foto nga "China Daily"
Autori Lu Xun (1881-1936) dikur shkroi se bukuria e hieroglifeve kineze qëndron në tre aspekte: kuptimi i tyre ndriçon mendjen, tingulli i tyre prek veshin dhe pamja e tyre tërheq syrin.
Nga mbishkrimet që datojnë më shumë se 3000 vjet më parë, hieroglifet kineze e kanë origjinën si një sistem shkrimi piktografik, duke huazuar formën e diellit, hënës, zogjve dhe kafshëve, ndër të tjera.
Për të përmirësuar estetikën dhe efikasitetin e përdorimit, me kalimin e kohës u zhvilluan shkrime të shumta, të tilla si zhuanshu (hieroglife të vulës), lishu (hieroglife klerike), caoshu (hieroglife kursive) dhe kaishu (hieroglif i rregullt). Bukuria e tyre është veçanërisht e dukshme në kaligrafi edhe sot e kësaj dite.
Shumë karaktere kineze kanë kuptime dhe konotacione kulturore të trashëguara prej mijëvjeçarësh. Në tërësi, hieroglifet janë një simbol i qytetërimit kinez, që lidh të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen.
Sipas Qendrës për Edukimin dhe Bashkëpunimin Gjuhësor të Ministrisë së Arsimit, më shumë se 30 milionë njerëz në mbarë globin po mësojnë kinezisht.
Gjuha mësohet në më shumë se 190 vende dhe rajone, ndër të cilat 85 kanë përfshirë mësimet kineze në sistemet e tyre arsimore kombëtare.
Në kuadër të Ditës së 15-të të Gjuhës Kineze të Kombeve të Bashkuara, e cila celebrohet më 20 prill, folësit e huaj kinezë dhe mësuesit kinezë jashtë shtetit ndanë pasionin, kuptimin dhe përfitimet e kësaj gjuhe në jetën e tyre të përditshme.
Pedagogia e gjuhës kineze Liao Shiqin / foto nga "China Daily"
Një lidhje poetike
Ky është viti i tretë që Liao Shiqin jep gjuhën kineze në Vjenë, të Austrisë. Studentët e saj janë të moshave të ndryshme dhe me synime të ndryshme. Në dekadën e fundit, 32-vjeçarja ka dhënë mësim në Indonezi, Afrikën e Jugut dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Gjatë gjithë kësaj periudhe, ajo ka punuar me premisën se rritja e interesit të studentëve të saj për gjuhën dhe kulturën kineze përfshin ruajtjen e një respekti për kulturën e tyre.
Liao është e prirë të ndajë eksperiencat e studentëve, duke krahasuar dallimet dhe duke dëgjuar historitë e tyre për Kinën, si dhe t'u shpjegojë atyre se si është Kina në ditët e sotme. Këto histori ofrojnë një dritare për studentët e saj dhe për veten për të rizbuluar jetën që e kanë marrë si të mirëqenë, shton ajo. Përveç kurseve rutinë, Liao ka lexuar poezi kineze me 48-vjeçaren amerikane Sarah Bitter, përmes telefonatave video një herë në javë për më shumë se dy vjet. Me prejardhje të ndryshme kulturore dhe arsimore e përvoja jetësore, si dhe një diferencë moshe prej 16 vjetësh, dialogët e tyre shpesh ngjallin ndjenja të përbashkëta dhe frymëzim të freskët. Liao thotë se leximi i poezive me zë me Bitter është një arratisje nga bota reale dhe një zhytje në jetën e periudhave të ndryshme historike.
Bitter beson se poezia i bën njerëzit të ndiejnë thelbin e njerëzimit. Ajo ka vënë re se, në shumë poezi të lashta kineze, përvojat e vetë poetëve nuk janë në plan të parë, si te “Huai Cun Bing Hou” e poetit Dai Fugu (1127-1279) të dinastisë Song jugore (1127-1279), gjë që e bën atë të mendojë për luftën dhe njerëzit e zhvendosur nga konflikti.
