Mbrojtja e qiellit të natës në Rrafshnaltën Qinghai-Tibet
2022-11-02 12:09:01

Në Rrafshnaltën Qinghai-Tibet në Kinë do të ketë dy zona të përcaktuara të ruajtjes, një zonë të bërthamës së errët dhe një zonë periferike, për të garantuar pamjen optike të vëzhgimit gjatë natës. Sipas astronomëve, kjo zonë është përzgjedhur pasi është një vend ideal për të ndërtuar një observator astronomik, për shkak të avantazheve të qiellit të pastër të natës, kushteve të qëndrueshme atmosferike dhe klimës së thatë.

Pika e vëzhgimit astronomik(Foto:Chinanews.cn)

Pika e vendosjes së observatorëve astronomikë(Foto:Chinanews.cn)

Provinca Qinghai në Kinën veriperëndimore ka miratuar rregulloren e parë lokale të vendit për të mbrojtur qiellin e natës në Lenghu, ku Kina po ndërton një vend vëzhgimi astronomik të klasit botëror. Rregullorja do të hyjë në fuqi nga 1 janari 2023.

Vendi i vëzhgimit në qytetin Lenghu në anën veriore të Rrafshnaltës Qinghai-Tibet do të ketë dy zona të përcaktuara të ruajtjes, një zonë të bërthamës së errët dhe një zonë periferike, për të garantuar pamjen optike të vëzhgimit gjatë natës.

Në zonën qendrore me një rreze prej 50 kilometrash, lloji dhe shkëlqimi i burimeve të dritës do të jenë nën kontroll të rreptë. Drejtimi i ndriçimit të të gjithë ndriçimit fiks të jashtëm duhet të jetë 30 gradë më i ulët se vija horizontale.

Planifikimi dhe ndërtimi i projekteve dhe kryerja e aktiviteteve që do të ndikojnë në vëzhgimin astronomik janë të ndaluara në zonën qendrore.

Në zonën periferike, drejtimi i të gjithë ndriçimit fiks të jashtëm do të duhet të jetë nën vijën horizontale. Rregullorja parashtron gjithashtu kufizime për kërkimin gjeologjik, shëtitjet dhe aktivitetet e tjera në zonë.

Pika e vendosjes së observatorëve astronomikë(Foto:Chinanews.cn)

Pika e vendosjes së observatorëve astronomikë(Foto:Chinanews.cn)

“Kushtet e vëzhgimit astronomik në qytetin e rëndësishëm astronomik të Kinës duhet të planifikohen dhe të mbrohen nga perspektiva ligjore. Më vjen mirë që shoh që Lenghu po bën përparim të kënaqshëm”,- deklaroi Liu Boyang, një astrofizikan që ka qenë disa herë në Lenghu.

Si më e larta në Tokë, Rrafshnalta Qinghai-Tibet ofron mundësi të jashtëzakonshme për astronominë dhe astrofizikën e grimcave.

Në vitin 2021, astronomët kinezë raportuan në revistën “Nature” monitorimin e tyre trevjeçar të një samiti lokal në malin Saishiteng në Lenghu. Ata thanë se zona është një vend ideal për të ndërtuar një observator astronomik, për shkak të avantazheve të qiellit të pastër të natës, kushteve të qëndrueshme atmosferike dhe klimës së thatë.

Deri më tani, nëntë projekte të teleskopit optik astronomik janë vendosur në Lenghu, me një investim prej afro 2 miliardë juanë (rreth 310 milionë dollarë).

Teleskopi spektroskopik me fibra i Zonës së Madhe të Qiellit (LAMOST), një projekt teleskopi optik kryesor në Kinë, do të zhvendoset gjithashtu nga provinca veriore e Hebeit në Lenghu për një performancë më të mirë.

Shkencëtarët prezantuan projektin e observatorëve në Lenghu, 22 dhjetor 2021(Foto:Xinhua)

Ideja e ruajtjes së qiellit të natës shkon përtej vëzhgimit astronomik. Vitet e fundit, më shumë njerëz kanë kuptuar se ndotja e ndriçimit u ka privuar shumicës së banorëve të qytetit mundësinë për të parë yjësitë dhe Rrugën e Qumështit, ka ndikuar në shëndetin fizik dhe psikologjik të njerëzve dhe kafshëve, si dhe shqetëson ekosistemet.

Në vitin 2013, Kina filloi të ndërtojë zonat e para të qiellit të errët në Ngari dhe Nagqu në Rajonin Autonom të Tibetit, për të ruajtur qiellin e natës dhe për të edukuar vizitorët për çështjen e shfaqur të ndotjes së ndriçimit.

Në vitin 2018, dy parqet me qiell të errët u certifikuan nga Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës.