Foto nga VCG
Nivelet e oqeaneve rriten, ndotja zgjerohet, biodiversiteti zvogëlohet, zjarret shtohen... Ndërsa i gjithë ekosistemi po kolapson, shumë artistë bashkëkohorë si Olafur Eliasson, Banksy dhe Benjamin Von Wong janë bërë aktivistë të klimës, duke krijuar punime për të rritur ndërgjegjësimin dhe për të imagjinuar një të ardhme më të qëndrueshme. Në këtë përpjekje janë angazhuar edhe Cao Minghao dhe Chen Jianjun, një dyshe artistësh kinezë me bazë në Chengdu dhe Adrien Missika, një artist francez me bazë në Berlin. Tre artistët u dalluan mes nëntë artistëve që konkurruan për Çmimin e Artit Bashkëkohor të Fondacionit Choi 2022, një çmim që njeh dhe mbështet artistët, praktikat e të cilëve mbështesin ambientalizmin. Veprat e fituesve të çmimeve u mblodhën së bashku në “Ophiolite”, në “Choi Centre Cloud House”, në Pekin. Titulli i ekspozitës, i frymëzuar nga një vepër arti nga Cao dhe Chen, ka kuriozuar shumë shikues.
Ofiolitet janë shkëmbinj me modele gjarpri të gjelbër, të cilët u identifikuan nga shkencëtarët në vitet 1970 si kore e lashtë oqeanike e futur mbi koren kontinentale.
Ato gjenden në brezat malorë si Alpet dhe Himalajet, ku dokumentojnë ekzistencën e ish-pellgjeve oqeanike. Zbulimi dhe studimi i ofioliteve i shtyu shkencëtarët të formonin teorinë tektonike të pllakave, e cila vërtetoi se vargmalet malore dhe llogoret janë pjesë të formuara nga përplasja e pllakave tokësore, duke korrigjuar konceptin e mëparshëm se ato janë palosje të shkaktuara nga tkurrja e Tokës.
Vargmalet malore dhe llogoret shihen shpesh si barriera fizike natyrore që ndajnë lloje të ndryshme të florës dhe faunës dhe kulturave.
Kuratorja e ekspozitës Lu Yinghua, anëtare e jurisë së çmimit dhe drejtoreshë e Muzeut “Inside-Out Art” të Pekinit, argumenton se nëse këto barriera gjeologjike shihen si pjesë të ndërlidhura, mund të vihet re se dallimet nuk janë shkaku natyror i barrierave, por më tepër janë pika fillestare dhe një sinonim për komunikimin dhe lidhjen. Lu propozon të shikohen marrëdhëniet mes njerëzve dhe natyrës me të njëjtën lente. Ajo shkroi: “Në vend që t'i shikojmë qeniet njerëzore dhe natyrën si dy kategori të veçanta, ne duhet t'i konsiderojmë ato si një bashkësi të pandashme, ku rëndësia e lidhjes dhe ndërlidhjes tejkalon shumë ndarjen dhe konfliktin”.
Duke i parë ofiolitet si një metaforë të bukur për ndërlidhjen, Lu theksoi se ata shkëmbinj kanë sugjeruar një mënyrë për të ndërvepruar me të tjerët dhe të panjohurën, e cila, thënë thjesht, është të perceptohen dallimet dhe konfliktet, jo si një tendencë për këputje, por si një përpjekje aktive për ndërlidhje.
Ekspozita e Pekinit, me vepra të përzgjedhura të tre artistëve fitues të çmimeve, të cilët kanë qenë prej kohësh të fokusuar në çështjet ekologjike, tërheqin audiencën për të fituar një perspektivë të re.
Cao dhe Chen, të dy në fillim të të 40-tave, filluan partneritetin e tyre në vitin 2010 dhe 2015 me projektin afatgjatë të artit “Water System Project” në provincën Sichuan të Kinës jugperëndimore. Projekti bazohet në kërkime, dialogë dhe bashkëpunime të ndryshme që reflektojnë mbi ndryshimet historike dhe realitetet bashkëkohore të Sistemit të Ujitjes Dujiangyan, një projekt për ruajtjen e ujit që daton më shumë se dy mijë vjet më parë.
Ndër vite, dyshja e artistëve ka krijuar disa vepra në kuadër të këtij projekti që mbulojnë imazhe, video, instalacione dhe botime, të realizuara përmes bashkëpunimit mes artistëve dhe partnerëve të tyre, duke përfshirë vendasit lokalë, shkencëtarët nga disiplina të ndryshme dhe organizatat mjedisore.
