Ndikimi i thellë i letërsisë franceze te shkrimtarët, përkthyesit dhe studiuesit kinezë u shfaq në një forum mbi lidhjet letrare mes dy vendeve.
Forumi, i mbajtur në Pekin, prezantoi një seri botimesh të veprave të letërsisë klasike franceze nga Shtëpia Botuese e Shkrimtarëve.
Kolana e parë prej 20 titujsh përmban ndër të tjera edhe “Katedralja e Parisit” i Viktor Hugosë, “Jean-Christophe” i Romain Rolland, “Miti i Sizifit” i Albert Kamysë, “Strait Is the Gate” i Andre Gide dhe “Princi i Vogël” i Antoine de Saint-Exupery.
Veprat e guruve të përkthimit të letërsisë franceze, përfshirë ato të Fu Lei (1908-66), Zheng Kelu (1939-2020) dhe Luo Xinzhang (1936-2022), mund të gjenden në këtë kolanë të përzgjedhur.
China Daily
“Për brezin tonë të lindur në vitet 1950 dhe ‘60, veprat klasike të letërsisë franceze janë kujtime kolektive”,- tha shkrimtarja Xu Kun, kryeredaktore e revistës letrare “Selected Stories”.
Sipas saj, periudha e universitetit, në vitet 1980 përkonte me një kohë kur shumë vepra të letërsisë franceze u futën në Kinë.
“Letërsia franceze më shoqëroi gjatë gjithë rinisë sime, ndërsa vendosa hap pas hapi pikëpamjen time botërore dhe sistemin e vlerave.
“Topi i dhjamit” i Gi de Mopasan, “Madamë Bovari” i Gustav Flober dhe “Camille” i Aleksandër Dymasë ndezën ndërgjegjen time fillestare feministe”,- tha Xu.
China Daily
Shkrimtarja kujton gjithashtu se si u ftua të shkruante një recension libri për “The Years” të Annie Ernaux, fituese e Çmimit Nobel në Letërsi në vitin 2022, kur versioni kinez i tij u botua për herë të parë në vitin 2009, dhe se si i bëri përshtypje fuqia e rrëfimit autobiografik, të cilin autorja e botoi në moshën 68-vjeçare.
Che Lin, profesoreshë e letërsisë franceze në Universitetin e Studimeve të Huaja të Pekinit, foli rreth faktit se si shkrimtarët francezë si Volteri, Balzaku, Kamyja dhe Zhyl Verni morën frymëzim nga kultura kineze.
Për shembull, drama e Volterit “Jetimi i Kinës” u përshtat nga “Jetimi i Zhaos”, një tragjedi hakmarrëse e dinastisë Yuan (1271-1368) që i atribuohet Ji Junxiang.
Historia e novelës filozofike të Volterit, “Zadig”, bazohet gjithashtu në një histori popullore kineze të shkruar në dinastinë Ming (1368-1644).
Në shkrimet e Balzakut, ka përshkrime të shumta për shkrimet kineze. Në rishikimin e albumit të mikut të tij piktor Auguste Borget, “Sketches of China and the Chinese”, shkrimtari pretendon se fëmijëria e tij ishte ndikuar kryesisht nga kultura orientale.
China Daily
Che thotë se në karrierën e saj prej më shumë se dy dekadash ajo u ushqye nga letërsia franceze. Nga historitë dhe personazhet që kanë krijuar shkrimtarët e periudhave dhe zhanreve të ndryshme, ajo sheh të vërtetën e botës dhe bëhet më e hapur dhe më e qartë.
Yu Zhongxian, studiues në Institutin e Letërsisë së Huaj, Akademia Kineze e Shkencave Sociale, shqyrtoi disa qëndrime më të fundit të shkrimtarëve në Kinë dhe vëzhgimet e tyre, duke përfshirë Paul Claudel, Victor Segalen dhe Saint-John Perse.
Studiuesi, i cili ndër të tjera ka përkthyer edhe veprat e Francoise Sagan, Claudel dhe Milan Kunderës, shpreh besimin për thellimin e shkëmbimeve letrare kino-franceze dhe se brezi i ri i redaktorëve dhe përkthyesve të librave mund të prezantojë më shumë vepra cilësore letrare franceze për lexuesit kinezë.
Jiang Xiao, pedagoge në Shkollën e Gjuhës dhe Letërsisë Kineze të Universitetit Normal të Pekinit, foli për magjepsjen prej disa dekadash të lexuesve kinezë për veprat e Marguerite Duras.
Në vitin 1985 dhe 1986, gjashtë versione të “ I dashuri” nga Duras u botuan në Kinë. Jiang e sheh një magjepsje të tillë afatgjatë si të ketë pasqyruar një brez të imagjinatës së lexuesve kinezë për jetën moderne.
China Daily
Ajo foli gjithashtu se si lexuesit bashkëkohorë e gjejnë veten te “Miti i Sizifit” i Kamysë, duke shfaqur absurditetin thelbësor të jetës, në revoltë kundër nihilizmit dhe se si ajo u tërhoq personalisht nga “Mandarinët” e Simone de Beauvoir dhe “Rrëfime orientale” e Marguerite Yourcenar.
Sipas shkrimtarit Li Er, teoritë e letërsisë franceze gjithashtu kanë ndikim të madh në krijimin e letërsisë kineze.
“Kuptimi dhe interpretimi i veprave të letërsisë kineze nga lexuesit francezë ka ndikuar edhe në faktin se si i shohim ne veprat tona. Përmes shkëmbimeve letrare ne kemi formësuar traditat tona letrare”,- thotë Li.
Ai bën thirrje për aktivitete më efektive shkëmbimi, si dhe bashkëpunim të zgjeruar për të promovuar veprat e letërsisë kineze jashtë shtetit.
