Hainani ėshtė njė provincė nė skajin jugor tė Kinės dhe ishulli i dytė mė i madh nė Kinė. Provinca Hainan u krijua zyrtarisht nė vitin 1988 dhe ėshtė zona e posaēme ekonomike me sipėrfaqen mė tė madhe nė Kinė. Nė fillim tė krijimit tė saj, ekonomia e provincės Hainan ishte e prapambetur. Por tani ekonomia e Hainanit doli nga gjendja e vėshtirė, duke ecur nė rrugėn e zhvillimit tė shėndoshė.
"Pėr shkak tė popullsisė sė paktė dhe tė komunikacionit tė pazhvilluar ishullor, rritja ekonomike e Hainanit ishte gjithmonė e ngadaltė. Nė vitin 1987, vėllimi i prodhimit tė pėrgjithshėm i gjithė provincės Hainan ishte vetėm 5 miliardė juanė. Nė vitin 1988, bashkėpunėtori i vjetėr i Akademisė sė Shkencave Shoqėrore tė Kinės, z. Liao Xun arriti pėr herė tė parė nė qytetin Haikou, kryeqendra e provincės Hainan, ai u habit shumė pėr ekonominė e prapambetur vendore.
"Pamja e qytetit ishte njėsojė me pamjen e fshatit, kudo rriteshin pula, rosa, derra dhe qentė. Nė kėtė qytet kishte vetėm disa rrugė kryesore."
Bashkėpunėtori i vjetėr Liao u ftua nga administrata e provincės hainan pėr tė punuar. Megjithėse ekonomia e Hainanit ishte relativisht e prapambetur, perspektiva e zhvillimit e zonės sė posaēme ekonomike me sipėrfaqen mė tė madhe nė Kinė ishte shumė e mirė. Prandaj ai vendosi tė qėndrojė aty pėr tė punuar. Tani Liao Xun ėshtė nėndrejtori i Institutit Administrativ tė Hainanit. Ai tha se nė atė kohė, njerėzit ishin tė mendimit se me mbėshtetjen te politikat e favorshme shtetėrore, ekonomia e Hainanit do tė kishte patjetėr njė zhvillim tė madh.
"Pėr tė shpejtuar zhvillimin ekonomik tė hainanit, u zhvilluan studime tė hollėsishme pėr tė gjitha politikat e favorshme qė ka ndėrmarrė qeveria. Politika pėr eksportin e produkteve ishte mė efikasja dhe ka nxitur lulėzimin e turizmit vendor. Qysh atėherė, ekonomia e Hainanit ėshtė zhvilluar nga dita nė ditė."
Nė fillim tė viteve 90 tė shekullit tė kaluar, qeveria kineze filloi reformėn e banimit pėr tė zhvilluar tregun e trojeve dhe tė banesave. Kjo i ka sjellė Hainanit njė rast shmė tė madh tregtar. Mė pas nė kėtė ishull me njė popullsi prej 1 milionė e 600 mijė banorėsh u krijuan mbi 20 mijė shoqėri tregtare tė trojeve dhe tė banesave. Gjatė 3 vjetėve, ēmimi i banesave nė Hainan u rrit 5 herė. Krahas shtimit tė pandėprerė tė shoqėrive tregtare tė trojeve dhe tė banesave, tregu i trojeve dhe i banesave nė Hainan humbi kontrollin, duke shkaktuar njė gjendje tė ndėrlikuar. Pėr kėtė, nė vitin 1993 qeveria kineze mori njė sėrė masash rregulluese.
Nė vitet 90 tė shekullit tė kaluar, administrata e provincės Hainan parashtroi ta shndėrojė Hainanin nė njė provincė tė re industriale tė Kinės.
Zėdhėnėsi i shtypit i Degės sė Bujqėsisė pranė provincės Hainan, z. Chen Yongwang tha se kushtet natyrore nė Hainan janė shumė tė mira dhe pėrshtaten pėr rritjen e zarzavateve. Deri nė vitin 2007, sipėrfaqja e rritjes sė zarzavateve nė dimėr nė tėrė provincėn u 4 fishuan. Prodhimi i zarzavateve nė dimėr ėshtė bėrė burim kryesor i tė ardhurave tė fshatarėve.
"Nėpėrmjet koordinimit tė strukturės ekonomike, prodhimi i zarzavateve nė dimėr ka pėrcaktuar pozitėn bazė tė prodhimit tė zarzavateve tė Hainanit nė mbarė vendin tonė. Nė vitin 2007 sasia e prodhimit tė zarzavateve arriti nė 4 milionė tonė. Ky ėshtė njė ndryshim shumė i madh.
Nė drejtimin e planifikimit racional, turizmi i ishullit Hainan ėshtė zhvilluar nė mėnyrė tė vrullshme. Tani nė provincėn Hainan janė ndėrtuar mbi 900 hotele. Kėto hotele mund tė presin mbi 20 milionė turistė nė vit. Provinca Hainan ka zbatuar kalimin e kufirit pa viza pėr grupet turistike tė 21 vendeve ose rajoneve tė botės. Nė vitin 2007, provinca Hainan priti mbi 18 milionė turistė kinezė dhe tė huaj, duke zėnė vendin e parė nė mbarė vendin tonė. Drejtori i Drejtorisė sė Turizmit tė provincės Hainan, z. Zhang Qi tha se objektivi i zhvillimit turistik tė Hainanit ėshtė krijimi i ishullit pėr turizmin ndėrkombėtar. Hainani ka epėrsi shumė tė mėdha nė burimet turistike.
Nėndrejtori i Degės sė zhvillimit dhe tė reformės pranė provincės Hainan tha se Gjatė zhvillimit ekonomik, Hainani i pėrmbahet mbrojtjes sė mjedisit ekologjik dhe e konsideron mbrojtjen e mjedisit si detyrėn e parė. Hainani synon pėr konsumin mė tė paktė tė burimeve pėr tė fituar efektivitetin mė tė madh ekonomik e shoqėror.
Ne jemi tė mendimit se ekonomia e Hainanit ka hyrė nė periudhėn e rritjes sė vazhdueshme. (Sihai)
|