foto nga CCTV
Universiada e 31-të Botërore po zhvillohet këto ditë në Chengdu, qytetin jugperëndimor të Kinës. Në këtë veprimtari sportive, që njihet edhe si "mini-Olimpiadë", prezantohen jo vetëm "yjet e ardhshëm të sportit", por edhe markat sportive kineze.
Në ceremoninë e hapjes së Universiadës, i pari që hyri në stadiumin kryesor ishte delegacioni i Shqipërisë. Dy sportistët shqiptarë, pingpongisti Sadush Tosuni nga Universiteti i Elbasanit dhe pingpongistja Liridona Rexhaj nga Universiteti i Durrësit, parakaluan me kostumin sportiv kuqezi.
Vullnetare për Universiadën e 31-të në Chengdu/ foto nga CFP
Në gjoksin e Tosunit, shihet logoja në formën "X" e sponsorit "Xtep", një markë sportive kineze. Por krahas delegacionit shqiptar, si partner zyrtar i kësaj universiade, "Xtep" u ofron kostume sportive edhe punonjësve, vullnetarëve, flamurngritësve dhe personelit të ceremonialeve.
Sponsorizimi i veprimtarive të mëdha sportive ndërkombëtare është një mjet i rëndësishëm dhe një nga simbolet e ndërkombëtarizimit të markave kineze. Në këtë drejtim, "Lining" hodhi hapin e parë. Qysh nga viti 1992, kur delegacioni i Kinës mori pjesë për herë të tretë në Olimpiadë, në atë të Barcelonës, "Lining" u bë sponsori i delegacionit kinez për kostumet ceremoniale, duke e vijuar këtë status edhe në 12 vitet e mëvonshme të 3 edicioneve të tjera të lojërave olimpike, përkatësisht në Atlanta, Sidnei dhe Athinë. Asokohe, "Lining" ishte "njëbrirëshja" e kompanive sportive të Kinës.
Në Lojërat Olimpike të Pekinit 2008, si mikpritëse, markat sportive kineze normalisht që duhej të ishin më shumë aktive për promovimin e tyre. Por ky rast i rrallë për sponsorizimin e delegacionit të mikpritësve, nuk u fitua nga marka sportive kineze. Pikërisht në "shtëpinë" e saj, "Lining" u mund nga manjati ndërkombëtar "Adidas", shumë më i fortë financiarisht. Atëkohë, kreu i markave sportive kineze ende nuk mund të krahasohej me gjigantin ndërkombëtar në tregun kinez, edhe pse ishte në kulmin e zhvillimit.
Ga Min, notorja kineze e hedhjes në ujë, e veshur me kostumin sportiv të "Lining"-ut në podiumin e dhënies së medaljes së artë në Olimpiadën e Barcelonës 1992/ foto nga CCTV
Olimpiada e Pekinit 2008 ndezi jo vetëm entuziazmin e kinezëve për sportin, por madje ndryshoi edhe zakonin e tyre të veshjes. Ata filluan të tregonin më shumë interes për markat sportive, jo vetëm gjatë aktiviteti fizik, por edhe si veshje të përditshme. Falë kësaj rryme, "Lining" që kishte pasur një zhvillim të vrullshëm para vitit 2008, u bë e vetmja markë sportive kineze që mund të përballonte "Nike" dhe "Adidas" në tregun e qyteteve më të mëdha kineze, si Pekin, Shangai dhe Guangzhou. Asokohe, markat e tjera sportive kineze, si "Anta", "361°", "Xtep", "Peak" etj. ishin ende të dobëta dhe mbetën në qytetet e mesme dhe të vogla.