Amerikane Sarah Bitter / foto nga "China Daily"
Pasi ka njohur preferencat e ndryshme për përdorimin e metaforës në poezinë kineze dhe angleze, Bitter ka zbuluar edhe aspektet vizuale dhe muzikore të poezisë kineze. Nga këndvështrimi i saj, poezia kineze, veçanërisht vargjet e lashta, duken të organizuara mirë, me kuptim dhe të matura në përzgjedhjen e fjalëve, krahasuar me ato në anglisht, tepër të gjata. Pavarësisht kësaj, ajo ende e do poezinë në gjuhën angleze. Sipas saj, rimat dhe tonet i bëjnë poezitë kineze të tingëllojnë mahnitëse.
Përballja e parë e Bitter me një poezi kineze ishte në shkollën e mesme. Ishte “Chang Gan Xing e poetit Li Bai të dinastisë Tang (618-907), përkthyer nga poeti dhe kritiku amerikan Ezra Pound, me titullin “The River-Merchant's Wife: A Letter”. Por, kur mësoi kinezisht dhe ishte në gjendje të lexonte tekstin origjinal shumë vite më vonë, ajo mundi të kuptonte më mirë zgjedhjen e gruas për dashurinë e ndrydhur, e cila përcillet në fund të poezisë, si rezultat i pritjes së saj të pashpresë për burrin e larguar prej kohësh.
Qëkur Bitter mori diplomën master në shkrimin krijues në Universitetin e Uashingtonit disa vite më parë, ajo ka vazhduar të mësojë kinezisht, duke përdorur poezinë si material studimi në vend të teksteve praktike. Ajo shkruan dhe vetë poezi.
Li Hongfei dhe studentët e tij në Tajlandë /foto nga "China Daily"
Një sfidë shkrimi
Li Hongfei ka kaluar pothuajse pesë vjet në Tajlandë, duke u mësuar gjuhën kineze fillimisht nxënësve tajlandezo-kinezë dhe më vonë studentëve të kolegjit. Sipas një raporti të “Guangming Daily”, nga viti 2021, më shumë se 1 milion studentë tajlandezë mësonin kinezisht në shkollë dhe Kina ka dërguar më shumë se 20.000 vullnetarë për të dhënë mësim në mbi 1000 shkolla tajlandeze që nga viti 2003.
Li Hongfei ishte një nga ata vullnetarë në vitin 2019 dhe tani është një lektor i studimeve për Kinën në Kolegjin Ndërkombëtar Pridi Banomyong të Universitetit Thammasat në Bangkok.
Si mësues i gjuhëve të huaja në Tajlandë, puna e tij përqendrohet në krijimin e një mjedisi gjithëpërfshirës për studentët e tij, shumë prej të cilëve do të shkojnë në Kinë si studentë shkëmbyes në vitin e tretë të kolegjit, për të studiuar kinezisht.
Li Hongfei thotë se ai ka vërejtur një rritje të studentëve që konsultohen me të dhe kolegët e tij për mundësitë e mundshme për të studiuar në Kinë dhe kolegji për të cilin ai punon ka bërë më shumë përpjekje për të trajnuar mësuesit vendas të gjuhës kineze.
Si Liao ashtu edhe Li Hongfei e shohin gjuhën e shkruar një sfidë të madhe për studentët e tyre. Si alternativë, disa preferojnë të shtypin ose përdorin pinyin në vend që të mësojnë të shkruajnë vetë hieroglifet, gjë që përkon me debatin universal nëse është ende e nevojshme të zotërosh shkrimin e dorës në epokën dixhitale.
Gjerman Volker Mueller/ foto nga "China Daily"
Inxhinieri gjerman Volker Mueller filloi të punonte në Chongqing në fund të viteve 1980. Herën e parë që ai shkeli në këtë qytet malor në vitin 1987, ushqimi vendas, gjelbërimi dhe lulëzimi subtropikal, ndërtesat historike në kampusin e Universitetit Chongqing, si dhe peizazhi përreth e tunduan të qëndronte më gjatë në Kinë. Megjithatë, qyteti, ambienti dhe banorët miqësorë nuk e ndihmuan atë në sfidën e tij për të mësuar gjuhën kineze, sidomos pasi ishte i rrethuar nga njerëz që flisnin në dialekt gjatë gjithë kohës, gjë që për të dukej si një gjuhë tjetër.
