Skulptura e madhe "Ura e Artë" demonstrohet në qytetin Guangzhou të provincës Guangdong të Kinës Jugore/ foto nga “China Daily”
Nisma “Një brez, një rrugë” mbetet një nga programet më të rëndësishme globale të Kinës. Në të kaluarën, shumica e përpjekjeve kishin të bënin me promovimin e objektivave parësorë të nismës, Brezit Ekonomik të Rrugës së Mëndafshit me bazë tokësore dhe Rrugës Detare të Mëndafshit të shekullit të 21-të me bazë në det.
Vitet e fundit, Kina ka zgjeruar përpjekjet e saj me prezantimin e Rrugës Digjitale të Mëndafshit, Rrugës së Gjelbër të Mëndafshit, Rrugës së Shëndetit të Mëndafshit dhe Rrugës Polare të Mëndafshit.
Zhvillimet në këto katër fusha tashmë kanë ndryshuar peizazhin e nismës. Ekspertët thonë se hulumtimi në këto dimensione specifike të “Një brez, një rrugë” do të demonstrojë më tej udhërrëfyesin e ardhshëm të iniciativës dhe do të shfaqë një pamje të qartë të ndikimeve përkatëse të investimeve.
Ndër katër shtyllat e prezantuara, Rruga e Gjelbër e Mëndafshit duket t'i bëjë projektet e “Një brez, një rrugë” më të gjelbra dhe më të qëndrueshme. Politikëbërësit kinezë janë fokusuar vitet e fundit gjithnjë e më shumë në një “Një brez, një rrugë” të qëndrueshme. Shtrirja e Rrugës së Gjelbër të Mëndafshit përfshin reduktimin e emetimeve të karbonit, uljen e ndotjes dhe mbrojtjen e biodiversitetit, duke siguruar gjithashtu mundësi të përmirësuara ekonomike për të gjitha vendet e përfshira.
Mendohet se ka tre arsye kryesore pas nismës së Kinës për të zhvilluar Rrugën e Gjelbër të Mëndafshit.
Së pari, përshtatet me trendin në rritje globale të prioritizimit të zhvillimit të qëndrueshëm. Rruga e Gjelbër e Mëndafshit mund të shihet si një zgjidhje efektive për të promovuar zbatimin e Agjendës së Kombeve të Bashkuara për Zhvillimin e Qëndrueshëm 2030.
foto nga CFP
Rruga e Gjelbër e Mëndafshit shërben gjithashtu si një mundësi kyçe e Kinës pasi ajo kërkon të arrijë objektivat e saj për të arritur kulmin e emetimeve të dyoksidit të karbonit deri në vitin 2030 dhe arritjen e neutralitetit të karbonit deri në vitin 2060. Ndryshimet klimaterike janë një nga sfidat më të mëdha të njerëzimit dhe kërkohen përpjekje të bashkërenduara globalisht, veçanërisht në ekonomitë në zhvillim. Këto vende përballen me nevoja në rritje për energji ndërsa zhvillohen, industrializohen dhe urbanizohen. Vendimet për investime në infrastrukturë sot mund të bllokojnë trajektoret e emetimeve për dekada dhe të bëjnë, ose prishin, aftësinë e vendeve për të arritur objektivat e tyre të qëndrueshmërisë. Kjo nënvizon rëndësinë e Rrugës së Gjelbër të Mëndafshit në nxitjen e zhvillimit të qëndrueshëm në rajonin e “Një brez, një rrugë”.
Së dyti, që nga fillimi i “Një brez, një rrugë”, akademia perëndimore dhe shoqëria civile kanë shprehur shqetësime rreth ndikimeve të supozuara mjedisore të zhvillimit të gjerë të infrastrukturës. Rruga e Gjelbër e Mëndafshit është një përgjigje ndaj kritikave të tilla dhe vendos një bazë solide për njohjen më të gjerë globale të “Një brez, një rrugë”.
Së treti, shumë vende të përfshira në “Një brez, një rrugë” janë duke mbetur prapa në drejtim të zhvillimit të qëndrueshëm. Theksi i Kinës në Rrugën e Gjelbër të Mëndafshit i lejon vendit të vendosë standarde të gjelbra për projektet e nismës dhe ta bëjë qëndrueshmërinë një tipar përcaktues të marrëveshjeve të bashkëpunimit të “Një brez, një rrugë”.
Zyrtarët kinezë kanë promovuar në mënyrë aktive Rrugën e Gjelbër të Mëndafshit duke vendosur udhëzime të ndryshme dhe marrëveshje partneriteti.
