Enea Stavre arkitekt ( foto personale)

Sipas Enea Stavres, arkitektura është një balancë e ndërlikuar mes estetikës dhe praktikës, ku përkushtimi për të krijuar hapësira funksionale dhe inovatore është gjithmonë në fokus. Ai e konsideron arkitekturën një shkencë, që kërkon njohuri të thella teknike, përkushtim dhe kreativitet për të realizuar projekte që funksionojnë në të gjitha nivelet.

Një pjesë e rëndësishme e filozofisë së tij është gjithashtu përfshirja e klientëve në procesin e projektimit, duke u siguruar që të kuptohen plotësisht kërkesat dhe nevojat e tyre. Ai beson se projektet duhet të jenë të mbikëqyrura gjatë gjithë fazave të realizimit dhe pas përfundimit, është e rëndësishme të bëhet një vlerësim i procesit për të përmirësuar më tej punën e tij.

Enea është i angazhuar në tendencat moderne të arkitekturës, duke përfshirë ndërtesat inteligjente, që optimizojnë përdorimin e energjisë, arkitekturën parametrike dhe organike, që është në harmoni me natyrën dhe restaurimin e ndërtesave historike me teknologji moderne për të ruajtur trashëgiminë kulturore.

Për Enea Stavren, mjedisi dhe konteksti janë faktorë të rëndësishëm në çdo projekt, dhe ai gjithmonë mundohet që ndërtesat të jenë të përshtatshme me zonën ku ndodhen, duke marrë parasysh faktorët si klima, terreni dhe peizazhi. Puna e tij është gjithashtu një mundësi për të krijuar qytete më të qëndrueshme dhe më të mençura, duke përfshirë elementë të tjerë të zhvillimit urban si hapësirat publike, parket dhe transporti publik.

CMG: Sa vite keni që punoni në fushën e arkitekturës?

Enea Stavre: Për 13 vjet kam punuar në fushën e arkitekturës dhe jam shumë mirënjohës për mundësitë që kam pasur gjatë kësaj periudhe. Kam pasur mundësinë të punoj në fusha të ndryshme të arkitekturës, duke përfshirë restaurimin e ndërtesave historike, projektimin e hapësirave të reja, si dhe krijimin e ndërtesave që janë në harmoni me natyrën. Pasioni im për arkitekturën ka lindur që në moshë të re dhe gjithnjë kam besuar se ndërtesat nuk janë thjesht objekte funksionale, por krijime që duhet të frymëzojnë ata që i përdorin. Për mua, është shumë e rëndësishme që një ndërtesë të jetë e dizajnuar në mënyrë që të krijojë një lidhje me përdoruesit dhe t’u shërbejë nevojave të tyre, duke sjellë një përmirësim në jetën e përditshme.

CMG: Çfarë ju motivion në arkitekturë?

Enea Stavre: Ajo që më motivon në arkitekturë është mundësia për të krijuar hapësira që jo vetëm janë funksionale, por gjithashtu kanë aftësinë të ndikojnë pozitivisht në jetën e njerëzve. Për mua, çdo projekt është një mundësi për të sjellë diçka të re dhe të përmirësuar në shoqëri, një mundësi për të bërë diçka inovative që do të bëjë ndryshim. Arkitektura është një balancë e ndërlikuar mes estetikës dhe praktikës, dhe kjo është ajo që e bën atë të tillë një profesion kaq të pasur dhe sfidues. Nuk mund të harroj kurrë që arkitektura është gjithashtu një shkencë – një fushë që kërkon njohuri të thella teknike, përkushtim dhe kreativitet për të realizuar projekte që funksionojnë në të gjitha nivelet.

CMG: Cilat janë hapat që ndiqni për një projekt?

Enea Stavre: Kur filloj një projekt, hapi i parë është gjithmonë të kuptoj kërkesat e klientëve. Ata janë individët, që do të përdorin hapësirën që unë do të krijoj, kështu që është thelbësore të dëgjoj dhe të kuptoj se çfarë duan dhe çfarë nevojash kanë. Kjo është një fazë e rëndësishme që kërkon një komunikim të mirë dhe një angazhim të thellë. Më pas, kur kam një kuptim të qartë të kërkesave të klientit, zhvilloj konceptin e projektit dhe përfshij në të të gjitha aspektet teknike, funksionale dhe estetike. Mbikëqyrja e projektit është gjithashtu një fazë shumë e rëndësishme. Unë besoj se duhet të monitoroj çdo hap të procesit, duke siguruar që të gjitha detajet të realizohen siç janë planifikuar dhe që çdo vendim të marrë pasqyrimin më të mirë të vizionit të klientit. Pas përfundimit të projektit, është gjithashtu e rëndësishme të bëj një vlerësim të gjithë procesit për të nxjerrë mësime dhe për të përmirësuar punën time në të ardhmen.

Kryqyteti i shqiperise Tirana ( foto Albinfo)

CMG: Cilat janë tendencat e fundit të arkitketurës?

Enea Stavre: Në vitet e fundit, kemi parë disa tendenca të rëndësishme që po shfaqen në arkitekturë. Një nga tendencat kryesore është ndërtimi i ndërtesave inteligjente, të cilat janë projektuar për të optimizuar përdorimin e energjisë dhe për të krijuar hapësira që janë sa më efikase. Këto ndërtesa përdorin teknologjinë moderne për të monitoruar dhe kontrolluar faktorë si ndriçimi, ngrohja dhe ftohja, duke siguruar një mjedis komod për përdoruesit. Po ashtu, arkitektura parametrike dhe organike ka fituar popullaritet në disa projekte, pasi ajo i jep mundësinë ndërtimit të hapësirave që janë në harmoni me natyrën dhe mjedisin rrethues. Kjo i lejon arkitektëve të krijojnë ndërtesa që duket se janë pjesë e peizazhit natyror dhe që respektojnë mjedisin. Një tjetër tendencë e rëndësishme është restaurimi i ndërtesave historike. Përdorimi i teknologjisë moderne dhe teknikave të reja për restaurimin e ndërtesave të vjetra është kyç për ruajtjen e trashëgimisë kulturore dhe historike, ndërkohë që i japin atyre një jetë të re për t’u përdorur në kushte moderne.

CMG: Sa të rëndësishme janë ndërtesat e vejtra të një qyteti?

Enea Stavre: Ndërtesat e vjetra janë një pasuri e çmuar për çdo vend, sepse ato janë pjesë e identitetit tonë kulturor dhe historik. Ato mbartin historinë e një periudhe të caktuar dhe janë dëshmitarë të zhvillimit të shoqërisë dhe qytetit. Është shumë e rëndësishme që këto ndërtesa të ruhen dhe të restaurohen me kujdes. Duhet të përdorim teknologjitë më të mira që kemi për të mbrojtur dhe restauruar këto struktura, duke ruajtur karakteristikat e tyre të veçanta, ndërkohë që i përshtatim ato për përdorime moderne. Puna ime si arkitekt është të krijoj një lidhje midis të kaluarës dhe të ardhmes, duke sjellë ndërtesat historike në një dritë të re dhe duke i siguruar që ato të jenë të dobishme për brezat e ardhshëm.

CMG: Cilët janë faktorët që ndikojnë më së shumti në projektet tuaja?

Enea Stavre: Mjedisi është një faktor shumë i rëndësishëm kur projektosh një ndërtesë. Çdo projekt duhet të merret parasysh në kontekstin e tij çdo zonë ka karakteristikat e veta, si klimën, terrenin dhe peizazhin, dhe një projekt duhet të jetë i përshtatshëm me këto faktorë. Ndërtesat duhet të jenë të orientuara në mënyrë që të shfrytëzojnë më së miri resurset natyrore, si ndriçimi natyral dhe energjia e rinovueshme. Po ashtu, duhet të merremi me faktorët si kursimi i energjisë dhe mbrojtja e natyrës për të siguruar që ndërtesa të jenë sa më të qëndrueshme. Kjo do të thotë që çdo projekt duhet të merret me shumë kujdes dhe të pasqyrojë nevojat dhe mundësitë e mjedisit përreth.

