v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2008-05-13 21:43:06    
Alpinistėt heroikė qė u ngjitėn nė majėn Xhomolungma, u kthyen me triumf

cri

dėgjoni

Mė 8 maj, pishtari i Lojėrave Olimpike tė Pekinit u transmetua me sukses nė majėn Xhomolungma dhe zjarri i shenjtė olimpik mbėrriti pėr herė tė parė nė majėn mė tė lartė nė botė. Mė 9 maj nė orėn 19, heronjtė e ekipit tė alpinizmit tė Kinės, qė ndezi me sukses pishtarin olimpik nė majėn Xhomolungma, si dhe bashkėrenduesit e tyre pėr xhirimin alpin, u kthyen nė kampin bazė nė lartėsinė 5200 m mbi nivelin e detit. Do tė ndiqni tani njė reportazh tė shkruar nga grupi i posaēėm i radios sonė nė kampin bazė nė majėn Xhomolungma.

Mė 9 maj, kur akrepi i orės tregoi 19, tė shoqėruar me brohoritje tė mėdha dhe me zhurmat e pandėrprera tė mbyllėsit tė kamerave, heronjtė e ekipit tė alpinizmit tė Kinės dhe bashkėrenduesit pėr xhirimin alpin u kthyen me zjarrin e shenjtė olimpik nė kampin bazė. Udhėtimi i gjatė u lė atyre gjurmėt e lodhjes sė madhe nė fytyrė. Duke folur pėr veprėn e tyre tė madhe qė meriton tė shėnohet nė historinė e Olimpiadės, fjalėt e tyre janė tė thjeshta si tė njerėzve tė zakonshėm.

Mbajtėsi i dytė i pishtarit nė stafetėn nė majėn Xhomolungma, shefi i ekipit kinez tė alpinizmit Wang Yongfeng, tha se gjatė kėtij veprimi tė jashtėzakonshėm tė alpinizmit, ai u prek mė shumė nga mirėkuptimi dhe pėrkrahja nga tė gjithė pishtarmbajtėsit qė nuk u zgjodhėn.

"36 kandidatė pėr pishtarmbajtės kishin potencial pėr t'u ngjitur nė majė, por nė fund s'kishte mundėsi tė ngjiteshin aq shumė persona, prandaj e kisha shumė tė vėshtirė tė merrja vendim pėr listėn e alpinistėve qė do tė ngjiteshin nė majė. Sigurisht, nė fund ata alpinistė qė nuk u zgjodhėn, u ngarkuan edhe me detyra tė tjera dhe i kryen ato si duhet pa asnjė pakėnaqėsi."

Pėr alpinisten 39-vjeēare Kiki, kjo ngjitje nė majėn Xhomolungma ka rėndėsi tė veēantė. Nė vitin 2005, shoku i Kikit, alpinisti Renna, vdiq nė njė veprim tė alpinizmit. Pėr tė realizuar dėshirėn e lėnė nga shoku i saj, Kiki premtoi se do tė ngjitet nė majėn Xhomolungma kėtė vit. Tani, ajo jo vetėm mori pjesė nė stafetėn e pishtarit olimpik nė majėn Xhomolungma si pishtarmbajtėse e parė, por u bė edhe e para alpiniste kineze qė ngjitet pėr here tė tretė nė kėtė majė. Mirėpo, si pishtarmbajtėsja e parė, kjo alpiniste me pėrvojė 20- vjeēare ndjeu nervozizėm.

"Isha e para nė stafetė, prandaj isha shumė nervoze. Ngaqė arritėm tepėr herėt, pritėm nė majė pėr mbi njė orė. Mė nė fund m'u thanė duart dhe kėmbėt nga e ftohta. Kisha merak se do tė humbja pishtarin."

Vajza Tsrenwangmo dhe vėllai i saj i vogėl Tsrendanta janė shumė tė njohur tani. Si pishtarmbajtėsja e fundit e stafetės, Wangmo u mblodh nė majėn Xhomolungma me vėllanė e saj, xhirues alpin. Kur u tėrhoqėn nė kampin nė lartėsinė 6500 metra mbi nivelin e detit, gjėja e parė qė bėnė ata ishte telefonata me nėnėn, qė po shikonte transmetimin e drejtpėrdrejtė televiziv. Wangmo tha se nė ēastin e marrjes sė telefonatės, nėna qau.

"Dje, me ta marrė nė telefon unė dhe vėllai i vogėl, dėgjuam qarjen e mamasė. Ajo qau nga mallėngjimi. Ajo na porositi tė kemi kujdes shėndetin. Asgjė tjetėr."

