Wu Jianxiong 1958 ShBa (Foto: VCG)
Fizikanët nga Kina dhe Shtetet e Bashkuara celebruar 110-vjetorin e lindjes së fizikanes së njohur bërthamore Wu Chien-shiung. Studiuesja kinezo-amerikane u njoh globalisht si një nga fizikanet bërthamore më me ndikim të shekullit të 20-të, duke ndryshuar rrënjësisht mënyrën se si ne e shohim universin.
Fizikanët nga Kina dhe Shtetet e Bashkuara celebruar 110-vjetorin e lindjes së fizikanes së njohur bërthamore Wu Chien-shiung, duke vlerësuar historinë e frytshme të bashkëpunimit shkencor Kinë-SHBA dhe dëshirën e ndërsjellë për të vazhduar shkëmbimet dhe bashkëpunimin për të shtyrë kufijtë shkencorë dhe adresuar sfidat globale.
E lindur në qytetin Liuhe, Taicang, në provincën Jiangsu, më 31 maj 1912, Wu mund mos të jetë një emër i njohur në Kinë në krahasim me shkencëtaret e tjera të shquara si Marie Curie dhe Tu Youyou. Por studiuesja kinezo-amerikane u njoh globalisht si një nga fizikanet bërthamore më me ndikim të shekullit të 20-të , duke ndryshuar rrënjësisht mënyrën se si ne e shohim universin.
Për dekada, shkencëtarët mendonin se universi ishte krejtësisht simetrik në nivelin e mekanikës kuantike. Megjithatë, në vitin 1956, fizikanët teorikë Lee Tsung-dao dhe Yang Chen-Ning zbuluan një teori që e vuri në pikëpyetje këtë ruajtje të barazisë.
Dy shkencëtarët e rinj kontaktuan Wu, që punonte në Universitetin e Kolumbisë në atë kohë, për t'i ndihmuar ata të testonin teorinë e tyre. Eksperimenti i saj tashmë i famshëm i matjes së zbërthimit të kobaltit radioaktiv-60 vërtetoi se barazia nuk ishte ruajtur.
Zbulimi shkaktoi një valë tronditëse në komunitetin shkencor ndërkombëtar. Një vit më pas, Lee dhe Yang fituan çmimin “Nobel” në fizikë.
Gjatë simpoziumit të festimit të përvjetorit të Wu, Wan Gang, president i Shoqatës Kineze për Shkencën dhe Teknologjinë, tha në një letër drejtuar eventit se arritjet e jashtëzakonshme të Wu në fizikën eksperimentale kanë kontribuar ndjeshëm në përparimin e disiplinës.
Wan tha se Wu ishte doktoresha e parë femër e nderit e Universitetit të Princetonit, anëtarja e parë kineze-amerikane e Akademisë Kombëtare të Shkencave të Shteteve të Bashkuara dhe presidentja e parë femër e Shoqërisë Fizike Amerikane.
“Ajo ka qenë gjithmonë një model për brezat e shkencëtarëve të rinj kinezë dhe amerikanë, veçanërisht gratë shkencëtare, duke i frymëzuar ato që të përpiqen për përsosmëri në ndjekjen e tyre të shkencës”,- tha ai.
Wan theksoi se Wu ka qenë gjithmonë e përkushtuar për të promovuar shkëmbimet dhe bashkëpunimin midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara në fushat e kërkimit shkencor dhe arsimit, duke çuar në shumë bashkëpunime të suksesshme.
Për shembull, bashkëpunimi Kinë-SHBA në fushën e fizikës së energjisë së lartë shënoi fillimin e bashkëpunimit midis komuniteteve shkencore të të dy vendeve. Një shembull tjetër ishte Provimi dhe Aplikimi i Fizikës Kinë-SHBA, një program që ndihmoi Kinën të trajnonte rreth 1000 fizikanë të shquar.
“Për të përkujtuar dr. Wu, ne duhet të çojmë përpara frymën e shkencëtarëve të përfaqësuar prej saj, frymën e eksplorimit të pandërprerë të kufijve të pafund të shkencës”,- tha ai.
Sipas tij, duhet punuar së bashku për të adresuar sfidat e përbashkëta globale, në mënyrë që të jepet kontributi i duhur për zhvillimin e qëndrueshëm të shoqërisë njerëzore dhe mbrojtjen e tokës, shtëpisë së bukur të përbashkët.
Sipas Wu, si shtëpia e numrit më të madh të profesionistëve të shkencës dhe teknologjisë në botë, CAST-i është i përkushtuar për të rritur hapjen, besimin dhe bashkëpunimin me komunitetin ndërkombëtar të shkencës.
“Ne presim të punojmë së bashku me kolegët tanë amerikanë për të çimentuar miqësinë dhe për të promovuar shkëmbimet dhe bashkëpunimin midis shkencëtarëve të të dy vendeve, në mënyrë që së bashku të japim më shumë kontribute për avancimin e shkencës dhe teknologjisë dhe mirëqenien e njerëzve”,- ai tha.
