Masa proteksioniste, janë quajtur kështu, vendosja e tarifave nga Komisioni Evropian i cili shpalli të mërkurën (12.02) një vendim paraprak mbi hetimin kundër subvencioneve të automjeteve elektrike (EV) të importuara nga Kina.
Foto:VCG
BE thotë se do të vendosë tarifa shtesë deri në 38.1% për automjetet e importuara kineze nga korriku. Ky vendim ka ngjallur kritika nga Kina, e cila e sheh atë si të padrejtë dhe proteksionist, duke dëmtuar zinxhirin global të furnizimit të automobilave. Pavarësisht bashkëpunimit nga kompanitë kineze gjatë hetimit, përfundimet e BE-së shihen si të njëanshme dhe pa bazë ligjore.
Masa është përballur gjithashtu me kundërshtime brenda Evropës, me liderë si kancelari gjerman Olaf Scholz që paralajmërojnë kundër politikave izoluese që vetëm rrisin kostot dhe pengojnë konkurrencën. Prodhuesit e mëdhenj evropianë të automjeteve, duke përfshirë Volkswagen, BMW dhe Stellantis, kanë hedhur poshtë tarifat, duke theksuar ndikimin negativ në industritë e tyre.
Vendimi i BE-së synon prodhues të veçantë kinezë, me tarifa që variojnë nga 17.4% në 38.1%, ndërsa të tjerët përballen me një tarifë prej 21%.
Ky është përfundimi që kur BE-ja nisi një hetim kundër subvencioneve ndaj automjeteve elektrike kineze në tetor të vitit të kaluar. “Fatkeqësisht, ky përfundim është jashtëzakonisht i padrejtë, duke treguar se Komisioni Evropian ka zgjedhur t'i dorëzohet proteksionizmit kur përballet me fakte, rregulla dhe moral”, thuhet nga pala kineze. Kjo jo vetëm që dëmton të drejtat dhe interesat legjitime të industrisë kineze të automjeteve elektrike, por gjithashtu prish dhe shtrembëron zinxhirin global të furnizimit të industrisë së automobilave, duke përfshirë ato në BE.
Vendosja e këtyre tarifave konsiderohet e padrejtë nga njohës dhe ekspe
rtë te çështjeve ekonomike, pasi ato ndikojnë negativisht në të drejtat dhe interesat legjitime të industrisë kineze të automjeteve elektrike, por jo vetëm.
Ndaj le të ndalemi te “proteksionizmi” i cili bie ndesh katërcipërisht me rregullat e lojës të një ekonomie në kohë globalizimi.
Me një të rënë të lapsit nëpërmjet vendimit të fundit, BE rrezikon të zhbëje atë që kanë trumbetur për më shumë se tre dekada, globalizimin, bashkëpunimin global, ekonominë globale, etj.
Janë pikërisht këto tarifa disproporcionale që në botën tonë të globalizuar përbëjnë një precedent të rrezikshëm, veçanërisht kur miratohen nga lojtarë të mëdhenj ekonomikë si Bashkimi Evropian. Barriera të tilla minojnë besimin dhe stabilitetin, duke kërcënuar ekonominë globale, dhe gërryejnë themelin e bashkëpunimit dhe prosperitetit mbi të cilin mbështeten ekonomitë e tyre.
Pse përbën rrezik një luftë tregtare Kinë-BE?
Foto:VCG
Me vendosjen e tarifave shtesë ndaj makinave elektrike kineze, rritet një rrezik serioz i një lufte tregtare, e cila do të rriste çmimet për konsumatorët dhe do të dëmtonte eksportuesit dhe punëtorët e tyre si në Evropë ashtu edhe në Kinë – pasi secili shërben si një treg i madh për tjetrin.
Në të vërtetë, shumë makina të prodhuara në Kinë dhe të eksportuara në Evropë prodhohen nga filialet ose sipërmarrjet e përbashkëta të kompanive evropiane të automobilave që operojnë në Kinë. Këto ndërmarrje të përbashkëta dhe filiale përfaqësojnë një prani të konsiderueshme të prodhuesve evropianë të automjeteve në tregun kinez dhe luajnë një rol vendimtar në furnizimin e automjeteve jo vetëm për tregun vendas kinez, por edhe për tregjet ndërkombëtare, duke përfshirë Evropën.
Prodhuesit evropianë të automjeteve i kanë krijuar këto partneritete dhe objekte prodhuese në Kinë për të përfituar nga tregu i automobilave në vend në rritje të shpejtë, si dhe për të përfituar nga kostot më të ulëta të prodhimit dhe aksesi në zinxhirët e furnizimit lokal. Duke përdorur ekspertizën e tyre në dizajn, teknologji dhe njohje të markës, kompanitë evropiane kanë qenë në gjendje të prodhojnë automjete të përshtatura për preferencat dhe nevojat e konsumatorëve kinezë.
Megjithatë, vendosja e tarifave për makinat elektrike kineze nga BE-ja mund të ndikojë potencialisht në operacionet dhe aftësitë e eksportit të këtyre objekteve prodhuese në pronësi evropiane në Kinë. Nëse tarifat rrisin koston e eksportimit të automjeteve në Evropë, kjo mund të ndikojë në konkurrencën dhe përfitimin e këtyre operacioneve.
Për më tepër, tarifat gjithashtu mund të prishin partneritetet strategjike dhe bashkëpunimet midis kompanive evropiane dhe kineze në sektorin e automobilave, duke çuar potencialisht në tensione dhe sfida në menaxhimin e këtyre marrëdhënieve. Ndaj prodhuesit evropianë të automjeteve do të duhet të vlerësojnë me kujdes ndikimin e tarifave në operacionet e tyre në Kinë dhe të zhvillojnë strategji për të zbutur çdo efekt negativ në interesat e tyre të biznesit.
Pse BE-ja po e merr këtë hap tani?
Vendimi i Bashkimit Evropian për të vendosur tarifa për automjetet elektrike të prodhuara në Kinë erdhi pikërisht pas një rezultati të dobët në zgjedhjet Parlamentare Evropiane, gjithashtu ky vendim, i marrë pak para kandidaturës së mundshme të Ursula von der Leyen për një mandat të dytë në krye të Komisionit Evropian, duket të jetë i diskutueshëm brenda BE-së.
Me këtë veprim, agjenda e sigurisë ekonomike e Presidentes së Komisionit Evropian Ursula von der Leyen ka fituar kundër edhe një shtytje të minutës së fundit nga Gjermania për të zbutur vendimin. Shqetësimet dhe zhgënjimi kanë bërë jehonë tashmë nga industria gjermane, duke kritikuar vendimin "proteksionist Trumpian" të Komisionit dhe duke denoncuar pasojat e dëmshme ekonomike për industrinë e automobilave të Gjermanisë.
Foto:VCG
Tarifat rrjedhin nga rritja e dërgesave të automjeteve elektrike në Evropë, si dhe presioni nga tarifat e SHBA-së për produkte të ngjashme, veçanërisht bateritë. Megjithatë, BE-ja është e ndarë për këtë çështje. Gjermania, Suedia dhe Hungaria kundërshtojnë tarifat, nga frika e dëmtimit të marrëdhënieve ekzistuese tregtare me Kinën. Gjermania, në veçanti, është e shqetësuar për hakmarrjen e mundshme ndaj shitjeve të veta të automjeteve në Kinë, ndërsa marka suedeze Volvo është në pronësi të një firme kineze dhe Hungaria ka investime të konsiderueshme kineze për automjete elektrike dhe bateri.
Nga ana tjetër, Franca, Italia dhe disa anëtarë të BE-së mbështesin tarifat, duke i parë ato si një mjet për të mbrojtur prodhuesit e automjeteve të BE-së nga konkurrenca.
Duke pasur parasysh këtë mungesë të konsensusit të brendshëm dhe peizazhin politik në zhvillim brenda Parlamentit Evropian, BE-ja mund të rishqyrtojë vendimin e saj në muajt e ardhshëm. Vendimi mund të rishikohet, veçanërisht nëse aleanca midis BE-së dhe SHBA-së dobësohet në të ardhmen e afërt.
A është gati Europa për një marrëdhënie reciprociteti me Kinën?
Vendosja e tarifave për makinat elektrike kineze nga BE-ja mund të tensionojë marrëdhëniet midis Kinës dhe BE-së pasi askush nuk duhet të jetë aq naiv sa të pretendoje se nuk do të ketë kundërvënie nga pala kineze.
Duhet thënë se nëse kjo përqindje e lartë e këtyre tarifave, nuk do te rishikohet më me objektivitet nga BE, mund të përshkallëzohen tensionet tregtare midis Kinës dhe BE-së.
Kina duke qenë përballë një politike proteksioniste mund të përgjigjet duke vendosur kufizime ose duke krijuar pengesa për kompanitë evropiane që operojnë në Kinë, duke çuar në pasiguri dhe ndërprerje të mundshme të biznesit.
Por këto mund të ndikojnë më pas dhe në çështjet e qeverisjes globale: Vendosja e tarifave mund të ndikojë gjithashtu në bashkëpunimin Kinë-BE për çështjet e qeverisjes globale. Si Kina ashtu edhe BE-ja janë lojtarë kyç në organizatat dhe forumet ndërkombëtare. Një përkeqësim i marrëdhënieve dypalëshe mund të pengojë bashkëpunimin për çështje të tilla si ndryshimi i klimës, shëndeti global dhe siguria ndërkombëtare.
Ndërsa zyrtarët kinezë nuk kanë njoftuar publikisht ndonjë kundërmasë që do të marrin për vendosjen e tarifave shtesë, Pekini zyrtar i kërkoi të enjten BE-së të trajtojë siç duhet fërkimet tregtare e të shmangë dëmtimin e bashkëpunimit dhe të besimit të ndërsjellë.
Zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme të Kinës Lin Jian u shpreh kështu në përgjigje të planit të Komisionit Evropian për të vendosur tarifa të përkohshme deri në 38.1 për qind për automjetet elektrike me bateri të importuara nga Kina që nga 4 korriku.
Komisioni Europian njoftoi planin të mërkurën në përfundim të hetimit të tij. Kompanitë e mëdha evropiane të makinave, duke përfshirë "Volkswagen", BMW, "Mercedes-Benz" dhe "Strandis", janë shprehur kundër planit.
Foto:VCG
“Ne i bëjmë thirrje BE-së që të dëgjojë seriozisht këta zëra objektivë e të arsyeshëm, të ndreqë menjëherë praktikat e gabuara, të ndalojë politizimin e çështjeve ekonomike e tregtare, t'i trajtojë siç duhet fërkimet ekonomike e tregtare nëpërmjet dialogut e konsultimeve dhe të shmangë dëmtimin e besimit të ndërsjellë, dialogut dhe bashkëpunimit ndërmjet Kinës e BE-së," tha Lin.
Zëdhënësi kinez e kritikoi hetimin e BE-së si "një akt tipik proteksionizmi", i cili shpërfill faktet objektive e rregullat e OBT-së, bie ndesh me prirjen e historisë dhe nuk sjell përfitime për askënd.
Lin tha gjithashtu që Kina do të marrë me vendosmëri të gjitha masat e nevojshme për të mbrojtur të drejtat dhe interesat e ligjshme të ndërmarrjeve kineze të automjeteve elektrike.
Proteksionizmi minon bashkëpunimin
Vendimi i BE-së për të vendosur tarifa për makinat elektrike kineze, ndonëse thuhet se vjen nga nje hetim i nisur një vit më parë, por ende nuk kemi asnjë transparence për mënyrën e këtij hetimi.
Ne fakt ky hetim i pasur me këto masa drastike ekonomike ngre shqetësime për transparencën dhe drejtësinë e procesit pas vendimit të BE-së për të vendosur tarifa shtesë për makinat elektrike kineze.
Fakti që Komisioni Evropian nisi hetimin pa kërkesën e zakonshme të shoqatave të industrisë ngre pikëpyetje rreth motiveve pas vendimit. Në mënyrë tipike, vendime të tilla duhet të bazohen në vlerësime të plota të kushteve të tregut, shkeljeve të mundshme tregtare dhe kërkesave nga palët e prekura. Duke anashkaluar këto procedura, mund të duket sikur vendimi është nxitur nga faktorë të tjerë.
Nëse tarifat synojnë në mënyrë disproporcionale makinat elektrike kineze, veçanërisht ato të prodhuara në bashkëpunim me kompanitë evropiane, kjo mund të interpretohet si një përpjekje për të mbrojtur interesat evropiane në kurriz të marrëdhënieve tregtare ndërkombëtare.
Argumenti i paraqitur nga disa kompani gjermane për rëndësinë e bashkëpunimit me Kinën për transformimin e gjelbër në Evropë thekson ndërlidhjen e zinxhirëve të furnizimit global dhe rolin e partneriteteve ndërkombëtare në arritjen e qëllimeve të qëndrueshmërisë.
Ndaj ka rëndësi thelbësore që para ndërmarrjes së veprimeve të mëtejshme, duhen kerkuar hetime të tjera, pasi autoritetet kineze dhe kompanitë evropiane theksojnë rëndësinë e transparencës, drejtësisë dhe bashkëpunimit në marrëdhëniet tregtare ndërkombëtare.
Foto:VCG
Në të vërtetë, në ekonominë tonë globale të ndërlidhur, rritja e masave proteksioniste si tarifat minon sigurinë ekonomike dhe krijon një precedent shqetësues. Marrëdhënia midis Bashkimit Evropian dhe Kinës, si tregje kryesore ekonomike, është vendimtare për tregtinë dhe prosperitetin global. Megjithatë, vendosja e barrierave proteksioniste gërryen besimin dhe stabilitetin, duke paraqitur rreziqe për të dyja ekonomitë.
Është e domosdoshme që politikëbërësit të marrin në konsideratë pasojat afatgjata të masave proteksioniste dhe të punojnë drejt gjetjes së zgjidhjeve reciproke të dobishme që nxisin rritjen ekonomike dhe stabilitetin për të gjitha palët e përfshira. Mbi të gjitha përbën një seriozitet dhe përgjegjshmëri të lartë, që vendime të tilla që rëndojnë mbi ekonominë, të mos përdoren si “truke” për një mandat politik.
Ruajtja e marrëdhënieve të hapura dhe të drejta tregtare është thelbësore për nxitjen e besimit dhe bashkëpunimit midis BE-së dhe Kinës, si dhe për sigurimin e stabilitetit dhe prosperitetit të ekonomisë globale.
