v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2008-04-22 18:57:01    
Margaritari nė Qinghuangdao, gryka e lashtė Shanhaiguan

cri

Dėgjoni

Duke folur pėr Murin e Madh kinez, mendoj se nuk ėshtė i panjohur pėr ju. Ai, sė bashku me pandėn, porcelanin dhe gjimnastikėn tradicionale kineze Ushu, janė bėrė simboli i Kinės sė lashtė dhe misterioze. Pėr shumicėn dėrrmuese tė tė huajve, Muri i Madh ndodhet nė veriperėndim tė Pekinit, ku ka frėngji tė zeza si dhe turistė tė panumėrt. Nė fakt, fragmentet qė turistėt e huaj vizitojnė shpesh janė vetėm njė pjesė e Murit tė Madh afėr Pekinit, ndėrsa Muri i Madh nis nė lindje nga gryka Shanhaiguan, buzė detit dhe 270 km nė lindje tė qytetit tė Pekinit, pikėrisht nė qytetin Qinhuangdao.

Zonjusha Wang Hongxia flet shumė shpejt, duke mishėruar karakterin e saj tė vetėbesimit. Ajo vjen nga 6000 familjet autoktone buzė fragmentit tė Murit tė Madh nė Shanhaiguan, tė cilat banuan brenda qytezės sė lashtė Shanhaiguan deri nė vitin e kaluar. Njėkohėsisht, si shefja e zyrės drejtuese tė riparimit tė fragmentit tė Murit tė Madh nė Shanhaiguan, ajo pėrgjigjet edhe pėr hallkat konkrete tė riparimit, nga hartimi i politikės deri nė zbatimin e tyre. Sapo nisi tė fliste pėr grykėn Shangaiguan, fytyra e saj u mbush plot me qeshje, si dhe krenari nga zemra. 

"Nuk e zmadhojmė po tė themi qė disa specialistė pėr Murin e Madh kinez dhe pėr reliktet kanė ardhur te ne mbi 100 herė. Ata thanė se gryka Shanhaiguan ėshtė thelbi i kulturės sė Murit tė Madh dhe muzeu natyror i kėtij Muri."

Znj. Wang bėri tė ditur se, pavarėsisht nga sipėrfaqja e vogėl, nė saje tė pozicionit tė veēantė, grykės Shanhaiguan i ėshtė kushtuar vėmendje e madhe nga qeveritė qendrore tė dinastive tė ndryshme. Veēanėrisht nė dinastinė Ming, 1/4 e financave qendrore u pėrdorėn pėr qytezėn Shanhaiguan, si kala ushtarake dhe qytezė e rėndėsishme ekonomike,.

Si pikėnisja e Murit tė Madh kinez, njė nga trashėgimitė kulturore tė botės, qyteza Shanhaiguan ka edhe vlera historike dhe kulturore, qė e barazojnė me fragmentin e Murit tė Madh nė Badaling afėr Pekinit. Por pėr shkaqe historike, kjo qytezė e lashtė me pasuri tė mėdha kulturore, ra nė gjendje tė keqe dhe ishte e vėshtirė pėr turizėm. Nga tė dhėnat statistikore del se para veprės sė ripariit, nė qytezėn Shanhaiguan 60% e mbetėzave kulturore ishin prishur. Ndėr 4600 metra muri tė qytezės, 3300 u dėmtuan rėndė. Duke folur pėr tė kaluarėn e qytezės Shanhaiguan, drejtori i Drejtorisė sė mbrojtjes sė relikteve tė kėsaj qyteze, z. Guo tha i emocionuar:

"Para riparimit, nė qytezėn e lashtė kudo gjendeshin shtėpi tė vogla njėkatėshe, tė ndėrtuara pas tėrmetit tė madh tė Shangshanit. Edhe rrugėt e lagjet ishin tė ngushta dhe hedhurinat liheshin kudo sipas qejfit. Veēanėrisht buzė murit tė qytetit, terrenet e rritjes sė derrit dhe tė pulave ishin ndėrtuar andej-kėndej nė shtratin e hendekut tė tharė."

Nė vitin 2005 qeveria kineze nisi veprėn kombėtare tė mbrojtjes sė Murit tė Madh, duke investuar me radhė 900 milionė juanė nė riparimin dhe rimėkėmbjen e pjesės kryesore tė qytezės Shanhaiguan. Edhe administrata vendore mblodhi brenda mundėsive 700 milionė juanė, qė tė mbrojė me vendosmėri tė plotė trashėgiminė e ēmuar.

 

Sigurisht, zhvillimi i qytezės sė lashtė historike e kulturore nuk ėshtė i njėjtė me zhvillimin e qyteteve tė zakonshme. Pėr kėtė, administrata vendore ftoi dy specialistė nga Universiteti Tongji i Shangait, Ruan Yisan dhe Zhoulian, qė quhen si "mbrojtėsit e qytezės sė lashtė" dhe janė dekoruar me "Medaljen e Nderit tė Letėrsisė dhe tė Artit" tė Francės. Specialistėt morėn pjesė nga afėr nė projektimin e mbrojtjes sė qytezės sė lashtė dhe hartuan 3 programe pėr mbrojtjen dhe zhvillimin e qytezės, duke pėrfshirė shpėrnguljen e mbi 6000 familjeve nga qyteza dhe krijimin e muzeut tė Murit tė Madh.

Nė vitin 2008, njė pjesė ndeshjesh olimpike tė futbollit do tė zhvillohen nė qytetin Qinhuangdao, ku ndodhet qyteza Shanhaiguan. Atėkohė, do tė pėrqendrohen atje mijėra sportistė, funksionarė, gazetarė si dhe shikues. Kėto krijojnė perspektivė tė mirė pėr ekonominė turistike tė qytezės Shanhaiguan, tė karakterizuar nga kultura e Murit tė Madh. Znj. Wang Hongxia, qė pėrmenda nė fillim tė programit, tha:"Vitin e ardhshėm kur hapen Lojėrat Olimpike, do tė pėrfundojė riparimi i pjesės kryesore tė fragmentit tė Murit tė Madh nė Shanhaihuan. Mė 8 gusht tė kėtij viti, me rastin e njė-vjetorit para hapjes sė Lojėrave Olimpike tė Pekinit, lėshuam fishekzjarrė me temėn olimpike. Fishekzjarrėt nė qiell, si dhe pasqyrimet e tyre nė det, dukeshin shumė tė bukur."

Me zbatimin e planit tė mbrojtjes dhe tė zhvillimit, nė vitin 2008 qyteza Shanhaiguan do tė jetė mė tėrheqėse.  (Wang Lei)