Foto nga VCG
Për shembull, për të krijuar “Observing Point” (2019), pjesë e Projektit të Sistemit të Ujit, dyshja bashkëpunoi me Wang Yizhong, një fermer vendas që kujdeset kundër shpyllëzimit të rëndë në rrjedhën e sipërme të lumit Minjiang, ku ndodhet Dujiangyan. Ai filloi të mbjellë pemë në vitin 1998 dhe tërhoqi shumë vendas që të ndiqnin shembullin e tij. Që atëherë, rreth 80.000 pemë janë bërë pjesë e peizazhit lokal për të mbrojtur ekologjinë përreth.
Një tjetër komponent i rëndësishëm i projektit është “Water System Refuge” me tre pjesë (2019-2022), e cila është ekspozuar gjerësisht në mbarë botën, duke përfshirë Bienalen e 13-të të Shangait (2020-2021) dhe “Documenta fifteen” në Kassel (2022). Krijimi i projektit ka bërë që dyshja e artistëve të udhëtojë gjerësisht, kryesisht në fshatrat përreth lumit Minjiang. Ata vëzhguan, hulumtuan dhe ndërvepruan me vendasit, gjeologët dhe shkencëtarët, për të krijuar video, instalacione dhe botime, të cilat hedhin dritë mbi mençurinë ekologjike lokale dhe teknikat tradicionale në rindërtim, pasi zona e Dujiangyan u godit rëndë nga tërmeti i Wenchuan në vitin 2008.
“Duke mësuar gjithmonë nga njëri-tjetri dhe duke eksploruar marrëdhënie të reja midis materialeve, specieve dhe shoqërisë njerëzore, ne synojmë të krijojmë komunitete ndërdisiplinore për të gjeneruar qasje alternative”,-tha Cao, në hapjen e ekspozitës më 22 qershor.
Missika, një tjetër fitues i çmimit, vlerësohet gjithashtu nga kritika për perspektivën jo-antropocentrike në punën e tij. I lindur në Paris në vitin 1981, Missika është një shëtitës i botës që përdor fotografinë, videon dhe instalacionin, për të ndarë gjetjet e tij nga udhëtimet në mbarë botën. Fotot dhe videot e ekspozuara në ekspozitën e Pekinit, duke regjistruar ndërveprimet e tij me bimët dhe shkëmbinjtë, tregojnë interesin e tij të vazhdueshëm për marrëdhëniet midis njerëzve dhe natyrës.
Në fotografinë “Geological Monument I”, Missika ka pozuar para një shkëmbi monumental. Kontrasti i madhësive të tyre mund të ngjallë lehtësisht frikë për pafundësinë dhe fuqinë misterioze të natyrës.
Në “Cure”, një sërë instalionesh video, Missika shihet duke u përballur me valët e të nxehtit të verës së Berlinit për të ujitur barërat e këqija që luftojnë në skajet dhe qoshet e qytetit, ose duke fshirë butësisht gjethet e bimëve të mbuluara me pluhur.
Sipas artistit, shërbimi i tij mund të ndihmojë në shërimin e atyre bimëve të injoruara dhe të rrënuara në zonat urbane, ku pothuajse të gjitha aktivitetet janë të përqendruara te njeriu.
“Puna e Missikës mbart një frymë humori dhe vetëreflektimi, duke treguar se si mund t'i qasemi me përulësi mjedisit tonë me metoda të ndryshme praktike dhe modeste. Cao dhe Chen, nga ana tjetër, na paraqesin një perspektivë më të gjerë dhe të bazuar historikisht, duke zbuluar sfera të largëta që nuk mund të arrihen me vizion të zakonshëm, por janë po aq të rëndësishme për ne”,- tha Lu.
Si pjesë e “Croisements Festival”, Çmimi i Artit Bashkëkohor i Fondacionit Choi u lançua në vitin 2021 nga Ambasada Franceze në Kinë dhe Fondacioni “Jonathan KS Choi”, një fondacion privat i themeluar në vitin 2003 nga sipërmarrësi nga Hong Kongu Jonathan K. S. Choi. Çdo vit, çmimi i jepet një artisti kinez dhe një artisti francez, të cilët marrin secili nga 15.000 euro, duke i inkurajuar ata të krijojnë një vepër të re arti që mund të rrisë ndërgjegjësimin e publikut për çështjet mjedisore.
Ekspozita do të zgjasë deri më 17 shtator.
