Historia e Makaos është pjesë integrale e historisë se Kinës. Rajoni, i njohur si Ou Mun  - ose  "Porta e Gjirit" - fillimisht ishte i banuar nga peshkatarë dhe fermerë kinezë, me rrënjët e tij që nga dinastia Qin (221-206 para erës sonë). Kjo ishte dhe dinastia e parë dhe shteti i parë i bashkuar i Kinës, pushteti i të cilit ishte i centralizuar dhe jo i ndarë midis mbretërive të ndryshme në veri dhe jug.

Makao ka qenë prej kohësh pjesë e sferës më të gjerë kulturore dhe ekonomike kineze, duke shërbyer si një post i rëndësishëm bregdetar në provincën Guangdong. Mesi i shekullit të 16-të shënoi një moment kyç në historinë e Makaos kur mbërritën tregtarët portugezë. Në vitin 1557, Dinastia Ming i lejoi portugezët të vendoseshin në Makao si shenjë mirënjohjeje për ndihmën e tyre në eliminimin e piraterisë përgjatë bregdetit. Megjithatë, u kuptua shpejt nga kinezët se prania portugeze në Makao nuk do të ishte e përkohshme.

Evropianët si britanikët, holandezët, francezët, spanjollët, danezët dhe suedezët, të cilët ishin përfshirë në tregti me Kinën për disa kohë, filluan të formojnë komunitete të vogla por të pasura në Makao, sidomos pas vitit 1760. Vetëm në vitin 1887 Portugalia, e cila kishte dashur prej shumë vitesh të krijonte një traktat për Makaon me Kinën, arriti të nënshkruajë, me mbështetjen diplomatike të Britanisë së Madhe, "Traktatin kino-portugez të miqësisë dhe tregtisë", i cili përtej emërtimit njohu dhe legjitimoi pushtimin e përhershëm të Makaos dhe varësive të tij nga portugezët, praktikisht kolonizimin. Përgjatë shekujve, Makao funksionoi si një urë midis Kinës dhe Perëndimit. Ndërsa u bë një port kyç për tregtinë ndërkombëtare dhe aktivitetet misionare, ai ruajti gjithmonë identitetin e tij kinez.

qendra e Makaos/CFP

Kthimi në atdhe i Makaos

Shekulli i 20-të ishte me ndryshime të rëndësishme, veçanërisht pas themelimit të Republikës Popullore të Kinës në vitin 1949. Pavarësisht nga administrata portugeze, lidhjet e Makaos me Kinën mbetën të forta. Kjo lidhje arriti kulmin në vitin 1999, kur Makao iu kthye në mënyrë paqësore sovranitetit kinez, duke u bërë një Rajon Special Administrativ (SAR) nën qeverinë qendrore të Pekinit. Që nga kthimi i tij, Makao ka parë rritje të shpejtë ekonomike duke ruajtur trashëgiminë e pasur kineze dhe duke simbolizuar forcën e kulturës dhe identitetit kinez. Makao po shndërrohet në një qendër të rëndësishme globale, e pasur me mundësi dhe diversitet kulturor.

Dorëzimi i Makaos nga sovraniteti portugez tek ai kinez shënoi një moment kyç në historinë e rajonit, duke vendosur bazat për transformime të rëndësishme ekonomike, sociale dhe politike. Tranzicioni u krye sipas parimit "Një vend, dy sisteme", i cili i dha Makaos një shkallë të lartë autonomie, duke ruajtur sistemet e tij ligjore dhe ekonomike të dallueshme nga ato të Kinës kontinentale. Me kalimin e viteve, kjo autonomi ka qenë një gur themeli i zhvillimit të Makaos, duke e lejuar atë të përdorë pozicionin e saj unik si një urë lidhëse midis Lindjes dhe Perëndimit. Që nga ribashkimi i tij me atdheun, Rajoni i Posaçëm Administrativ i Makaos i ka demonstruar botës zbatimin e suksesshëm të "Një vend, dy sisteme" me karakteristikat e tij unike. Ndërsa Kina po ecën përpara në rrugën e saj drejt modernizimit, Makao po integrohet në mënyrë aktive në zhvillimin e përgjithshëm të vendit për të parë arritje të reja.