Në një kohë kur jo aq shumë kinezë mund të flisnin gjuhë të huaja, Mueller-it iu desh të studionte shumë fort kinezisht pas punës, në mënyrë që mos të lejonte studentët e tij në universitet të merrnin një sy gjumë në klasë, sepse ata nuk mund ta kuptonin atë.
Projektet e Mueller-it në Chongqing dhe më vonë në Shangai në vitet 1990 përfshinin një sistem njohjeje të hieroglifeve të shkruara me dorë të bazuar në inteligjencën artificiale dhe një sistem njohjeje të targave për t'u dhënë automjeteve akses automatik në parkingje.
Ka dhjetëra mijëra hieroglife kineze, ndër të cilat mijëra përdoren zakonisht. Krahasuar me shkronjat latine, meqë disa hieroglife duken shumë të ngjashëm dhe janë të vështirë për t'u identifikuar në shikim të parë, Mueller-i dhe kolegët e tij zhvilluan një sistem për t'i kontekstualizuar ata për të rritur saktësinë.
Ai ndërmori udhëtime pune në pjesë të ndryshme të Kinës, për të promovuar biznesin dhe për t'u mësuar banorëve se si të përdorin sistemet e tyre.
Ndryshe nga shumë studentë të huaj, të cilët e kanë shumë më të vështirë të shkruajnë hieroglifet kineze, si rezultat i projekteve të tij, Mueller ishte në gjendje të lexonte kinezisht më mirë sesa mund ta fliste atë.
foto nga "China Daily"
Pasi doli në pension vitin e kaluar nga pozicioni i menaxherit të lartë për çështje qeveritare për industrinë e pajisjeve mjekësore në Dhomën e Tregtisë së Bashkimit Evropian në Kinë, karriera e Mueller-it ka qenë e ndërthurur me zhvillimin e shpejtë ekonomik dhe teknologjik të Kinës gjatë katër dekadave të fundit. Kjo ka bërë që ai të ndjejë një detyrim për të vepruar si një urë lidhëse midis njerëzve nga Kina dhe Gjermania. Ai po shkruan përvojat dhe dëshminë e tij për ndryshimet e sjella nga reforma dhe hapja. Ai gjithashtu ka shkruar një hyrje për historinë, ruajtjen dhe rigjallërimin e Boshtit Qendror të Pekinit, qytet ku ai qëndron prej mbi dy dekadash. Po ashtu, ai po përkthen letërsinë kineze në gjermanisht.
Mueller-i thotë se ka zbuluar në Kinë gatime dhe peizazhe të ndryshme, si dhe solidaritetin dhe shpirtin e njerëzve për të ndihmuar njëri-tjetrin në përballjen me sfidat e jetës. Ai sheh ndryshim të madh në mënyrën e të menduarit midis kinezëve dhe gjermanëve.
Në përballjen me teknologjitë e reja, kinezët u japin përparësi mundësive, ndërsa bashkatdhetarët e tij janë më të kujdesshëm ndaj rreziqeve të mundshme. Pavarësisht se gjithnjë e më shumë kinezë janë në gjendje të flasin gjuhë të tjera, Mueller-i ende inkurajon menaxherët e huaj që punojnë në Kinë të mësojnë gjuhën kineze, sidomos sepse të folurit e gjuhës i afron ata me njerëzit që punësojnë, me klientët dhe autoritetet qeveritare, si dhe ndihmon në përmirësimin e efikasitetit të punës, rrit besimin dhe e bën jetën më të pasur. Ai gjithashtu sugjeron që kinezët të mësojnë më shumë gjuhë, siç është gjuha e tij amtare.
“Pa mësuar gjuhën kineze, të huajt rrezikojnë të izolohen nga kultura kineze dhe do të jetë e vështirë për ta të fitojnë njohuri mbi zhvillimin teknologjik dhe social që Kina është e gatshme të ndajë me botën”,- thotë Mueller.
Ai shpreson që më shumë shkolla gjermane të fusin kinezishten si gjuhë të huaj.
