Kina dhe BE-ja lojtarët kryesorë në botën multipolare
2023-04-03 10:18:16


Foto nga VCG

Vizitat e liderëve të Bashkimit Evropian në Kinë këtë javë dhe në javët në vijim tregojnë se shumë vende ende besojnë në një botë shumëpolare, pavarësisht përpjekjeve të Shteteve të Bashkuara për të ruajtur kontrollin e njëanshëm mbi një pjesë më të mirë të botës dhe për të kontrolluar ngritjen e Kinës.

Kryeministri spanjoll Pedro Sanchez e filloi vizitën e tij shtetërore në Kinë duke marrë pjesë në konferencën vjetore të Forumit Boao për Azinë dhe më pas u takua me Presidentin Xi Jinping në Pekin. Ky vit shënon 50 vjetorin e lidhjeve diplomatike mes dy vendeve.

Spanja ka një rol të madh për të luajtur në BE, duke pasur parasysh presidencën e saj gjashtëmujore me rotacion të Këshillit të Bashkimit Evropian nga korriku, në një kohë kur blloku është i përhumbur nga konflikti Rusi-Ukrainë, inflacioni i lartë dhe presioni i SHBA-së për të shkaktuar një Luftë të re të Ftohtë.

Kina vazhdimisht ka bërë thirrje për mospërshkallëzim  dhe negociata për të ndihmuar në përfundimin e konfliktit Ukrainë-Rusi. Përpjekjet e saj të fundit diplomatike, duke përfshirë një dokument 12-pikësh për përfundimin e krizës në Ukrainë, kanë rritur shpresat se Kina mund të luajë rolin e ndërmjetësit të paqes midis Rusisë dhe Ukrainës. Roli kyç që Kina luajti për të ndihmuar Iranin dhe Arabinë Saudite të bien dakord për rivendosjen e marrëdhënieve diplomatike është prova e fundit e përpjekjeve të tilla kineze për paqe.

Vizita e Sanchez në Kinë do të pasohet nga vizitat e presidentit francez Emmanuel Macron dhe presidentes së Komisionit Evropian Ursula von der Leyen në fillim të prillit. Lideri i parë i BE-së që vizitoi Kinën pas shpërthimit të pandemisë COVID-19, megjithatë, ishte kancelari gjerman Olaf Scholz (në fund të vitit të kaluar) i ndjekur nga Presidenti i Këshillit Evropian Charles Michel.

Disa muaj pas konfliktit në Ukrainë, BE në thelb hoqi dorë nga përpjekjet diplomatike për të ndihmuar në përfundimin e konfliktit dhe, në vend të kësaj, është fokusuar në furnizimin me armë dhe pajisje të tjera ushtarake për Ukrainën. Macron është ndoshta një nga liderët e paktë evropianë që u përpoqën të nxisnin një zgjidhje diplomatike, por ai shpesh është kritikuar për "paqen" e Rusisë ose për të qenë politikisht jokorrekt ose të dyja.

BE ka njoftuar nëntë raunde sanksionesh ekonomike kundër Rusisë, por sanksionet e kanë dëmtuar BE-në po aq sa Rusinë. Ndalimi reciprok i hapësirës ajrore nga BE-ja dhe Ukraina nga njëra anë dhe Rusia nga ana tjetër ka shkaktuar që pasagjerët dhe avionët të vuajnë dhe ka rritur emetimet e karbonit, sepse aeroplanët tani duhet të fluturojnë në distanca më të gjata për të arritur në destinacionin e tyre. Duke bojkotuar naftën dhe gazin e lirë rus për të blerë LNG të shtrenjtë nga vende si SHBA, shtetet e BE-së i kanë imponuar vetes kosto shumë të larta ekonomike.

Bashkëekzistenca paqësore dhe bashkëpunimi, në vend të konfrontimit, është e vetmja rrugë përpara. Një konflikt i zgjatur dhe i përshkallëzuar midis Rusisë dhe Ukrainës, që është pikërisht ajo që disa vende po kërkojnë, do të jetë një fatkeqësi për BE-në dhe botën.

Udhëheqësit e BE-së duhet të kontaktojnë vende të tilla si Kina, India dhe Afrika e Jugut, të cilat nuk kanë marrë anën në konflikt dhe mund të ndihmojnë vërtet në promovimin e bisedimeve të paqes midis Rusisë dhe Ukrainës për të ndihmuar në përfundimin e konfliktit. Plani i paqes i Kinës mund të jetë një fillim i mirë, pasi kërkon negociata për t'i dhënë fund krizës në Ukrainë.

Për më tepër, vizitat e liderëve të BE-së në Kinë tregojnë se shumica e liderëve të BE-së nuk duan një Luftë të re të Ftohtë, pavarësisht përpjekjeve të SHBA-së për të shkaktuar një të tillë. Askush nuk vuajti më shumë gjatë Luftës së Ftohtë sesa evropianët, pasi njerëzit në një pjesë të Evropës i trajtuan ata në pjesët e tjera si armiq, dhe anasjelltas.

Vizitat do të ndihmojnë gjithashtu liderët e BE-së të kuptojnë më mirë Kinën. Kina është larg të qenit perfekte, por sondazhi i fundit i lumturisë Ipsos që e renditi Kinën të parën me 91 për qind kinezë që thonë se janë të lumtur dhe renditja e vazhdueshme e lartë e Kinës në barometrin Edelman Trust tregon se Kina nuk është aq e keqe sa disa mendojnë të jetë.

Kina dhe BE-ja mund dhe duhet të jenë lojtarë kyç në një botë shumëpolare për të nxitur bashkëpunimin dhe për të trajtuar sfidat e përbashkëta, të tilla si ruajtja e paqes rajonale dhe globale, trajtimi i ndryshimeve klimatike dhe përhapja bërthamore, përmirësimi i qeverisjes globale dhe nxitja e rritjes globale. Kjo është edhe ajo që liderët duhet të fokusohen në takimet e tyre.

Autor Chen Weihua është shefi i Byrosë China Daily BE me seli në Bruksel