Hoteli "Brickyard" i projektuar nga arkitekt amerikan Jim Spear në distriktin Huairou të Pekinit, më 8 nëntor 2023 / foto nga Xinhua
Ndërsa ngjitja e Murit të Madh është një ëndërr që ndodh një herë në jetë për shumë njerëz, Jim Spear e ka çuar këtë një hap më tej, duke kaluar 18 vitet e fundit të jetës si një fshatar që banon pranë kësaj mrekullie të lashtë.
“Si i ri, nuk dija shumë për Kinën, por e dija se ekzistonte një Mur i Madh”, tha 68-vjeçari Spear, një arkitekt autodidakt nga Shtetet e Bashkuara. "Asnjëherë nuk kam ëndërruar në atë kohë që do të kisha mundësinë të vizitoja Murin e Madh, e lëre më të jetoja pranë tij "
Spear dhe gruaja e tij, Tang Liang, e quajnë shtëpinë e tyre fshatin Mutianyu, i vendosur në këmbët e Murit të Madh kinez.
Në këtë fshat të qetë, rreth 80 km nga qendra e Pekinit, ata ruajnë pasuri të ndryshme të vlefshme, si një shtëpi të rinovuar me një kopsht dhe oborr, një studio projektimi, një skuter dhe një qen.
Muri i Madh, një simbol i Kinës, përbëhet nga shumë mure të ndërlidhura, disa prej të cilave datojnë 2000 vjet më parë. Seksionet ekzistuese kanë një gjatësi totale mbi 21,000 km.
Muri renditet si një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s që nga viti 1987, vetëm një vit pasi Spear mori vendimin më të rëndësishëm në jetën e tij, për t'u transferuar në Kinë.
Aarkitekt amerikan Jim Spear/ foto nga Xinhua
Nga Amerika me dashuri
Interesi i Spear për Kinën filloi gjatë kolegjit, kur ai mori pjesë në një klasë të drejtuar nga një ekspert kinez. Kjo magjepsje u thellua kur ai takoi në vitin 1980 vajzën kineze Tang, me të cilën u martua dy vjet më vonë.
Në vitin 1986, ai vendosi të braktisë studimet e doktoraturës për politikën kineze në Universitetin Berkeley të Kalifornisë dhe u transferua në Kinë "për të arritur në thelbin e gjërave".
"E kuptova se nëse do të bëhesha një studiues i Kinës, jashtë shtetit, nuk do të mund të përjetoja atë që po ndodhte në Kinë," tha Spear.
Ai ende e kujton herën e parë që zbriti nga avioni, duke ndjerë një lidhje të menjëhershme me vendin që kishte dëshiruar. "Vendi ishte i egër, plot me njerëz të ndryshëm," tha ai. "Ishte shumë, shumë i gjallë."
Sipas Spear, ishte fati që e shtyu atë të vendoste rrënjë të thella nën Murin e Madh. Në vitet 90-të, ai dhe Tang zbuluan shtëpinë e tyre të ardhshme dhe të përhershme në Mutianyu pas një takimi të rastësishëm me Li Fengquan, një shitës fshatar, i cili u përpoq t'i shiste atij një bluzë.
"Më vjen keq. Nuk jam i interesuar të blej një suvenir sot, por më duhet t'ju them se ju kam zili që jetoni në një vend kaq të bukur pranë Murit të Madh," i tha Spear fshatarit Li. "Unë do të të ndihmoj," u përgjigj fshatari kinez, i cili më vonë u bë shoku i përjetshëm i Spear.
Brenda vetëm pak ditësh, Li e ndihmoi çiftin të siguronte një qira afatgjatë për një shtëpi fermë fshati tradicional dhe një copë toke pranë Mutianyu
Për gati 10 vjet, Spear dhe Tang kaluan fundjavat e tyre në këtë vend idilik përpara se të vendosnin ta bënin atë shtëpinë e tyre me kohë të plotë në 2005.
