Kina dhe vendet e Azisë Qendrore kanë punuar ngushtë vitet e fundit për të promovuar bashkëpunimin në fushën e mbrojtjes ekologjike dhe mjedisore. Futja e teknologjisë së avancuar të ujitjes me pika të Kinës në pesë vendet e Azisë Qendrore për të reduktuar përdorimin e ujit për prodhimin e pambukut është një nga shembujt. Përmes kësaj praktike, vendet e Azisë Qendrore kanë kursyer ujë për prodhimin e pambukut dhe kanë rritur rendimentin e pambukut me 30 deri në 100 për qind.
Kina bashkëpunon me vendet e Azisë Qendrore për të aplikuar metoda të kursimit të ujit në prodhimin e pambukut
Ndërsa nisma “Një brez, një rrugë” vazhdon të përparojë, zhvillimi i gjelbër është bërë çelësi i bashkëpunimit ndërkombëtar. Gjatë viteve të fundit, Kina dhe vendet e Azisë Qendrore kanë punuar ngushtë për të promovuar bashkëpunimin në fushën e mbrojtjes ekologjike dhe mjedisore.
Fermerët vendas kultivojnë pambuk në fermën demonstruese të Kinës me një sipërfaqe prej 120 hektarësh në Uzbekistan, 2020./Foto nga Yang Kaiwen
Kina e parashikoi “Një brez, një rrugë” si një kornizë që lidh vendet në mbarë botën për të promovuar zhvillimin ekonomik dhe lidhjen ndërrajonale, duke përfshirë transportin, energjinë dhe infrastrukturën e telekomunikacionit, kapacitetet industriale dhe ndërtimin e kapaciteteve teknike. Në një kohë kur mjedisi global është nën kërcënim, “Një brez, një rrugë” është gjithashtu një mënyrë për të lidhur vendet nëpërmjet zhvillimit të gjelbër për qëndrueshmëri të mjedisit.
Futja e teknologjisë së avancuar të ujitjes me pika të Kinës në pesë vendet e Azisë Qendrore për të reduktuar përdorimin e ujit për prodhimin e pambukut është një nga shembujt.
Që nga viti 2001, “Xinjiang Tianye Co., Ltd”, kompania më e madhe e Kinës për zhvillimin dhe prodhimin e objekteve të kursimit të ujit, e lidhur me Divizionin e Tetë Bujqësor të Korpusit të Prodhimit dhe Ndërtimit Xinjiang, filloi ndërtimin e fermave demonstruese të teknologjisë moderne të ujitjes në pesë vendet e Azisë Qendrore, duke mbuluar një zonë prej më shumë se 3333 hektarësh deri më sot.
Nga planifikimi dhe projektimi paraprak i tokës deri te aplikimi i teknologjisë së ujitjes me pika që kursen ujin, te mbjellja dhe plehërimi, dhe te mirëmbajtja dhe menaxhimi i mëvonshëm, vendet e Azisë Qendrore kanë kursyer ujë për prodhimin e pambukut dhe kanë rritur rendimentin e pambukut me 30 deri në 100 për qind, deklaroi Yang Kaiwen, një inxhinier i kompanisë.
Miratuar nga qeveria kineze si një program demonstrimi për bashkëpunimin ndërkombëtar bujqësor nën e Azisë Qendrore, kompania ngriti një fermë vaditjeje pambuku në Uzbekistan në vitin 2020, për të promovuar teknologjinë e ujitjes që kursen ujin, vendi prodhues më i madh i pambukut në Azinë Qendrore dhe i teti më i madhi në botë.
Prodhimi i pambukut është një shtyllë e ekonomisë së Uzbekistanit. Pambuku, si një kulturë intensive uji, kërkon rreth 7.5 megalitra për hektar. Mungesa e burimeve ujore është bërë një nga arsyet kryesore për uljen e rendimentit të pambukut në dekadat e fundit.
Me teknologjinë e ujitjes me pika, avullohet më pak ujë dhe kërkohet më pak ujë. Pas 10 muajsh rritje të pambukut në fermë, përdorimi i ujit ishte 37.5 për qind më i ulët sesa do të ishte pa teknologjinë e re. Në të njëjtën kohë, rendimenti i pambukut u rrit nga më shumë se 100 kilogramë për 0.07 hektarë në më shumë se 200 kilogramë për 0.07 hektarë, një rritje prej më shumë se 40 për qind. Gjithashtu kurseu 40 për qind të fertilizuesve.
