v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2007-08-08 18:46:57    
Kina do tė forcojė punėn pėr ruajtjen e librave klasik

cri

                                        Dėgjoni

Krahas zhvillimit me tė gjitha forcat tė ekonomisė, vitet e fundit, Kina I ka kushtuar njė rėndėsi gjithnjė e mė tė madhe edhe ruajtjes sė trashėgimisė kulturore kombėtare. Krijimi pak kohė mė parė i Qendrės Shtetėrore pėr ruajtjen e librave klasike ėshtė njė masė e re e Kinės nė forcimin e punės pėr ruajtjen e kulturės tradicionale. Specialistėt parashikojnė se dhjetra qindra libra klasike tė shpėrndarė nė krahinat e ndryshme tė mbarė Kinės do tė ruhen mė me efikasitet nė njė kornizė tė re.

Do tė dėgjoni tani reportazhin me titull: "Kina do tė forcojė punėn pėr ruajtjen e librave tė lashta".

Lidhur me librat klasik, ēdo vend ka kuptim tė ndryshėm. Nė Kinė, qarqet shkencore zakonisht i quajnė librat e botuara para vitit 1911, viti i pėrfundimit tė shoqėrisė feudale si libra klasik, duke pėrfshirė edhe libra tė shkruar me dorė dhe tė gėdhendur nė flete prej druri. Ndėr kėto libra, ato qė janė shumė pak dhe me vlerė tė madhe arkeologjike, tė dhėnave shkencore ose artistike quhet libra mė tė ēmuara.

Qendra e re shtetėrore pėr ruajtjen e librave klasik e ka Bibliotekėn Shtetėrore tė Kinės si njė mbėshtetje pėr ruajtjen e tyre. Kjo bibliotekė ėshtė biblioteka mė e madhe e koleksionimit tė librave klasik nė Kinė, dhe ka nė koleksionim disa miliona libra klasik, ato libra tė botuara mė herėt kanė njė histori mė se 1 mijė vjecare. Pėrveē bibliotekės shtetėrore tė Kinės, edhe biblioteka nė rang province dhe distrikte tė mbarė Kinės kanė koleksionuar shumė libra tė ēmuara klasik. Por pėr fat tė keq, deri tani nė Kinė nuk ėshtė ruajtur njė listė e librave klasik.

Z. Li Zhizhong me moshė rreth 70 vjeēare ėshtė specialist i njohur mbi librat klasik, ai ka studiuar thellė botimet e ndryshme tė librave klasik dhe prej shumė vjetėsh, ai i ka bėrė thirrje shtetit tė zhvillojė njė hetim tė pėrgjithshėm mbi librat klasik tė shpėrndara nė krahina tė ndryshme tė mbarė vendit dhe tė hartojė njė standart unik tė mbrojtjes. Tani, kjo punė ėshtė vėnė nė rendin e ditės. Sipas planit, qendra shtetėrore pėr ruajtjen e librave klasik do tė nisė kėtė vit punėn e hetimeve tė pėrgjithshme mbi librat klasik. Li Zhizhong tha se ai ėshtė shumė i kėnaqur pėr nisjen e kėsaj pune:" Nė histori, janė humbur shumė libra tė ēmuara klasike. Ne duhet tė nxjerrim mėsime nga humbja e librave tė ēmuara klasik, dhe ministria e financave dhe ministria e kulturės duhet tė marrin masat pėrkatėse pėr tė ruajtur dhe trashėguar nė mėnyrė tė sigurtė kėto libra klasike nė mėnyrė qė kėto libra tė ēmuara tė shfrytėzohen gjerrėsisht nga dijėtarė pėrkatės".

Duke hyrė nė shekullin e 21-tė, Kina i ka kushtuar njė rėndėsi gjithnjė e mė tė madhe mbrojtjes sė kulturės tradicionale, duke mbledhur dhe koleksionuar mė se 10 mijė libra klasik me pėrmbajtje tė pasura qė kanė lidhje mė fushat e letėrsisė, historisė, filozofisė, tekniko-shkencore, tė drejtėsisė dhe tė kulturės sė pakicave kombėtare. Nė vitin 2002, qeveria kineze investoi fonde tė posaēme pėr riparimin e njė numėri librash shumė tė ēmuara klasik duke I ribotuar me teknologji dixhitale, kjo ėshtė pikėrisht " vepra e njohur e riprodhimit tė librave tė ēmuara klasik". Njė nga pėrgjegjesit e kėsaj vepre znj Chen Hongyan tha : " Nė fazėn e parė, ne kemi zgjedhur disa libra tė ēmuara klasike pėr tė bėrė kopje dhe pėr riprodhim. Deri tani janė realizuar 32 lloje librash qė janė tė botimeve tė dinastive Tang, Song, Jinyuan, Mingqing etj. Specialistėt i vlerėsuan lart kėto libra tė riprodhuara. Edhe libra tė tjera do tė fotografohen dhe riprodhohen njeri pas tjetrit ".

Chen Hongyan tha se " Nė fazėn e parė tė veprės pėr riprodhimin e veprave tė ēmuara klasike kineze, ne kemi zgjedhur mė se 700 libra klasike, por pėr arsye tė kufizimeve tė kushteve, tani ēdo vit mund tė ribotohen nė bazė tė fotokopjeve vetėm 200 llojė librash. Faktori kryesor i kufizimeve tė riprodhimit tė kėtyre librave klasike ėshtė mungesa e talentėve pėr riparimin e kėtyre librave tė ēmuara klasike.

