Kina ishte eksportuesi më i madh në botë dhe marrësi i dytë më i madh i investimeve të huaja direkte në vitin 2023, duke shënuar një moment historik në politikën e saj të hapjes. Për t'u integruar më tej në ekonominë globale dhe për të kontribuar më kuptimplotë në zhvillimin global, sesioni i fundit i tretë plenar i Komitetit Qendror të 20-të të Partisë Komuniste të Kinës përshkroi pesë fusha kyçe për fazën tjetër të hapjes: zgjerimi i vazhdueshëm i hapjes institucionale, thellimi i reformës strukturore të tregtisë së jashtme, reformimi i mëtejshëm i sistemeve të menaxhimit për investimet e brendshme dhe të jashtme, optimizimi i planit për hapjen rajonale dhe rafinimi i mekanizmave për bashkëpunim me cilësi të lartë në kuadër të Iniciativës “Një Brez një Rrugë”.
foto: VCG
Hapja institucionale nënkupton një nivel më të lartë hapjeje. Ajo synon të harmonizojë kornizat e brendshme institucionale me rregullat e tregtisë dhe ekonomike ndërkombëtare dhe të thyejë barrierat sistematike dhe rregullatore për të mundësuar rrjedhën e lirë dhe shpërndarjen efikase të burimeve midis tregjeve vendase dhe ndërkombëtare.
Së pari, hapja institucionale do të bëhet shtytës i zhvillimit me cilësi të lartë. Ndërsa rregullat e tregtisë globale evoluojnë, modelet tradicionale të hapjes nuk janë më të mjaftueshme për të promovuar tregtinë e jashtme. Hapja institucionale fokusohet në përafrimin dhe koordinimin e rregullave, standardeve dhe sistemeve, duke ndihmuar në optimizimin e mjedisit të biznesit vendas, përmirësimin e efikasitetit ekonomik dhe sigurimin e mbështetjes së fuqishme institucionale për tregtinë e jashtme, investimet dhe bashkëpunimin ekonomik të Kinës. Kjo do të lehtësojë kalimin nga zhvillimi me shpejtësi të lartë në zhvillim me cilësi të lartë.
Së dyti, hapja institucionale do të rrisë stabilitetin dhe prosperitetin e zinxhirëve të furnizimit global. Si vendi më i madh prodhues në botë dhe ekonomia e dytë më e madhe, Kina luan një rol kritik në zinxhirët e furnizimit global. Duke thelluar hapjen institucionale, Kina mund të forcojë bashkëpunimin me vendet e tjera dhe të ndihmojë në integrimin dhe optimizimin e zinxhirëve të furnizimit global, duke kontribuar në stabilitetin ekonomik global dhe duke nxitur prosperitetin e përbashkët.
foto: VCG
Së treti, hapja institucionale do të ndihmojë gjithashtu në reformimin e sistemit të qeverisjes ekonomike globale. Kina ka mbrojtur gjithmonë një sistem tregtar shumëpalësh të përqendruar në Organizatën Botërore të Tregtisë, ka promovuar marrëveshjet tregtare rajonale si Partneriteti Ekonomik Gjithëpërfshirës Rajonal dhe ka kërkuar anëtarësimin e marrëveshjeve të tregtisë së lirë si Marrëveshja Gjithëpërfshirëse dhe Progresive për Partneritetin Trans-Paqësor dhe Marrëveshja e Partneritetit Ekonomik Dixhital.. Duke thelluar hapjen institucionale, Kina synon të ndikojë në qeverisjen ekonomike globale dhe të kontribuojë në krijimin e një rendi ekonomik ndërkombëtar më të drejtë.
Kina është tani një lojtar kryesor në tregtinë ndërkombëtare. Në vitin 2023, eksportet e saj arritën në 3.38 trilion dollarë, shumë më të larta se eksportuesi i dytë më i madh, Shtetet e Bashkuara. Sipas OBT-së, Kina është bërë një partner i madh tregtar i më shumë se 120 vendeve dhe rajoneve, duke ruajtur pozicionin e saj si vendi më i madh i tregtimit të mallrave në botë për disa vite.
