amerikane, të vazhdojnë dialogun, të zgjerojnë bashkëpunimin, të menaxhojnë mosmarrëveshjet e të përpiqen për zhvillimin e qëndrueshëm të marrëdhënieve Kinë-ShBA, duke u sjellë përfitime të dy popujve.
Xi Jinping sqaroi pozicionin e Kinës për çështje të tilla si Tajvani, ekonomia, tregtia, shkenca dhe teknologjia, siguria kibernetike, Deti i Kinës Jugore, kriza e Ukrainës dhe Gadishulli Korean.
Xi Jinping theksoi se aktet separatiste të "pavarësisë së Tajvanit" janë të papajtueshme me paqen dhe stabilitetin përgjatë ngushticës së Tajvanit. Nëse pala amerikane duan të ruajë paqen përtej ngushticës së Tajvanit, çelësi është të njohin qartë natyrën e "pavarësisë së Tajvanit" të Lai Ching-te dhe autoriteteve të Partisë Demokratike Progresive. Të trajtojnë çështjen e Tajvanit me kujdes, të kundërshtojnë qartë "pavarësinë e Tajvanit" dhe mbështesin ribashkimin paqësor të Kinës.
E drejta e popullit kinez për zhvillim është e patjetërsueshme dhe nuk mund të injorohet. Të gjitha vendet kanë nevojë të ruajnë sigurinë kombëtare. Vendet e tjera nuk mund ta përgjithësojnë konceptin e sigurisë kombëtare, e jo më ta përdorin atë si një justifikim për të vendosur kufizime me qëllim të keq dhe për të shtypur vendet e tjera.
I ashtuquajturi sulm kibernetik nga Kina nuk ka as prova dhe as arsye. Pala kineze është viktimë e sulmeve kibernetike ndërkombëtare. Ajo gjithmonë ka kundërshtuar dhe goditur çdo formë të sulmeve kibernetike.
Foto nga Xinhua
Kina mbron me vendosmëri sovranitetin e saj territorial dhe të drejtat dhe interesat detare në Detin e Kinës Jugore. Dialogu dhe konsultimi ndërmjet palëve janë gjithmonë mënyra më e mirë për të menaxhuar mosmarrëveshjet në Detin e Kinës Jugore. Pala amerikane nuk duhet të ndërhyjnë në mosmarrëveshjet dypalëshe mbi Ishujt Nansha dhe nuk duhet të falin ose mbështesin impulset provokuese.
Pozicioni dhe veprimet e Kinës për çështjen e Ukrainës kanë qenë gjithmonë të drejta, që është të ndërmjetësojë, të promovojë paqen dhe bisedimet, të punojë për paqen dhe për të qetësuar situatën. Kina nuk do të lejojë luftën dhe kaosin në gadishullin Korean dhe nuk do të rrijë duarkryq dhe të shikojë se si rrezikohen siguria strategjike dhe interesat thelbësore të Kinës.
Biden tha se marrëdhëniet ShBA-Kinë, si marrëdhëniet më të rëndësishme dypalëshe në botë, nuk kanë të bëjnë vetëm me dy popujt, por edhe të ardhmen e botës. Për të siguruar që konkurrenca e dy vendeve të mos kthehet në konflikt, është përgjegjësi e qeverive amerikane dhe kineze ndaj dy popujve të tyre dhe botës. Në katër vitet e fundit, të dyja vendet kanë punuar së bashku për të rivendosur kanale të reja dialogu dhe komunikimi, duke përfshirë mbajtjen e komunikimit të rregullt strategjik midis ekipeve diplomatike dhe të sigurisë të të dyja palëve dhe zhvillimin e dialogëve të sinqertë dhe të thelluar, të cilat kanë luajtur një rol të dobishëm në rritjen e mirëkuptimit të ndërsjellë midis dy palëve.
“Sidomos që nga takimi ynë në San Francisko një vit më parë, të dyja palët kanë arritur rezultate të prekshme në fushën ushtarake, antidrogën, zbatimin e ligjit, inteligjencën artificiale, ndryshimet klimatike, shkëmbimet mes njerëzve dhe fusha të tjera. ShBA-ja dhe Kina mbështesin njëra-tjetrën në organizimin e Takimit të Liderëve të APEC 2026 dhe Samitit të Liderëve të G20-ës, duke demonstruar përfitimet që bashkëpunimi dypalësh mund t'u sjellë njerëzve”, u shpreh presidenti Biden.
Foto nga CMG
ShBA nuk kërkon një "luftë të re të ftohtë", nuk kërkon të ndryshojë sistemin e Kinës, nuk kërkon të forcojë aleancat kundër Kinës, nuk mbështet "pavarësinë e Tajvanit", nuk kërkon konflikt me Kinën dhe nuk do të përdorë çështja e Tajvanit për të konkurruar me Kinën.
Pala amerikane gjithashtu do të vazhdojë të ndjekë parimin e “një Kine”. Shtetet e Bashkuara janë të gatshme të forcojnë komunikimin dhe dialogun me Kinën gjatë periudhës së tranzicionit, për të rritur mirëkuptimin e ndërsjellë dhe për të menaxhuar dallimet me përgjegjësi.
Të dy krerët e shteteve përsëritën konsensusin prej shtatë pikash të arritur nga të dyja palët, për parimet udhëheqëse të marrëdhënieve kino-amerikane, përkatësisht respektin reciprok, bashkëjetesën paqësore, ruajtjen e komunikimit, parandalimin e konflikteve, respektimin e Kartës së Kombeve të Bashkuara, bashkëpunimin në fusha me përfitime të përbashkëta. Të dyja palët janë të gatshme të mbështesin këto parime, të vazhdojnë të stabilizojnë marrëdhëniet kino-amerikane dhe të arrijnë një tranzicion të stabilizuar.
Të dy krerët e shteteve vlerësuan pozitivisht rolin e rëndësishëm të komunikimit strategjik Kinë-ShBA, kontaktet e rregullta midis ekipeve diplomatike dhe të sigurisë, si dhe mekanizmat e dialogut midis dy ushtrive, ekonomisë, tregtisë, financave dhe fushave të tjera. Ata ranë dakord të vazhdojnë të ruajnë momentin e komunikimit dhe forcimit të koordinimit të politikave makroekonomike.
Të dy krerët e shteteve shqyrtuan përparimin pozitiv të bërë në dialog dhe bashkëpunim në fusha të tilla si kontrolli i drogës, ndryshimet klimatike, inteligjenca artificiale dhe shkëmbimet mes njerëzve që nga takimi i San Franciskos.
Të dy krerët e shteteve besuan se të dy palët kishin një dialog të sinqertë dhe konstruktiv për qeverisjen e inteligjencës artificiale. Ata nënshkruan së bashku rezolutat përkatëse për inteligjencën artificiale në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, duke konfirmuar nevojën për të forcuar bashkëpunimin ndërkombëtar dhe për të promovuar inteligjencën artificiale për përfitime të mira dhe universale, dhe duhet të mbahen vendimet që kontrolli i përdorimit të armëve bërthamore nga njerëzit.
Dy krerët e shteteve besuan se ky takim ishte i sinqertë, i thelluar dhe konstruktiv dhe ishin të gatshëm të vazhdonin të ruanin komunikimin dhe kontaktet.
Cai Qi, Wang Yi dhe të tjerë morën pjesë në takim.