Sipas planit fillestar tė ekipit kinez tė alpinizmit, koha e mbėrritjes nė majė duhej tė ishte nė orėn 10. Atė ditė, alpinistėt u nisėn sipas planifikimit, por mbėrritėn me sukses nė majė njė orė pėrpara. Ata jo vetėm u ngjitėn shumė shpejt, por edhe zbritėn shpejt. Vetėm nė ditėn e dytė pas ngjitjes nė majė, ata u tėrhoqėn nė kampin bazė. Janė tė habitshme aftėsia luftarake ekipore dhe shpejtėsia e paraqitur nga ekipi kinez i alpinizmit nė kėtė veprim. Pėrpara mikrofonit, kryetari i shkollės sė alpinizmit tė Tibetit Nyima Tsering, qė ishte edhe pishtarmbajtėsi i tretė nė kėtė stafetė, u shpreh se faktori i ndryshimit tė motit ėshtė armiku i parė i alpinizmit, prandaj kyēi i "alpinizmit modern" ndodhet nė shpejtėsinė.

"Alpinizmi modern karakterizohet nga shpejtėsia. Ngaqė moti nė majėn Xhomolungma ndryshon shumė shpejt, i frikėsoheshim ndryshimit tė motit."

Megjithėse nė majėn Xhomolungma aktiviteti i demonstrimit tė pishtarit olimpik zgjati vetėm pėr 1 minutė e gjysmė, kėto 90 sekonda tė shkurtra, si monument, do tė shėnohen nė historinė e Olimpiadės dhe nė zemrėn e banorėve tė mbarė botės.

Ngjitja e pishtarit olimpik nė majėn Xhomolungma ėshtė gjithashtu mishėrimi i potencialit kompleks tė Kinės. Kėshtu thuhet nė njė koment tė numrit tė 11 majit tė gazetės sė Singaporit "Lianhe Zaobao" me titull: "Pasqyrat nga ngjitja e zjarrit tė shenjtė olimpik nė majėn Xhomolungma".

Nė koment thuhet se pamja e stafetės sė zjarrit tė shenjtė olimpik nė majėn Xhomolungma ėshtė me tė vėrtetė e habitshme. Kjo habitje mishėrohet jo vetėm nga gėzimi dhe ngacmimi nga faktori olimpik, por edhe nga vlerėsimi i botės pėr figurėn dhe potencialin kompleks tė Kinės. Krahas kėtij veprimi madhėshtor, botės i lanė pėrshtypje shumė tė thella edhe sektorėt dhe produktet pėrkatėse pėr garantimin e realizimit tė kėtij veprimi, p. sh. sistemi i garantimit tė jetės sė alpinistėve, sistemi i parashikimit tė motit, sistemi i telekomunikacionit, sistemi i transmetimit tė drejtpėrdrejtė televiziv dhe nė internet, sistemi i garantimit tė ndezjes dhe tė transmetimit tė pishtarit nė lartėsi tė madhe mbi nivelin e detit, si dhe metoda tė tjera me teknologji tė lartė. Zjarri i shenjtė olimpik u ndez dhe flakėroi nė njė tė ftohtė 30 gradė nėn zero dhe nė njė erė tė fortė me shpejtėsi prej 18 m nė sekondė, duke u mbėshtetur te teknologjia e fluturimeve kozmike tė Kinės. Kėsaj here, na lanė mbresa tė thella edhe qartėsia e transmetimit televiziv, shpejtėsia e transmetimit tė fotografive, si dhe qėndrueshmėria e shėrbimeve tė internetit. Kompanitė kineze tė kompjuterit dhe tė telekomunikacionit krijuan qendrėn drejtuese nė kampin bazė nė lartėsi prej 5200 m mbi nivelin e detit, duke dhėnė kompjuter dhe shėrbime interneti nė pėrputhje me temperaturėn e ulėt nė majėn Xhomolungma. Ata studiuan dhe prodhuan nė veēanti edhe minikompjuter, qė mund tė mbahen nė dorė pėr xhirimin e fotografive dhe pėr transmetimin e tyre. Fotografitė e alpinistėve, qė ngritėn pishtarin olimpik nė majėn e Tokės, pas vetėm ca minutash u panė nė uebsajtin e agjencisė zyrtare kineze tė lajmeve.

Nė kėtė koment tė gazetės sė Singaporit thuhet gjithashtu se ndryshimet nė Kinė kanė ndodhur ditė pėr ditė dhe gradualisht, por mishėrohen plotėsisht nėpėrmjet njė aktiviteti tė madh. Nė kėtė drejtim, Olimpiada ėshtė platforma mė e mirė e demonstrimit tė kėtyre rezultateve. Ngjitja e pishtarit olimpik nė majėn Xhomolungma demonstroi pa dyshim zhvillimin e teknologjisė sė informacionit tė Kinės, talentet e saj tekniko-shkencore, si dhe vendosmėrinė e besimin e saj pėr realizimin e synimit. (Wang Lei) (Artan)