 Makao po integrohet në mënyrë aktive në zhvillimin e përgjithshëm të vendit për të parë arritje të reja./CFP

Nën mbështetjen totale të Qeverisë Qendrore dhe përpjekjeve të përbashkëta të qeverisë së Makaos së bashku me qytetarët e saj, Makao ka bërë arritje të jashtëzakonshme në shumë fusha duke përfshirë politikën, ekonominë, kulturën dhe arsimin. Për shembull, që prej ditës së kthimit në Kinë, PBB-ja reale e Makaos është rritur me një normë mesatare vjetore prej 3.5-7%. Ndërsa PBB-ja e saj për frymë është rritur nga 15,300 dollarë që ishte në vitin 1999 në 68,800 dollarë në vitin 2023, sipas Bankës Botërore.

Gjatë harkut prej 25 vjetësh që nga kthimi i Makaos në atdhe, qeveria qendrore e ka përfshirë në mënyrë taktike Makaon brenda strategjisë së saj gjithëpërfshirëse të zhvillimit kombëtar. Sipas të dhënave të FMN-së për vitin 2023, PBB-ja për frymë e Makaos ishte e 8-ta në botë, pas ShBA-së, Islandës dhe Katarit, duke lënë pas Danimarkën, Australinë, Hollandën, etj.

Synimi për zhvillim të qëndrueshëm

Makao është bërë një qendër e rëndësishme për biznesin ndërkombëtar dhe shkëmbimin kulturor ku është investuar shumë në objektet më të avancuara që tërheqin konferenca dhe ekspozita të mëdha. Këto janë platforma për dialog global, inovacion dhe bashkëpunim. Hotelet e Makaos janë të njohur për dizajnin, luksin dhe përvojat e tyre të pasura. Angazhimi i qytetit për cilësinë dhe përsosmërinë e shërbimit ka qenë një shtytës vendimtar në vendosjen e Makaos si një destinacion kryesor për turizmin.

Bizneset e vogla dhe tregjet lokale janë ndoshta atraksioni më i madh i lagjeve të Makaos, duke ofruar një vështrim të thellë në jetën e përditshme dhe kulturën e qytetit. Këto njësi ekonomike të komunitetit jo vetëm që mbështesin jetesën lokale, por gjithashtu ruajnë trashëgiminë e pasur të Makaos.

Ndërtesa simbolike të Makaos, Ma Zhuge/CFP

Ngjarjet kulturore dhe sportive po bëhen gjithnjë e më integrale në diversifikimin ekonomik të Makaos. Qyteti pret një sërë festivalesh, ekspozitash arti dhe gara sportive që tërheqin vizitorë nga e gjithë bota. Qeveria e Rajonit të Posaçëm Administrativ të Makaos publikoi një plan zhvillimi për diversifikimin ekonomik nga viti 2024 në 2028. Ky është plani i parë sistematik i zhvillimit industrial, duke përshkruar se si Makao do të përshpejtojë transformimin e tij në një destinacion gjithëpërfshirës për turizmin dhe kohën e lirë, duke kombinuar elementë të ushqimit gustator, pushimeve, vizitave, blerjeve, argëtimit, kulturës, trajtimit mjekësor dhe sporteve.

Ndërtesa simbolike të Makaos, Rrënojat e St. e Palit/CFP

Makao ka përjetuar një transformim të jashtëzakonshëm ekonomik, duke evoluar nga një ekonomi relativisht e vogël, e bazuar në turizëm, në një fuqi globale të lojërave të fatit. Liberalizimi i industrisë së lojërave në vitin 2002 ishte një pikë kthese. Kjo lëvizje hapi tregun për investitorët e huaj, duke çuar në një fluks kapitali dhe në zgjerimin e shpejtë të resorteve të kazinove. Operatorët e mëdhenj ndërkombëtarë si Las Vegas Sands, Wynn Resorts dhe MGM Mirage hynë në Makao, duke e transformuar rajonin në qendrën më të madhe të lojërave të fatit në botë, duke tejkaluar Las Vegasin për sa i përket të ardhurave.  Hotele luksoze, qendra tregtare dhe komplekse argëtimi janë ngritur në të gjithë rajonin, duke e bërë Makaon një destinacion kryesor për turizmin e nivelit të lartë.

Bumi ekonomik solli ndryshime të rëndësishme në Makao. Fluksi i pasurisë ka përmirësuar standardet e jetesës për shumë banorë, me akses në rritje në teknologji moderne dhe shërbime më të mira publike. Megjithatë, ky zhvillim i shpejtë solli edhe sfida. Në përgjigje të këtyre sfidave, qeveria e Makaos është përpjekur të diversifikojë ekonominë. Qeveria ka investuar gjithashtu në infrastrukturën sociale, duke përfshirë kujdesin shëndetësor, arsimin dhe strehimin publik, për të adresuar nevojat e popullsisë në rritje dhe për të zbutur disa nga efektet negative të rritjes së shpejtë ekonomike.

Integrimi dhe politikat në vazhdim

Makao po përdor plotësisht avantazhet e "Një vend, dy sisteme", duke kapur në mënyrë të vendosur mundësitë kryesore strategjike si zhvillimi i Zonës së Madhe të Gjirit Guangdong-Hong Kong-Makao. Kjo ofron mundësi të reja për zhvillimin afatgjatë të Makaos dhe një platformë për zhvillimin e industrive si kujdesi shëndetësor, financat moderne, teknologjia e lartë dhe e re, konventat dhe ekspozitat, kultura dhe turizmi, duke injektuar vitalitet të ri në integrimin e Makaos në Kinë.

Makao gjithashtu merr pjesë aktive në ndërthurjen e qëllimeve të tij me strategjinë kombëtare të zhvillimit të vendit. Qyteti ka rol aktiv në Iniciativën “Një brez, një rrugë” (BRI) për të lehtësuar shkëmbimet dhe bashkëpunimin me vendet që flasin portugalisht, si dhe me vendet dhe rajonet e BRI-së në fushat e ekonomisë, tregtisë, turizmit dhe kulturës. Makao po shfrytëzon avantazhet e tij unike që lindin  nga të qenit një port i lirë me akses ndërkombëtar në botë, për t'u integruar më mirë në modernizimin kinez dhe për të kontribuar në përtëritjen e madhe të kombit kinez.

Patriotizmi dhe dashuria për Makaon kanë qenë një traditë e gjatë dhe e rrënjosur tek vendasit. Banorët e Makaos kanë mirënjohje dhe vlerësojnë begatinë që ka lindur që nga kthimi i qytetit në atdhe. Ata janë të zellshëm dhe vazhdimisht përpiqen për vetë-përmirësim, duke dhënë kontribut duke u integruar në procesin e zhvillimit kombëtar.

Vitaliteti i fortë dhe suksesi i jashtëzakonshëm i "Një vend, dy sisteme" për Makaon mund t'i atribuohet mishërimit të  një kornize institucionale që lidh pa probleme interesat kryesore të kombit me interesat themelore të Makaos. Tashmë atje kultivohet një unitet organik duke mbështetur themelin e "një vendi" duke shfrytëzuar avantazhet unike të "dy sistemeve". Kjo qasje zbaton bashkëjetesën e "dy sistemeve" krahas një angazhimi të palëkundur ndaj Pekinit, si gur themeli i shtetit dhe prek me mjeshtëri pikat e forta e të natyrshme duke respektuar dallimet.

Zona e Madhe të Gjirit Guangdong-Hong Kong-Makao/CFP

Së fundmi, Makao përfaqëson jo vetëm një dëshmi të suksesit të modelit "Një vend, dy sisteme", por edhe një simbol të integrimit të qetë dhe të suksesshëm të një rajoni të vogël me ambicie të mëdha brenda Kinës. Përmes transformimeve të tij të jashtëzakonshme, Makao ka kaluar nga një qytet port historik në një qendër globale të zhvillimit ekonomik, kulturor dhe social. Ndërkohë që Kina po ecën drejt modernizimit, roli i Makaos në strategjinë kombëtare të zhvillimit është bërë gjithnjë e më i rëndësishëm, duke u bërë një pikë kyçe në rrugën e hapjes së mëtejshme të vendit ndaj botës.

Dr. Marsela Musabelliu