Raporti i Kongresit të 20-të Kombëtar të Partisë Komuniste të Kinës propozoi përshpejtimin e planifikimit dhe ndërtimit të një sistemi të ri energjetik për të lehtësuar zbatimin gjithëpërfshirës të planit të zhvillimit të gjelbër, i cili është çelësi për të siguruar kulmin e emetimeve të karbonit në vend përpara vitit 2030 dhe arritjen e neutralitetit të karbonit përpara vitit 2060.
Foto:VCG
Kina ka prezantuar një "politikë 1+N" për të zbatuar planin e ri të energjisë në të cilin "Udhëzimet e punës për kulmin e dioksidit të karbonit dhe neutralitetin e karbonit në zbatimin e plotë dhe besnik të filozofisë së re të zhvillimit" është thelbi. E lëshuar së bashku nga Komiteti Qendror i PKK dhe Këshilli i Shtetit, Kabineti i Kinës, udhëzimi i punës përshkruan planet e veprimit për industri dhe fusha të ndryshme si energjia, transporti dhe ndërtimet urbane dhe rurale, të cilat mbështesin "N".
Në "politikën “1+N",1 nënkupton kulmin e emetimeve të karbonit përpara vitit 2030 dhe realizimin e neutralitetit të karbonit përpara vitit 2060 dhe "N" nënkupton Planin e Veprimit për Pikun e Dioksidit të Karbonit përpara vitit 2030 dhe politikat dhe masat përkatëse për fushat dhe sektorët kyç, duke përfshirë sektorët e energjisë, industrisë, transportit dhe ekonomisë rrethore.
Kina ka propozuar krijimin e një sistemi ekonomik të gjelbër, me karbon të ulët dhe rrethor, si dhe një sistem energjie me karbon të ulët, të sigurt dhe efikas përpara vitit 2060. Kjo do të sigurojë që efikasiteti i përdorimit të energjisë në Kinë të arrijë nivelin e avancuar ndërkombëtar dhe përqindjen e mos- konsumit të energjisë fosile që kalon 80 për qind, për të realizuar neutralitetin e karbonit.
Kina duhet të përshpejtojë planifikimin dhe ndërtimin e një "sistemi të ri energjetik" i cili përshtatet dhe i shërben sistemit ekonomik të gjelbër, me karbon të ulët dhe rrethor dhe në këtë mënyrë ndihmon në krijimin e një ekonomie me zero karbon ose gati zero karbon përpara vitit 2060.
Planifikimi dhe ndërtimi duhet të marrin parasysh rezultatet e transformimeve energjetike globale dhe vendase, si dhe risitë më të fundit në teknologjinë e energjisë dhe modelet e biznesit. Duke optimizuar vazhdimisht transformimin e energjisë, Kina mund të hapë terrene të reja dhe të arrijë qëllimet e saj të transformimit të energjisë, të cilat do të jenë gjithashtu të rëndësishme për qëllimin e Kinës për t'u bërë një vend i madh modern socialist që është i begatë, i fortë, demokratik, i avancuar kulturalisht, harmonik dhe i bukur.
Foto:VCG
Aspekti "i ri" i sistemit të ri energjetik është se ai bazohet kryesisht në energjinë e pastër. Përpara vitit 2060, sistemi i ri energjetik i Kinës duhet të bazohet kryesisht në burime të qëndrueshme dhe të pastra të energjisë si dielli, era, biomasa dhe hidrogjeni, me përqindjen e këtyre burimeve të energjisë së pastër që tejkalon 80 përqind në përzierjen totale të energjisë.
Si i tillë, planifikimi dhe ndërtimi i sistemit të ri energjetik duhet të përfshijë shfrytëzimin në shkallë të gjerë të burimeve të pastra të energjisë dhe kërkon zëvendësimin e vazhdueshëm të burimeve tradicionale të energjisë fosile me energji të pastër përmes ligjeve, rregulloreve, politikave dhe mekanizmave përkatës të tregut.
Ndërtimi i sistemit të ri energjetik duhet të synojë të sigurojë kulmin e emetimeve të Kinës përpara vitit 2030 dhe të realizojë neutralitetin e karbonit përpara vitit 2060. Të mos harrojmë se funksionimi i sigurt dhe i qëndrueshëm i sistemit energjetik është çelësi për arritjen e synimeve të modernizimit të vendit dhe sigurimin e mirëqenies të popullit kinez.