Si arkitekt, Spear përdori ekspertizën e tij për të rinovuar shtëpinë e tij të ëndrrave nga ku janë të dukshme disa pika të favorshme të Murit të Madh.
"Në mjegull ose re, është gjithmonë e bukur," tha ai. "Kur shoh Murin e Madh çdo ditë, më kujton njerëzit e mëdhenj këtu, dhe kur ata janë të organizuar dhe kanë një qëllim të përbashkët, gjërat e mëdha arrihen."
foto nga "China Daily"
Ndikimi i thellë i jetës së fshatit në kulturën kineze
Spear njihet më shpesh me emrin e tij kinez Sa Yang në mesin e vendasve. Ai shpjegoi se "Yang" do të thotë "oqean", duke simbolizuar karakterin e tij mendjegjerë,
Jeta në fshat mund të jetë sfiduese për t'u integruar. Mes mbi 500 fshatarëve në Mutianyu, Spear konsiderohej një "i huaj i dyfishtë", duke qenë amerikan dhe qytetar.
“Pikënisja ime është se unë i respektoj njerëzit që jetojnë në fshatin rreth meje”, tha ai.
Menjëherë pasi përqafoi jetën e fshatit me kohë të plotë, ai u afrua nga kreu i fshatit Li Lianting, i cili shpjegoi se Mutianyu po humbiste me shpejtësi banorët dhe kishte shumë nevojë për ndërmarrjet lokale.
Kjo e motivoi arkitektin amerikan të eksploronte mënyra për të mbështetur ata që banojnë në zonat rurale.
Pas kërkimeve, ai mori me qira dhe transformoi një shkollë të braktisur në një restorant dhe fabrikë qelqi arti për një biznes të qëndrueshëm turistik. Ai rinovoi gjithashtu një ish-fabrikë pllakash në Beigou, fshati ngjitur me Mutianyu, duke e kthyer atë në një hotel të quajtur Brickyard.
Si mirënjohje për kontributet e tij të rëndësishme, Spear mori Çmimin e Miqësisë së Murit të Madh nga qeveria vendore e Pekinit në 2014.
Duke përfshirë trarët e ekspozuar, materiale me burim lokal si pllaka me xham, antike të rregulluara në mënyrë elegante dhe banja dhe kuzhina moderne, dizajnet e Spear pasqyrojnë talentin e tij natyror për shkrirjen e elementeve tradicionale dhe moderne.
Sipas Li Lianting, Spear ka ndihmuar në rinovimin e mbi 20 familjeve në Mutianyu, disa prej të cilave tani funksionojnë si hotele ose restorante, të gjitha duke "iu përmbajtur parimit të ruajtjes së strukturave origjinale sa më shumë që të jetë e mundur".
Qasja e Spear ndaj punës nuk është aspak e drejtpërdrejtë, pasi ai i ka kushtuar kohë të konsiderueshme studimit të arkitekturës tradicionale kineze. Ai u thellua në veprat e arkitektëve të njohur si Liang Sicheng dhe madje eksploroi Fengshui, një studim tradicional kinez i shenjave gjeomantike që përdoret për të gjetur vende të favorshme për ndërtesa.
"Muri i Madh më frymëzon në shumë mënyra deri më sot," tha Spear kur u pyet nëse veprat e tij arkitekturore marrin frymëzim nga mrekullia e lashtë.
Megjithatë, ai theksoi se përshtatja e stilit të Murit të Madh nuk do të thotë të ndërtosh mure të thjeshta që i ngjajnë fortifikimit. Në vend të kësaj, qasja e tij përfshin krijimin e modeleve dhe pamjeve "që i bëjnë jehonë Murit të Madh, jo e kopjojnë atë".
Duke folur për të ardhmen, Spear sheh mundësi të bollshme në Kinë, të nxitura nga kërkesa e rëndësishme e brendshme dhe një theks në rritje në ruajtjen e strukturave historike.
"Një pjesë e zemrës sime është në Shtetet e Bashkuara dhe do të jetë gjithmonë. Por më pëlqen të jetoj këtu. Më pëlqen Kina," tha ai.