Në fund të vitit 2018, Kina publikoi Parimet e Investimeve të Gjelbra (GIP) për “Një brez, një rrugë” - një sërë parimesh për investime më të gjelbra në vendet dhe rajonet që marrin pjesë në “Një brez, një rrugë”. Që nga qershori 2021, 39 institucione të mëdha financiare ndërkombëtare kishin përqafuar Parimet e Investimeve të Gjelbra. Në vitin 2019, Koalicioni Ndërkombëtar i Zhvillimit të Gjelbër i “Një brez, një rrugë” u krijua për t'u angazhuar në dialog, shkëmbime, kërkime të përbashkëta, ndërtim kapacitetesh dhe aktivitete të tjera. Që atëherë, ajo ka tërhequr më shumë se 150 partnerë kinezë dhe të huaj nga më shumë se 40 vende dhe ka marrë një përgjigje pozitive dhe mbështetje të gjerë nga komuniteti ndërkombëtar.
Në mesin e vitit 2021, Kina publikoi gjithashtu Udhëzimet e Zhvillimit të Gjelbër për Investimet dhe Bashkëpunimin Jashtë Shtetit dhe Udhëzimet për Mbrojtjen Ekologjike dhe Mjedisore të Projekteve të Bashkëpunimit dhe Ndërtimit të Investimeve të Huaja. Këto dy programe fokusohen në menaxhimin e rrezikut mjedisor për projektet e “Një brez, një rrugë” jashtë shtetit dhe zinxhirët e furnizimit.
Si një aspekt kyç i nismës, zyrtarët kinezë kanë treguar gjithashtu përkushtim të rëndësishëm për t'i bërë më të qëndrueshme investimet në energji në rajonet e “Një brez, një rrugë”. Kjo është realizuar kryesisht në dy mënyra - duke reduktuar investimet e tyre në lidhje me qymyrin dhe duke rritur investimet e tyre në energjinë e gjelbër.
Qëkur zyrtarët kinezë deklaruan synimin e tyre për të minimizuar financimin e termocentraleve të qymyrit jashtë vendit, investimet e lidhura me qymyrin dhe projektet e ndërtimit ranë në rreth zero në vitet 2021 dhe 2022. Kina është gjithashtu shumë e përkushtuar për investime në energjinë e rinovueshme dhe energjinë diellore, të erës dhe hidroenergjisë në rajonet e përfshira në “Një brez, një rrugë”, të cilat u rritën me 50 për qind në bazë vjetore në vitin 2022. Kina dominon industrinë globale të prodhimit për burimet e rinovueshme, duke zënë 72 për qind të prodhimit global të energjisë së diellit dhe 50 për qind të prodhimit global të turbinave me erë. Kështu, vendi është i pozicionuar mirë për të ndihmuar në ofrimin e teknologjive me karbon të ulët në vendet dhe rajonet e “Një brez, një rrugë”.
foto nga CFP
Zyrtarët kinezë kanë bashkëpunuar gjithashtu me qeveritë lokale dhe korporatat në vende dhe rajone të përfshira në “Një brez, një rrugë” për të ndërtuar infrastrukturën e gjelbër.
Një shembull i dukshëm është hidrocentrali “Lower Stung Russei Chrum”, në provincën Koh Kong, në Kamboxhia, i cili u ndërtua dhe është në pronësi të një kompanie të madhe elektrike kineze. Stacioni hyri në funksionim komercial në vitin 2013 me një kapacitet total të instaluar prej 338 megavat dhe një prodhim vjetor prej 1.2 miliardë kilovat-orë. Në funksionim që nga mesi i vitit 2022, projekti ka gjeneruar më shumë se 8.4 miliardë kWh energji të pastër dhe ka ndihmuar në avancimin e tranzicionit të Kamboxhias drejt përdorimit më të madh të energjisë së rinovueshme.
Një shembull tjetër që përfshin inovacionin teknologjik në sektorin e energjisë së rinovueshme është një fermë diellore lundruese në Huainan, në provincën kineze Anhui. 160.000 panelet diellore të zonës u instaluan në vitin 2017 nga një kompani e madhe vendase e ruajtjes së energjisë së rinovueshme që mbulonte një sipërfaqe të madhe uji që më parë ishte vendi i një miniere qymyri. Këto panele diellore prodhojnë 150 megavat energji elektrike në vit, ose ekuivalentin e rreth 53.000 tonë metrikë qymyr, duke demonstruar potencialin e projekteve diellore përgjatë Rrugës së Gjelbër të Mëndafshit.
Duke pasur parasysh përpjekjet e përmendura deri më tani, ekspertët presin që projektet e Kinës në “Një brez, një rrugë” të bëhen më të gjelbra dhe më të qëndrueshme në terma afatgjatë. Ne besojmë se zhvillimet në vendet dhe rajonet e përfshira në “Një brez, një rrugë” ka të ngjarë të bëhen më të qëndrueshme me kalimin e kohës, gjë që mund të mbështesë mundësi më të mira investimi afatgjata.
Sipas ekspertëve, emetuesit e obligacioneve që kërkojnë të investojnë në zhvillim të qëndrueshëm në ato rajone mund të përfitojnë nga kjo prirje mega në afat të gjatë.
