dëgjoni

Quan Zu-vang, që lindi në vitin 1705 në qytetin bregdetar Ningbo të provincës Zhegjang të Kinës Juglindore, ishte një njeri aq i zgjuar, saqë qysh në moshën 4-vjeçare filloi të lexonte veprat klasike dhe në moshën 8-vjeçare mbaroi leximin e librit të njohur historiografik "Mësimet historike për të gjithë". Në vendlindjen e tij, që ishte një qytet me kulturë të zhvilluar, shumë njerëz kishin koleksion librash, sidomos një intelektual me emrin Fan, që ishte adhurues i njohur i librave, kishte në shtëpi mjaft libra. Zoti Fan e donte shumë djaloshin Quan Zu-vang për arsye se edhe ai adhuronte librat dhe, në fund, ia dhuroi atij të gjithë librat e vet.

Kur ishte 26 vjeç, Quan Zu-vang arriti në Pekin, ku shkroi një artikull dhe ia dorëzoi intelektualit të madh Fang Bao. Meqë e admironte talentin e atij djali, Fang Bao ia rekomandoi perandorit. Perandori, që gjithashtu donte njerëzit e talentuar, e emëroi Quan Zu-vangun zyrtar që përgjigjej për librat e oborrit perandorak. Duke shfrytëzuar rastin e kësaj pune, ai lexoi një pjesë të konsiderueshme të librave të oborrit perandorak, duke nxjerrë ekstrakte prej tyre dhe duke i sistemuar e klasifikuar ato. Këto ekstrakte u bënë materiale të çmueshme për studimet historiografike që ai filloi më pas.

Kur ishte 33 vjeç, Quan Zu-vang dha dorëheqjen nga puna zyrtare dhe filloi të shkruante në shtëpi. Në veprat e tij, ai shfaqte keqardhje për banorët e shtresave të mesme e të ulta dhe pakënaqësi për veprimet e shëmtuara të sundimtarëve feudalë. Sidomos, prozat e tij, që pasqyronin në mënyrë të gjallë jetën e njerëzve të shtresës së ulët, janë mirëpritur dhe mirëpriten nga lexuesit.

Për shkak të kontrollit të rreptë ideologjik të sundimtarëve të dinastisë Qing, shumica e intelektualëve të atëhershëm nuk guxonin të shfaqnin mendimet e tyre të vërteta, megjithëse ishin dhënë pas leximit të veprave klasike. Ndryshe nga ata, Quan Zu-vang i lexonte ato vepra për të studiuar histrorinë e dinastisë Ming. Meqenëse dinastia Qing ishte themeluar në bazën e dinastisë Ming të përmbysur nga kryengritësit fshatarë, studimi i historisë së dinastisë Ming ishte asokohe një fushë shumë delikate e studimeve akademike. Megjithatë ai redaktoi materiale të shumta lidhur me historinë e dinastisë Ming. Dhe materialet e redaktuara prej tij ishin shumë të sakta, sepse ai vizitoi mjaft vende historike, duke u nisur nga përgjegjësia për historinë. Madje ai shkroi edhe biografitë e disa heronjve të luftës së rezistencës kundër dinastisë Qing. Kjo punë mund t'i sillte atij rrezikun e dënimit me vdekje, por ai guxoi të thoshte të vërtetën, duke e trashëguar traditën e historianëve të Kinës së lashtë që nuk trembeshin para hegjemonisë me forcë. Këto biografi, që ai i shkroi me një gjuhë të bukur dhe me një stil të mprehur, u bënë lëndë të pasura dhe me vlerë të madhe për studimin e historisë së viteve të fundit të dinastisë Ming.

Ai shkroi edhe shënime të bukura udhëtimi. Meqenëse ishte shumë i lodhur, duke punuar ditë e natë, ai vdiq në moshën 51-vjeçare. Për të shprehur respektin për të, banorët vendas ndërtuan posaçërisht një tempëll për kujtimin e tij. Brezat e mëvonshëm redaktuan dhe botuan veprat e tij me titull "Përmbledhja e veprave të Tian Yiges". (Zheng)