Dėgjoni
Ndoshta regjisori i njohur shqiptar Piro Milkani e ka kuptuar shumė kėtė pas vizitės sė tij nė Kinė, pasi ai ka shkruar se: "Ėshtė detyrė e historianėve dhe sociologėve tė analizojnė se si dhe pse njėzet vjetėt e shekullit tė kaluar, gjatė historisė mijėravjeēare tė Kinės, ishin vitet e njė miqėsie tė rrallė me Shqipėrinė. Nė ato vite Kina ndėrtoi shumė vepra tė rėndėsishme industriale dhe bėri qė nė Shqipėri tė ngrihen hidrocentrale tė pėrmasave evropiane, kombinate dhe uzina moderne. Nga ana tjetėr, Shqipėria nė ato vite eksportoi nė Kinė atė qė kishte asokohe mė tė mirėn: kulturėn dhe artin e saj. Filmat shqiptarė tė dubluar nė gjuhėn kineze patėn njė numėr marramendės shikuesish dhe lajtmotivet e muzikės sė filmave transmetoheshin dhe kėndoheshin nga miliona kinezė."
Me tė vėrtetė filmat shqiptarė u kanė lėnė mbresa tė thella shikuesve kinezė.
Pasi ndoqėn programin e parė tė titulluar "Nė pranverė dalim partizane" mbi filmin "Ngadhėnjim mbi vdekjen" nga seria e programeve mbi filmat shqiptarė, shumė teleshikues kujtuan edhe njė herė dy heroinat, Mirėn dhe Afėrditėn. Mė porosinė e redaksisė sė "Gazetės sė Televizionit tė Kinės", pėrkthyesja e kėtyre programeve, znj. Huailu, shkroi edhe njė artikull mbi jetėn plot zigzage tė dy aktoreve Edi Luarasi dhe Eglantina Kume, qė interpretojnė rolet e kėtyre dy heroinave, nė mėnyrė qė teleshikuesit kinezė tė njihen mė mirė me aktoret dhe me krijimin e kėtyre filmave.
Nė mbyllje tė kėtij emisioni, le tė kujtojmė edhe njė herė fjalėt e z. Cui dhe aktin e fundit tė filmit "Ngadhėnjim mbi vdekjen":
"Ndjenjat e dashurisė dhe tė miqėsisė janė tė paēmuara. Si p.sh. dashuria ime pėr filmat e vjetėr artistikė. Dje e ndoqa edhe njė herė filmin shqiptar 'Ngadhėnjim mbi vdekjen'. Nė fund tė kėtij filmi ishte njė pasazh i tillė: personazhi negativ, njė oficer nazist, u tregua 'human', duke thėnė fjalėt mė tė bukura pėr vajzėn komuniste: 'Jeta ėshtė e bukur, o vajzė, ēdo njeri ka vetėm njė jetė. Jashtė ndriēojnė rrezet e ndritura tė diellit, njerėzit po kėnaqen me tė gjitha gėzimet e jetės, kurse ti po vuan nė burg dhe do tė humbėsh jetėn.' Ndėrsa mė tej, ai vazhdon: 'Ēdo njeri ka interesa individuale, por nė bazė tė njė besimi a njė ideje, ai kthehet njė njeri tė interesave tė tė tjerėve. Vetėm nė prag tė vdekjes, ai do tė mendojė pėr interesat personale pa i vėnė nė dyshim ato shoqėrore'. Oficeri i tha asaj: 'Ti do tė humbėsh tė ardhmen e bukur'.
Vajza e bukur Mira, pasi pa me mall qytetin e saj tė bukur, zgjodhi vdekjen dhe jo pėruljen. Nė kėtė kohė fillon kėnga :
Era ret'i shtyn nė qiellin blu
Kėnga ne nė luft'na nis ashtu
Luft'e rinis kudo ėshtė e re
Lufta jonė ėsht'e drejtė por si ne.
Ulen ret'e zbrasen pėrmbi mal
Vjen pranvera dalim partizanė
Kjo pranverė qė po vjen gjith' armiqt' i tmerron
I tmerron ata rini e vendit tonė.
Tej nė qiell lart njė yll po djeg
Kėngėn t'onė me plumba dot s'e vret
Popujt jan' ngrit nė kėmbė, bota ėshtė me ne
Porsi ne e gjithė bota do tė jet' e re". ( Zhai)
|