Përveç kësaj, rrjeti tregtar i Kinës vazhdon të zgjerohet. Deri në fund të vitit 2023, Kina kishte nënshkruar 22 marrëveshje të tregtisë së lirë me 29 vende dhe rajone, të cilat përbëjnë rreth një të tretën e totalit të tregtisë së saj të jashtme. Vëllimi tregtar në kuadrin e RCEP arriti në 12.6 trilion juanë (1.73 trilion dollarë) në 2023, një rritje prej 5.3 për qind nga viti para se marrëveshja të hynte në fuqi në 2022. Eksportet e Kinës në vendet e tjera anëtare të RCEP u rritën me 16.6 për qind, 4.6 pikë përqindjeje më e lartë se rritja e përgjithshme e eksporteve gjatë së njëjtës periudhë.
Kina është gjithashtu një investitor i madh ndërkombëtar. Në vitin 2023, vendi u rendit i dyti globalisht në destinacionin e investimeve direkte (pas Shteteve të Bashkuara) dhe i treti në burimet e investimeve direkte (pas SHBA-së dhe Japonisë). Pavarësisht nga një rënie e dukshme në investimet ndërkombëtare ndërkufitare, pjesa e Kinës si në IHD ashtu edhe në ODI është rritur ndjeshëm.
foto: VCG
Në sektorin financiar, Kina ka lehtësuar gradualisht kufizimet e hyrjes në treg për investimet e huaja, duke përfshirë heqjen e kufijve për pronësinë e huaj në institucionet bankare dhe të sigurimeve. Deri në fund të vitit të kaluar, bankat e huaja dhe firmat e sigurimeve kishin krijuar shumë degë në Kinë, duke rritur ndjeshëm totalin e aktiveve dhe pjesën e tyre të tregut.
Megjithatë, Kina duhet të angazhohet në më shumë negociata bashkëpunimi për të krijuar një mjedis të favorshëm për tregtinë ndërkombëtare. CPTPP është një marrëveshje e standardeve të larta të tregtisë së lirë dhe Kina mund të përdorë mekanizmin e negociatave RCEP për të harmonizuar rregullat për tregtinë elektronike, mbrojtjen e të drejtave të pronësisë intelektuale dhe politikën e konkurrencës me ato të CPTPP.
Më tej, duke iu bashkuar DEPA, një marrëveshje vendimtare e ekonomisë dixhitale, Kina mund të luajë një rol më të madh në qeverisjen dixhitale globale.
Bërja e rregullave tregtare të Kinës në përputhje me rregullat e reja të tregtisë globale dhe eksplorimi i programeve pilot në industri ose rajone specifike janë detyra të rëndësishme që qeveria duhet të përmbushë. Dhe duke përmirësuar menaxhimin e listës negative dhe duke hapur më tej tregun financiar, qeveria mund të përfitojë sektorin financiar të Kinës. Kina gjithashtu duhet të krijojë me shpejtësi një sistem pagesash ndërkufitare dhe të forcojë mekanizmat e sigurisë financiare.
Së fundmi, Kina duhet të vazhdojë të zbatojë marrëveshjet ekzistuese shumëpalëshe dhe dypalëshe tregtare dhe të promovojë rritje të qëndrueshme dhe të shëndetshme në tregtinë dhe investimet e jashtme. RCEP ka reduktuar tashmë kostot e tregtisë rajonale dhe ka përmirësuar lidhjet e zinxhirit të furnizimit, duke sjellë përfitime të prekshme për partnerët tregtarë të Kinës. Dhe duke rafinuar mekanizmat për bashkëpunim me cilësi të lartë nën Iniciativën Brez dhe Rrugë dhe duke shfrytëzuar marrëveshjet ekzistuese, Kina mund të shfrytëzojë burime të avancuara, të eliminojë barrierat ndaj tregtimit dhe të çlirojë potencialin e saj të gjerë të tregut.
Autori Cai Rong është Zëvendës Sekretari i Përgjithshëm i Think Tank-ut të Shkollës së Biznesit HSBC të Universitetit të Pekinit.