Duke hyrė nė shekullin e 21-tė, Kina i ka kushtuar njė rėndėsi gjithnjė e mė tė madhe mbrojtjes sė kulturės tradicionale, duke mbledhur dhe koleksionuar mė se 10 mijė libra klasik me pėrmbajtje tė pasura qė kanė lidhje mė fushat e letėrsisė, historisė, filozofisė, tekniko-shkencore, tė drejtėsisė dhe tė kulturės sė pakicave kombėtare. Nė vitin 2002, qeveria kineze investoi fonde tė posaēme pėr riparimin e njė numėri librash shumė tė ēmuara klasik duke I ribotuar me teknologji dixhitale, kjo ėshtė pikėrisht " vepra e njohur e riprodhimit tė librave tė ēmuara klasik".

Njė nga pėrgjegjesit e kėsaj vepre znj Chen Hongyan tha : " Nė fazėn e parė, ne kemi zgjedhur disa libra tė cmuara klasike pėr tė bėrė kopje dhe pėr riprodhim. Deri tani janė realizuar 32 lloje librash qė janė tė botimeve tė dinastive Tang, Song, Jinyuan, Mingqing etj. Specialistėt i vlerėsuan lart kėto libra tė riprodhuara. Edhe libra tė tjera do tė fotografohen dhe riprodhohen njeri pas tjetrit ".

Chen Hongyan tha se " Nė fazėn e parė tė veprės pėr riprodhimin e veprave tė ēmuara klasike kineze, ne kemi zgjedhur mė se 700 libra klasike, por pėr arsye tė kufizimeve tė kushteve, tani ēdo vit mund tė ribotohen nė bazė tė fotokopjeve vetėm 200 llojė librash. Faktori kryesor i kufizimeve tė riprodhimit tė kėtyre librave klasike ėshtė mungesa e talentėve pėr riparimin e kėtyre librave tė ēmuara klasike.

Siē mėsohet, pėr arsye tė viteve tė gjata, librat e cmuar klasik janė dėmtuar dhe prishur nė natyrė dhe po tė mos riparohen, nuk mund tė shfrytėzohen fare dhe nuk mund tė bėhen fotokopje. Pėr riparimin e kėtyre librave duhen punė tė kujdesshme me dorė dhe ėshtė njė punė e hollėsishme qė harxhon shumė kohė. Njė libėr i prishur klasik zakonisht duhet tė riparohet tė paktėn pėr 6 muaj ose njė vit. Sipas llogaritjes sė specialistit tė librave klasik, Li Zhizhong, tani numri i mjeshtrave tė talentuar pėr riparimin e librave klasike nuk kalon as njė qind, pėr njė punė kaq tė madhe, numri i kėtyre mjeshtrave e riparuesve tė librave ėshtė shumė i vogėl. Ky problem ka tėrhequr vėmendjen e sektorėve pėrkatės tė Kinės.

Profesori Zan Furui ėshtė drejtori i Qendrės shtetėrore pėr ruajtjen e librave klasik, ai ėshtė i mendimit se tani metoda e riparimit tė librave klasik nuk ėshtė e pėrparuar dhe mungojnė shumė mjeshtra pėr riparimin e librave klasik, vecanėrisht mjeshtra tė pakicave kombėtare, shumė libra tė ēmuara klasik tė pakicave kombėtare ndodhen nė rrezikun e humbjes sė trashėgimisė. Pėrveē kėtyre, nė ruajtjen e librave klasike tė mbarė vendit mungojnė standartet e duhura. Ai tha se ruajtja dhe trashėgimia e librave klasik nuk janė njė punė e thjeshtė kulturore, por njė punė me rėndėsi tė madhe.

"Ajo lidhet me trashėgiminė e kulturės sė shkrimeve nė letėr, nė kėtė drejtim kemi detyrė tė rėndė. Nė qoftė se ne mund tė pėrmbledhim nė mėnyrė tė pėrsosur librat, trashėgimia e kulturės do tė realizohet mbarė. Nė qoftė se nė brezin tonė nuk kemi bėrė si duhet punėn e trashėgimisė kulturore, shumė kultura tė ēmuara do tė kenė mundėsi tė mos trashėgohen. Nė kėtė drejtim kemi pėrgjegjėsi tė madhe. Prandaj, kjo ėshtė njė punė qė ka lidhje me trashėgiminė e kulturės kineze dhe me zhvillimin e mėtejshėm tė kulturės kineze. Prandaj kjo ėshtė njė detyrė shumė e rėndėsishme."

Z. Zanfurui tha se theksi i punės sė Qendrės Shtetėrore pėr ruajtjen e librave klasik nė fazėn e tanishme ėshtė zhvillimi i hetimeve tė pėrgjithshme mbi librat klasik dhe krijimi i listės shtetėrore tė librave tė ēmuara klasik, sė dyti ėshtė edhe nxitja e riparimit tė librave klasike dhe ngritja e nivelit tė riparimit tė librave klasike, sė treri ėshtė forcimi i rregullimit, botimeve, studimeve dhe shfrytėzimit tė librave klasike. Ai bėri tė ditur se nė njė tė ardhme jo tė largėt, Kina do tė krijojė edhe njė bibliotekė dixhitale tė librave klasike pėr t'u shėrbyer lexuesve me libra dixhital klasik.?Zhai)