Dėgjoni
Dopingu ėshtė gangrena qė dėmton arenėn sportive tė botės. Me afrimin e Lojėrave Olimpike tė Pekinit, si vend organizator, puna kundėr dopingut nė Kinė ėshtė bėrė njė temė qė ka tėrhequr shumė vėmendje. Qarqet sportive e Kinės iu pėrgjigjėn preokupimeve dhe dyshimeve me punė efikase.
Qė nga fundi i viteve `80 tė shekullit tė kaluar, kinezėt ishin tė ndėrgjegjshėm pėr dėmet e shpėrdorimit tė dopingut dhe nė mbi 20 vjetėt e mėvonshėm kanė ngulur kėmbė nė kundėrshtimin e ēdo rasti tė pėrdorimit tė dopingut. Ditėt e fundit funksionari i Drejtorisė sė Pėrgjithshme Kombėtare tė Fizkulturės dhe tė Sporteve tė Kinės, z. Jiang Zhixue, bėri tė njohur rrugėn e Kinės nė kundėrshtimin e dopingut.
"Nė vitin 1989 pėrcaktuam kursin e parandalimit, kontrollit dhe trajtimit rigoroz, kundrejt problemit tė dopingut. Nė vitin 1990 nė Kinė u krijua Qendra e Kontrollit tė Dopingut nė pėrputhje me standardet ndėrkombėtare. Nė vitin 1992 krijuam edhe Komisionin kundėr dopingut pranė Komitetit Olimpik tė Kinės, duke zhvilluar edukimin kundėr dopingut dhe duke filluar studimet pėr krijimin e sistemit kundėr dopingut. Nė vitin 1995, me miratimin nga Asambleja Kombėtare e Kinės, filloi tė zbatohet 'Ligji i Republikės Popullore tė Kinės mbi Fizkulturėn dhe Sportet', ku pėrfshihet pėr herė tė parė kundėrshtimi i pėrdorimit tė dopingut nė sistemin ligjor tė vendit. Nė vitin 2004, Kėshilli i Shtetit i Kinės publikoi dhe filloi tė zbatojė edhe 'Rregulloren kundėr dopingut', kėshtu Kina u bė njė nga vendet e pakta nė botė qė kanė rregullore tė posaēme ligjore kundrejt pėrdorimit tė dopingut."
Krahas kėtyre, Kina ėshtė edhe njė nga vendet e para qė nėnshkruan "Rregulloren kundėr Dopingut tė Mbarė Globit", si dhe i pari vend nė Azi qė nėnshkroi "Konventėn Ndėrkombėtare kundėr Pėrdorimit tė Dopingut nė Lėvizjen Sportive", tė publikuar nga UNESKO-ja. Para Lojėrave Olimpike tė Sidneit 2000, delegacioni sportiv i Kinės hoqi menjėherė 27 sportistė qė nuk kaluan kontrollin e dopingut. Forca e madhe dhe qėndrimi i vendosur i Kinės nė kėtė drejtim u vlerėsuan lart nga Samaranēi, kryetari i atėhershėm i Komitetit Olimpik Ndėrkombėtar. Vitin e kaluar, nė qarqet sportive tė Kinės pėrqindja e daljes pozitiv nė kontrollin e dopingut ishte vetėm 0.4%, ndėrkohė qė pėrqindja e mbarė botės ishte 1.98%.
Nė fund tė shtatorit tė kėtij viti, do tė krijohet zyrtarisht edhe Qendra Kombėtare e Anti-dopingut e Kinės. Me cilėsinė e lartė dhe potencialin e madh, kjo qendėr do tė bėhet njė nga laboratorėt qė njihen nga Komiteti Olimpik Ndėrkombėtar dhe nga Agjencia Botėrore e Anti-dopingut. Kryetari i Agjencisė Botėrore tė Anti-dopingut, Richard Pound pohoi veēanėrisht aftėsinė e Kinės nė kontrollin e dopingut dhe shprehu mendimin se Kina mund tė pėrmbushė plotėsisht kėrkesat e Lojėrave Olimpike nė punėt kundėr dopingut.
"Nė Pekin ka laborator shumė tė mirė, ku gjenden aparate tė ndryshme, qė ndoshta janė mė tė mirat. Administratorėt janė shkencėtarė shumė tė shquar, tė cilėt mund tė kryejnė plotėsisht punėt kontrolluese dhe kėrkimore."
Si vend organizator i Lojėrave Olimpike 2008, Kina ka besim qė tė presė kontrollin nga e gjithė bota. Pėr kėtė, qarqet sportive tė Kinės kanė forcuar mė tej kontrollin e sportistėve nė derjtim tė dopingut. Pėrgjegjėsi i Komisionit tė Anti-dopingut pranė Komitetit Olimpik tė Kinės, z. Zhao Jian, i tha korrespondentes sė radios sonė se Kina e vė theksin nė disa disiplina kryesore:
"I Pėrqendrojmė kontrollet nė disiplinat me rrezik tė madh tė pėrdorimit tė dopingut, si atletikė, not, peshėngritje, ēiklizėm, sportin e jahtit, kanotazh etj. Ndėr kėto disiplina, e vėmė theksin nė kontrollin e sportistėve tė shquar dhe tani kemi njė listė tė kontrollit me 2000 veta."
Zhao Jina u shpreh se vitin e kaluar Komiteti Olimpik i Kinės bėri 9400 kontrollime. Ndėrsa sportistėt e shquar, si Liu Xiang, kampioni olimpik i vrapimit 110 metra me pengesa, duhet tė pranojė mbi 10 kontrolle tė dopingut nė 12 muajt e ardhshėm.
Qarqet sportive tė Kinės janė tė ndėrgjegjshme gjithashtu se edukimi ėshtė rregullimi rrėnjėsor i shpėrdorimit tė dopingut dhe ky ėshtė drejtimi i pėrpjekjeve tė tyre. Z. Zhao Jian tha:
"Nė saje tė punės sė paepur nė kundėrshtimin e dopingut, Kina nuk ka pasur asnjė problem nė veprimtaritė e mėdha ndėrkombėtare vitet e fundit, sepse zbatuam shumė metoda tė tjera krahas kontrollit, si p.sh. forcimi i administrimit tė ekipeve sportive, edukimi i sportistėve me njohuritė e rregullat e zakonshme si dhe pėrgatitja e tyre nga ana morale. Mendojmė se kontrolli ėshtė metodė e rėndėsishme, por ai nuk ėshtė e gjitha."
Kinezėt presin njė edicion tė pastėr tė Lojėrave Olimpike dhe po pėrpiqen nė kėtė drejtim, sepse ky ėshtė ideali i lėvizjes olimpike dhe gjithashtu iderali i pėrbashkėt i tė gjithė sportdashėsve nė botė. (Wang Lei)
|