v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2007-09-12 19:09:35    
Kultura tradicionale e Tibetit ėshtė mbrojtur me efikasitet (1)

cri

Tibeti i Kinės jugperėndimore ka jo vetėm peizazhe tė bukura natyrore, si male me dėborė, liqene tė shenjta etj., por ai ėshtė i njohur edhe pėr kulturėn e shumėllojshme, si pallati madhėshtor "Potala", tempulli Tazhao dhe pamje tė tjera kulturore, si edhe poemat historike tė heronjve, opera tibetiane e trashėguar prej mijėra vjetėsh etj., tė gjitha kėto kanė njė forcė tė madhe dhe tė veēantė tėrheqėse. Nė emisionin e sotėm, ne do t'ju ēojmė pėr njė vizitė nė Lhasa, pėr tė parė gjendjen e mbrojtjes sė kulturės aty.....

Kėnga qė po dėgjoni ėshtė kėnduar nga punėtorėt tibetianė gjatė punės pėr riparimin e pallatit "Potala". Nė gjuhėn tibetiane, kjo punė quhet "Aga". "Aga" do tė thotė dhe veshtullor, duke e shtrirė atė nė ēatinė e tipit tibetian ose nė tokė dhe ngjishet pėr njė kohė tė gjatė me vegla prej druri ose guri derisa tė bėhet shumė i lėmuar si mermeri. Kjo teknologji e lashtė tradicionale pėrdoret akoma edhe tani pėr riparimin e pallatit "Potala".

Pallati "Potala" u ndėrtua nė shekullin e 7-tė nga mbreti i Tibetit Songtsen Gampo pėr tė pritur nusen nga Dinastia Tang, princeshėn Ven Cheng, pastaj u bė banesa e dalaive tė brezave tė ndryshme. Gjatė mė se njė mijė vjetėsh, pallati "Potala" ka qenė jo vetėm vendi i shenjtė i budizmit tibetian, por edhe vetė ai ka vlera tė mėdha artistike dhe historike, si dhe koleksione tė pasura tė objekteve arkeologjike, duke u bėrė simbol i rėndėsishėm i kulturės tibetiane.

Shefi i zyrės sė administrimit tė pallatit "Potala", 65- vjeēari Jampa Kelsang, ėshtė specialist i njohur i mbrojtjes sė objekteve arkeologjike dhe ka mė se 20 vjet qė merret me administrimin e kėtij pallati. Ai tha se nė kėtė pallat, ēdo dhomė ka njė histori dhe ēdo pikturė muri ėshtė njė tregim historik, ruajtja e tyre ėshtė punė e rėndėsishme e specialistėve tė mbrojtjes sė objekteve arkeologjike dhe e qeverisė. Qysh nga vitet '80 tė shekullit tė kaluar, qeveria kineze ka investuar mė se 200 milionė juanė pėr riparimin e pallatit "Potala" dhe riparimi i dytė i madh i filluar nga qershori i vitit 2002 shėrben kryesisht pėr tė forcuar bazėn e kėsaj ndėrtese tė lartė dhe pėr tė mbrojtur pjesėt e jashtme tė dhomave. Ai tha :"Ky riparim nuk ėshtė riparim i pallatit, por forcimi i bazės dhe pjesėve tė jashtme tė ndėrtesės. Nėse nuk forcohet baza, njė ndėrtesė aq e lartė si pallati "Potala" nuk mund tė ruhet mirė. Prandaj forcimi i bazės ėshtė puna jonė kryesore. Pas forcimit tė bazės, duhet tė riparojmė edhe pjesėt e jashtme tė pallatit. Pėrndryshe, kur bie shi, pikat e shiut do tė prishin pikturat murale".

Pėr tė parandaluar ndikimet negative tė sjella nga numri i madh i vizitorėve, duke filluar nga 1 maji i vitit 2003, pallati "Potala" filloi tė kufizojė numrin e vizitorėve sipas orarit, pėr arsye se vizitorėt vijnė nė mėnyrė tė pėrqendruar paradite. Duke filluar nga viti i kaluar, numri i vizitorėve nė pallatin "Potala" u kufizua nė 2300 veta nė ditė, orari i vizitave tė grupeve turistike kufizohet brenda njė ore dhe pėr vizitėn e grupeve duhet paraqitur kėrkesė mė parė. Songtsen Gampo tha se qeveria ka marrė masa tė ndryshme pėr tė garantuar sigurimin e pallatit "Potala", kėtu bėhet ruajtja e nivelit tė parė botėror. ( Zhai)