Transformimi dhe zhvillimi i sistemit energjetik duhet të ndjekë parimin e “vendos fillimisht dhe më pas prish”. Ndërsa ndërton një sistem të ri energjetik, Kina duhet gjithashtu të përshpejtojë transformimin e gjelbër dhe me karbon të ulët të sistemit të saj të energjisë me bazë karburantet fosile, i cili përfshin prodhimin e energjisë me qymyr, duke siguruar një zhvillim të qëndrueshëm socio-ekonomik.
Qymyri mbetet karburanti kryesor fosil në Kinë. Për të ndërtuar një sistem të ri energjetik, Kina synon të reduktojë gradualisht konsumin e qymyrit gjatë periudhës së Planit të 15-të Pesëvjeçar (2026-30) duke zbatuar masa të rrepta kontrolli. Gjithashtu po bëhen përpjekje për të kaluar në burime më të pastra të energjisë dhe lëndë të para me cilësi më të lartë. Vlerësimet paraprake tregojnë se vetëm në sektorin industrial, konsumi i qymyrit si lëndë e parë dhe për konvertim materiali kalon 100 milionë tonë qymyr standard në vit.
Energjia e rinovueshme dhe format e tjera të energjisë së pastër do të bëhen shtylla kurrizore e sistemit energjetik të Kinës dhe termocentralet me qymyr do të reduktojnë gradualisht orët e tyre totale të funksionimit brenda një viti, me shumicën e tyre që do të hiqen gradualisht në afat të gjatë. Me njësitë më të gjata të energjisë me qymyr që mund të pushojnë së funksionuari pas vitit 2055, energjia me qymyr gradualisht do t'u japë hapësirë burimeve fleksibël të prodhimit të energjisë si energjia e erës dhe diellit.
Foto:VCG
Zhvillimi i sistemit të ri energjetik do të riformësojë dhe ringjallë sistemin energjetik të Kinës, do të nxisë ndryshime revolucionare në energji dhe industritë e lidhura me të, do të hapë sektorin energjetik të Kinës me botën, do të përmirësojë lidhjen, do të thellojë bashkëpunimin dhe do të rrisë përfitimet reciproke për ekonomitë kryesore në fushat e teknologjisë, produkteve dhe zinxhirët e furnizimit.
Gjatë këtij procesi do të ulen edhe importet e energjisë nga Kina. Për shembull, kërkesa për naftë dhe qymyr në Kinë tashmë ka arritur kulmin dhe së shpejti importet e tyre do të vazhdojnë të bien në të ardhmen. Në vitin 2022, për shembull, importet e naftës dhe gazit të Kinës dhe varësia nga vendet e huaja u ulën të gjitha, së bashku me vëllimin e përpunimit dhe konsumin e naftës së papërpunuar.
Kapaciteti i instaluar i energjisë së pastër të Kinës dhe numri i automjeteve me energji të reja dhe inventarët e tyre janë rritur ndjeshëm. Si rezultat, do të rriten gjithashtu importet e burimeve minerale, pajisjeve dhe teknologjive të nevojshme për industritë dhe teknologjitë e reja të energjisë si energjia e erës dhe ajo diellore, energjia e hidrogjenit dhe ruajtja e energjisë.
Për të ndërtuar një sistem të ri energjetik, Kina po zhvillon gjithashtu një sistem të ri të prodhimit të energjisë, i bazuar kryesisht në energjinë e rinovueshme. Falë përparimit të bërë në teknologjinë e lartë, prodhimi i energjisë diellore dhe të erës është bërë tashmë burimi më konkurrues i energjisë elektrike.
Duke pasur parasysh drejtimin e tij më të gjelbër dhe më të zgjuar të zhvillimit, sistemi i ri energjetik do të bëhet gjithashtu më efikas dhe më elastik. Ndërsa rrjeti tradicional i energjisë do të shërbejë si themeli për sistemin e ri të energjisë, platformat e teknologjisë së informacionit dhe kontrolli inteligjent do të ndihmojnë në ndërtimin e tij në një sistem të sigurt, efikas, fleksibël, inteligjent, të hapur dhe ndërveprues. Me impiantet e energjisë së erës dhe diellit që prodhojnë sasi të mëdha të energjisë elektrike, do të sigurohet stabiliteti operacional dhe fizibiliteti ekonomik i sistemit energjetik.
Foto:VCG
Autori Han Wenke është këshilltar dhe studiues i lartë në Institutin e Kërkimeve të Energjisë, Akademia e Kërkimeve Makroekonomike.