Ekspertët kinezë shkëmbejnë përvojën e mbjelljes së pambukut me fermerët vendas në Uzbekistan, 2020./Foto nga Yang Kaiwen
Përpjekjet e përbashkëta gjatë pandemisë Covid-19
Kur Yang Kaiwen, i cili është në krye të projektit, kujtoi bashkëpunimin në Uzbekistan në vitin 2020, ai mendoi se rendimentet e pambukut mund të ishin përmirësuar edhe më shumë.
Me përhapjen e Covid-19 në vitin 2020, bashkëpunimi midis Kinës dhe Uzbekistanit u përball me shumë sfida.
Në atë kohë, për shkak të ndikimit të pandemisë, numri i ekspertëve kinezë të dërguar në Uzbekistan u zvogëlua dhe pajisjet për mbjelljen e pambukut, plehrat dhe pesticidet ishin të pamjaftueshme.
“Ne kultivojmë pambuk në çfarëdo kushtesh që kanë fermerët vendas. Partnerët tanë në Uzbekistan na kanë dhënë mbështetjen më të madhe dhe Kina është angazhuar të sjellë rezultate të mira në prodhimin lokal të pambukut sa më shpejt të jetë e mundur”,- tha Yang.
Edhe pse pandemia e ka bërë projektin të pasigurt, me përpjekjet e vazhdueshme të dy qeverive, përpjekjet këmbëngulëse të ekspertëve kinezë dhe mbështetjen e bashkëpunimin e fermerëve vendas, është bërë progres.
Me shpalljen e përfundimit të pandemisë si një emergjencë globale shëndetësore nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, Yang ka disa pritshmëri për bashkëpunimin e ardhshëm me vendet e Azisë Qendrore.
“Ferma demonstruese fillimisht ishte planifikuar të mbulonte një sipërfaqe prej 400 hektarësh, por vetëm 120 hektarë janë përfunduar për shkak të pandemisë. Ne do të vazhdojmë të përfundojmë planin origjinal në të ardhmen e afërt”,- tha Yang.
Mbështetja e qeverive për kompanitë dhe fermerët
Në dhjetor 2018, presidenti i Uzbekistanit, Shavkat Mirziyoyev, nënshkroi një dekret për masat urgjente për të krijuar kushte të favorshme për përdorimin e teknologjisë së ujitjes me pika në prodhimin e pambukut në të gjithë vendin.
Autoritetet vendore ofruan subvencione prej 8 milionë deri në 20 milionë soms (rreth 959 deri në 2396 dollarë) për hektar fermerëve të pambukut për të aplikuar teknologjinë e ujitjes me pika. Në të njëjtën kohë, u sigurua dhe një kanal i gjelbër për importet dhe reduktimin dhe përjashtimin e taksave për importin e pajisjeve dhe teknologjisë së ujitjes që kursejnë ujin.
Qeveria kineze, përveç uljes së taksave për eksportet, udhëzoi edhe kompanitë për të kryer aktivitete mësimore dhe shkëmbimi. Nën drejtimin e Ministrisë së Shkencës dhe Teknologjisë të Kinës, kompania ka mbajtur disa kurse trajnimi ndërkombëtar si në Kinë ashtu edhe në vendet e Azisë Qendrore mbi teknologjinë efikase të ujitjes që kursen ujin, duke ftuar njerëz të lidhur me bujqësinë nga vendet e Azisë Qendrore në Kinë për shkëmbim mësimi.
Ferma demonstruese e Kinës me një sipërfaqe prej 120 hektarësh në Uzbekistan, 2020/Foto nga Yang Kaiwen
Vizioni i bashkëpunimit në të ardhmen
Kompania nuk është e vetmja që promovon teknologjinë e ujitjes në vendet e Azisë Qendrore. Ka shumë kompani të tjera kineze dhe institute kërkimore, si Universiteti i Bujqësisë dhe Pylltarisë Veriperëndimore dhe Instituti i Ekologjisë dhe Gjeografisë Xinjiang nën Akademinë e Shkencave Kineze, të cilat kanë ngritur ferma demonstruese në vendet e Azisë Qendrore si Kazakistani dhe Uzbekistani.
Bazuar në kushtet natyrore të favorshme për rritjen e pambukut në vendet e Azisë Qendrore dhe teknologjinë e përshtatur të ujitjes me pika të Kinës, Yang beson se bashkëpunimi i ardhshëm midis Kinës dhe vendeve të Azisë Qendrore do të çojë në përparim të mëtejshëm bujqësor.