CMG: Sa të rëndësishme do t’i cilësonit strategjitë e zhvillimit urban?

Enea Stavre:Strategjitë e zhvillimit urban janë kyçe për të krijuar qytete që janë të shëndetshme dhe funksionale për qytetarët. Në Shqipëri, është e nevojshme të punojmë në krijimin e hapësirave publike të cilat janë të sigurta dhe të përshtatshme për jetesën e qytetarëve. Kjo përfshin krijimin e rrugëve të sigurta, parkut dhe hapësirave të gjelbra që mund të shërbejnë për relaksimin dhe shëndetin e qytetarëve. Transporti publik duhet të jetë gjithashtu një prioritet për t’i mundësuar qytetarëve lëvizjen e lehtë dhe të lirë brenda qytetit. Një aspekt tjetër i rëndësishëm është përdorimi i teknologjisë, e cila mund të ndihmojë në krijimin e qyteteve më të mençura dhe të qëndrueshme. Teknologjia mund të ndihmojë në menaxhimin e burimeve, kontrollin e ndotjes dhe përmirësimin e cilësisë së jetesës.

CMG: A duhet të përfshihen qyetetarët në planifikimin urban?

Enea Stavre: Përfshirja e qytetarëve në planifikimin urban është thelbësore për krijimin e hapësirave që i shërbejnë vërtet nevojave të komunitetit. Në vitet e fundit, ka filluar të rritet përfshirja e qytetarëve në proceset e planifikimit urban, dhe kjo është një hap i rëndësishëm. Pjesëmarrja e qytetarëve ndihmon në krijimin e hapësirave që pasqyrojnë interesat dhe nevojat e komunitetit dhe është një mundësi për ata që të kontribuojnë me ide dhe sugjerime. Megjithatë, është e rëndësishme që qytetarët të inkurajohen dhe të kenë mundësi të shprehin mendimet e tyre, që të bëhen pjesë e procesit të zhvillimit të qytetit dhe të ndikojnë në krijimin e hapësirave që ata do të përdorin.

CMG: A është e rëndësishme ruajta e identiteit arkitekturor të një vendi dhe si mund te arrihet kjo?

Enea Stavre: Ruajtja e identitetit arkitekturor të një vendi është një proces kompleks që përfshin disa aspekte thelbësore:Restaurimi dhe Ruajtja e Ndërtesave Historike Ruajtja e ndërtesave historike është thelbësore. Restaurimi duhet të bëhet me materiale dhe teknika moderne që respektojnë vlerat historike, duke përdorur materialet origjinale kur është e mundur. Arkitektura moderne mund të përfshijë elemente tradicionale, si fasada të veçanta dhe përdorimin e materialeve lokale si guri dhe druri, për të ruajtur lidhjen me të kaluarën. Zhvillimi urban duhet të respektojë karakteristikat lokale. Ndërtesat e reja duhet të jenë të përshtatura me mjedisin dhe historinë, duke përdorur materiale të zakonshme dhe duke krijuar hapësira publike që ruajnë trashëgiminë kulturore. Përfshirja e publikut në ruajtjen e trashëgimisë arkitekturore është e rëndësishme. Aktivitetet edukative dhe angazhimi i komunitetit në projekte restaurimi mund të ndihmojnë në ruajtjen e vlerave historike.  Përdorimi i kulturës dhe traditave lokale në projektet e reja mund të kontribuojë në ruajtjen e identitetit arkitekturor të vendit. Përfshirja e 
Angazhimi i komunitetit në projektimin urban është i rëndësishëm për të siguruar që zhvillimet të pasqyrojnë nevojat dhe vlerat e atij komuniteti. Në përfundim, ruajtja e identitetit arkitekturor kërkon një bashkëpunim të ngushtë mes arkitektëve, autoriteteve lokale dhe komunitetit, për të siguruar zhvillim të qëndrueshëm që respekton trashëgiminë dhe kulturën e vendit.

Intervistoi: Megi Latifi