Foto nga CFP

Rritja ekonomike e Kinës gjatë më shumë se katër dekadave të fundit është vërtet impresionuese. Që kur vendi filloi reformën dhe hapjen në vitin 1978, rritja e saj e PBB-së ka qenë mesatarisht mbi 9 për qind në vit dhe ka nxjerrë më shumë se 800 milionë njerëz nga varfëria. Gjithashtu ka përmirësuar ndjeshëm kujdesin shëndetësor, arsimin dhe shërbimet e tjera.

Hapja dhe zhvillimi i shpejtë ekonomik i Kinës filloi me Shenzhen-in. Ndërsa miliona punëtorë dhe sasi të mëdha burimesh u sollën në Shenzhen dhe rajone të tjera bregdetare, energjia merrej nga rajone të tjera ose importohej për të nxitur rritjen ekonomike. Mallrat e prodhuara në rajonet bregdetare transportoheshin përmes portit dhe aeroportit të Hong Kongut.

Provinca Guangdong, ku ndodhet Shenzhen, kishte dhe ka ende burime të pamjaftueshme energjetike dhe ajo plotëson shumicën e kërkesave të saj për energji nëpërmjet furnizimeve nga pjesë të tjera të Kinës ose importeve.

Shoqëria kineze ka përfituar në shumë mënyra nga rritja ekonomike. Për shembull, në vitin 1989, Guangdong kishte gjithsej 16 kilometra rrugë autostradë. Në vitin 2023, ajo kishte më shumë se 11,000 km rrugë autostradë.

Në vitin 1992, Guangdong nuk kishte metro. Deri në vitin 2023, vetëm qyteti i Guangzhou kishte 16 linja metroje që mbulonin 653 km, ndërsa Shenzhen kishte 16 linja metroje që arrinin gjithsej 431 km. Në vitin 1990 PBB-ja e Guangdong ishte vetëm 155.9 miliardë juanë (21.44 miliardë dollarë). Në vitin 2023, PBB-ja e saj tejkaloi 13 trilion juanë; duke e bërë atë ekonominë e 12-të më të madhe në botë.

Sot, shumica e zinxhirëve të furnizimit global janë të lidhura me Kinën në një mënyrë ose në një tjetër. Megjithatë, meqë kostoja e prodhimit intensiv të punës është rritur ndjeshëm në Kinë, kompanitë po zhvendosen në vende prodhimi me kosto më të ulët.

Ky mund të duket se është një problem, por nuk është. Kina kontinentale po ndjek një rrugë që vendet dhe rajonet e tjera e kanë përshkuar për të arritur prodhim me vlerë më të lartë. Kina kontinentale po krijon më shumë vende pune me paga të larta dhe me vlerë të lartë, pasi e di se shfrytëzimi i potencialit të punëtorëve ekzistues është çelësi për ruajtjen e produktivitetit ekonomik.

Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, Japonia gradualisht u bë punishtja e botës, duke qenë një nga vendet e pakta që mund të siguronte punë të pakualifikuar dhe tokë të lirë për prodhuesit nga brenda dhe jashtë vendit. Ata njerëz që u rritën në fund të viteve 1960 dhe në fillim të viteve 1970 dhe e mbajnë mend fërkimin midis Shteteve të Bashkuara dhe Japonisë në vitet e mëvonshme, e dinë se shumica e gjërave të thjeshta gjatë atyre viteve u etiketuan "Made in Japan".

Nga mesi i viteve 1970, shumë prej atyre artikujve filluan të etiketohen "Prodhuar në Korenë e Jugut", pasuar nga "Made in Taiwan" dhe "Made in Hong Kong". Ndërsa nga mesi i viteve 1990, etiketat kishin ndryshuar kryesisht në "Made in China".

Këto zhvillime demonstrojnë një tranzicion natyror, i cili, me kalimin e viteve, ndodhi në Japoni, Republikën e Koresë, Tajvan dhe Rajonin e Posaçëm Administrativ të Hong Kongut, ndërsa tani po ndodh në pjesën kontinentale të Kinës.