Por situata ndryshoi gradualisht pas vitit 2010, kur "Lining" përjetoi një pauzë të gjatë, për shkak të rezervës së tepruar në depo. Me këtë rast, "Anta", në përmasa relativisht të vogla në krahasim me "Lining", e shfrytëzoi këtë mundësi dhe zvogëloi disnivelin me "Lining". Në vitin 2012, "Anta" kaloi për herë të parë "Lining" për të ardhurat operacionale. Po atë vit, sportistët kinezë, të veshur me kostumin ceremonial të markës "Anta" morën pjesë në Lojërat Olimpike të Londrës. Qysh nga ajo kohë, "Anta" u shndërrua nga një "markë e qyteteve të vogla" në "markën kombëtare".
Skiatori kinez Su Yiming, i veshur me kostumin ceremorial të markës "Anta" në podiumin e kampionit të Lojërave Olimpike Dimërore të Pekinit 2022/ foto nga CFP
Statusi i "Anta"-s si sponsor i delegacionit të Kinës në Lojërat Olimpike nuk ndryshoi edhe në edicionet e mëvonshme olimpike, si në Rio de Zhanejro dhe në Tokio. Në vitin 2022, Pekini u bë përsëri mikpritës i Lojërave Olimpike, por këtë herë atyre Dimërore. Në këtë eveniment marka kineze kishte fuqinë e plotë për të ruajtur statusin si sponsore e delegacionit kombëtar të Kinës në "shtëpinë" e saj. Jo vetëm kaq, por si partner zyrtar i Lojërave Olimpike Dimërore 2022, "Anta" sponsorizoi edhe veshjet e funksionarëve të Komitetit Olimpik Ndërkombëtar si dhe punonjësve dhe vullnetarëve të kësaj veprimtarie.
Sipas raportit financiar për gjashtëmujorin e parë vitit 2022, "Anta" kapërceu "Nike" dhe për herë parë siguroi "vendin e parë" në tregun kinez. Ndërsa në raportin financiar për 365 ditët e 2022-it, të publikuar në mars 2023, "Anta" vijoi me këtë status, ndërsa "Lining" kapërceu "Adidas", duke zërë vendin e tretë. Krahas "Anta" e "Lining", edhe dy kompani të tjera aksionare të veshjeve sportive kineze, "Xtep" dhe "361°" realizuan rritje me dy shifra vitin që lamë pas.
Reklamat e katër markave sportive kineze në një qendër tregtare në Pekin/ foto nga CFP
Zhvillimi i shpejtë i markave sportive kineze nuk është i ndarë nga rritja e industrisë sportive në Kinë. Kinezët tashmë kanë më shumë entuziazëm për të eksploruar sporte të ndryshme dhe kanë më shumë nevojë për veshje sportive. Si shembull mund të merret maratona. Në vitin 2011, në gjithë Kinën kishte vetëm 22 gara maratone, ndërsa në vitin 2015 - 134 dhe në vitin 2019 – 1.828, me mbi 7 milionë pjesëmarrës. Ndërkohë, edhe aftësia novative e produkteve kineze ka luajtur një rol kyç. Gjithnjë e më shumë kinezë sportdashës kërkojnë produkte sportive sa më profesionale dhe kërkesat e tyre po plotësohen më së miri nga markat sportive kineze përmes një procesi të pandërprerë të kërkim-zhvillimit teknologjik.
Megjithëse në tregun kinez, "Anta" ka kaluar "Nike" dhe "Adidas", ajo ende nuk mund të krahasohet me këta gjigantë ndërkombëtarë në tregun botëror. Në vitin 2022, të ardhurat e përgjithshme opecionale të të gjitha markave sportive kineze kryesore ishin afro 100 miliardë juanë, ndërsa vetëm "Nike" kishte rreth 300 miliardë juanë në tregun ndërkombëtar. Ndërkohë, gjigantët ndërkombëtarë investojnë 7 deri 10 për qind të shpenzimeve në kërkim-zhvillim, ndërsa kompanitë kineze, vetëm rreth 3 për qind.
Për markat sportive kineze ka ende shumë rrugë për t’u bërë marka globale, edhe pse në këtë sektor ka ende një hapësirë të madhe për zhvillim. (Wang Lei/ Laçi)
