Dëgjoni

Shy Sia-ke, udhëtar, eksplorues dhe gjeograf kinez i shquar, lindi në vitin 1586 në provincën Gjangsu të Kinës Lindore dhe filloi udhëtimin e tij nëpër Kinë qysh në moshën 22-vjeçare. Gjatë 30 vjetëve, ai shkroi veprën monumentale "Shënimet e udhëtimit të Shy Sia-kesë", që mbetet edhe sot si një vepër me vlerë shumë të madhe shkencore

Ai la gjurmë në çdo skaj të Kinës, që nga shkretëtirat e Kinës Veriore e deri në tokat pjellore të Kinës Jugore; që nga bregdeti i Kinës Lindore e deri në rrafshnaltën e Kinës Perëndimore. Gjatë udhëtimit, ai kalonte male të larta dhe lumenj të shumtë. Ai shpesh herë mbetej pa bukë, madje në disa raste u ndodh në rrezik vdekjeje. Por vështirësitë e shumta nuk e lëkundën vullnetin dhe besimin e tij. Ai thoshte se "Ku nuk gjendet vendi për të varrosur kockat e mia, kur marr në shpinë një vegël për gërmimin e dheut?"

Shy Sia-ke nuk ndiqte rrugët e sheshta, ku kishin lënë gjurmë të tjerët. Kur ngjitej në ndonjë mal, ai patjetër i ngjitej deri në majë; kur eksploronte ndonjë shpellë, ai patjetër futej në thellësinë e fundit. Ai kurrë nuk besonte thëniet besëtytnore të të tjerëve dhe nuk u nënshtrohej verbërisht përfundimeve të nxjerra, por ngulte këmbë në grumbullimin e të dhënave nëpërmjet vëzhgimit në vend, në mënyrë që, pas analizës dhe klasifikimit të tyre, të njihte ligjet e natyrës. Një herë, kur arriti për kërkime në provincën Hunan të Kinës Qendrore, vendasit i thanë se gjoja jetonte atje në një shpellë një kuçedër dhe se askush nuk guxonte të hynte brenda. Por Shy Sia-ke mori guximin dhe hyri në thellësinë e shpellës, ku gjeti mjaft stalaktite dhe stalagmite, që dukeshin shumë të bukura. Më vonë ai hyri shumë herë në shpellë për të studiuar gurët e tretshëm. Ai mbajti edhe shënime të hollësishme, bëri studime sistematike për sipërfaqen e tokës prej guri gëlqeror dhe kreu kërkime shkencore për shkakun e formimit dhe veçoritë e sipërfaqes të tokës prej guri gëlqeror. Këto shënime të çmuara mbetën si të dhënat më të hollësishme dhe më të sakta në Kinë për studimin e relievit me gurë të tretshëm dhe si të dhënat më të hershme në studimin e shpellave të shkëmbinjve gëlqerorë.

Pas vdekjes së Shy Sia-kesë, disa miq redaktuan shkrimet e tij dhe botuan një libër me titull "Shënimet e udhëtimit të Shy Sia-kesë". Në këtë vepër me 400 mijë fjalë, flitet me hollësi për kushtet klimatike, llojet dhe shpërndarjen e kafshëve dhe bimëve, gjendjen shoqërore dhe ekonomike, doket dhe zakonet e asokohshme në krahinat e ndryshme të Kinës, duke ofruar të dhëna të çmueshme për kërkimet meteorologjike, ekologjike dhe gjeografike të kohës sonë. Specialisti anglez i historisë së shkencës e teknikës, Josef Nid'ham, duke vlerësuar këtë vepër në "Historinë e shkencës dhe teknikës kineze", shkroi se "Shënimet e udhëtimit të Shy Xia-kesë nuk më duken si vepër e një dijetari të shekullit të 17-të, por si shënime të kërkimeve gjeologjike të shekullit të 20-të."

Gjatë qindra vjetëve, Shy Sia-ke u respektua nga populli kinez si një figurë legjendare. Për ta kujtuar atë, administrata e qytetit Ninghai të provincës Zhegjang, që u përshkrua në artikullin e parë të kësaj vepre, organizon çdo vit "Festivalin e turizmit të Shy Sia-kesë". (Zheng)