Secila prej këtyre ekonomive filloi zhvillimin e saj duke prodhuar produkte me teknologji të ulët, me kosto të ulët pune dhe me energji intensive për eksport.  Duke pasur parasysh rritjen e shkallës së aftësimit dhe fuqisë punëtore të aftë, si dhe zhvillimin e teknologjisë së lartë, kishte kuptim që ata të zhvendosnin prodhimin e tyre të nivelit të ulët në ekonomitë e tjera që e mirëpritën atë.

Një tranzicion i tillë ngjan me “një ilaç të hidhur”, i shoqëruar gjithmonë me vendime të vështira dhe ndonjëherë politika të dhimbshme. Për të transformuar veten në një ekonomi të ardhshme të sigurt, të bazuar te konsumatori, Kina duhet të marrë vendime të vështira.

Popullsia e Kinës në moshë pune arriti kulmin në 1 miliardë në 2014, duke u ulur në vitet e fundit. Popullsia e Kinës në moshë pune është në rënie me rreth 7.9 milionë në vit që nga viti 2020 dhe do të bjerë në rreth 58.6 për qind të popullsisë totale deri në vitin 2030. Deri në vitin 2100, Kina parashikohet të ketë një fuqi punëtore më pak se 400 milionë.

Ky problem nuk është unik për Kinën. Dhjetra vende në Azi, Evropë, Amerikë, Lindjen e Mesme, Afrikë dhe Oqeani, duke përfshirë Gjermaninë, Italinë, Irlandën, Poloninë, Kanadanë, Suedinë, Zvicrën, Holandën, Norvegjinë, Luksemburgun, Portugalinë, Ganën, Indinë, Meksikën dhe Zelandën e Re, në shkallë të ndryshme, lëshojnë pasaporta bazuar në prejardhjen, me disa prej tyre që japin shtetësi të dyfishtë bazuar në lidhjen gjenetike. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për vendet si Meksika, të cilat, në veçanti, kanë tërhequr investime të mëdha në sektorin e prodhimit.

Kohët sfiduese kërkojnë zgjidhje inovative. Kina është bërë ekonomia më e madhe në botë (sipas barazisë së fuqisë blerëse të PBB-së). Është gjithashtu prodhuesi dhe tregtari më i madh në botë i mallrave, dhe ka rezervat më të mëdha të këmbimit valutor. Si rezultat, ajo është bërë një partner i madh tregtar i SHBA. Kina është partneri më i madh tregtar i mallrave të SHBA-së, burimi më i madh i importeve dhe tregu i tretë më i madh i eksportit. Ajo është gjithashtu mbajtësi më i madh i huaj i letrave me vlerë të Thesarit të SHBA.

Pavarësisht një numri rekord të të diplomuarve që hynë në tregun e punës këtë vit, Kina ende përballet me mungesë të personelit të kualifikuar, veçanërisht në sektorin e prodhimit. Sipas një sondazhi të publikuar në vitin 2022 nga China International Intellectech Corporation, 83 përqind e prodhuesve përballen me vështirësi në rekrutimin e punëtorëve të kualifikuar. Një udhëzues për zhvillimin e talenteve prodhuese i lëshuar nga Ministria e Industrisë dhe Teknologjisë së Informacionit dhe departamente të tjera thekson se Kina mund të përballet me një mungesë prej rreth 30 milionë punëtorësh të kualifikuar në 10 sektorë të rëndësishëm të prodhimit deri në vitin 2025.

Rritja e investimeve në fuqinë punëtore të vendit dhe ndërmarrja e hapave të guximshëm dhe novatorë për të tërhequr dhe mbajtur talentin është çelësi për zhbllokimin e një ekonomie më të fortë dhe më të qëndrueshme. Kina po bën kryesisht atë që duhet bërë për të realizuar këtë qëllim.

Autorë të artikullit   Harley Seyedin është presidenti i Dhomës Amerikane të Tregtisë në Kinën Jugore. James Eric Black është profesor dhe shef i Departamentit të Gazetarisë dhe Studimeve të Medias të Universitetit Mercer