v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2007-07-06 18:07:16    
Zheng Hė, lundrues kinez qė bėri udhėtime oqeanike

cri

dėgjoni

Zheng Hė lindi nė vitin 1371 nė njė familje tė kombėsisė Hui tė provincės Junan tė Kinės Jugperėndimore. Gjyshi dhe babai i tij ishin besimtarė tė devotshėm tė islamizmit dhe kishin qenė pėr pelegrinazh nė Meka. Ata njihnin mirė vendet e largėta dhe kishin guxim pėr tė bėrė ekspeditė.

Zheng Hė e kishte emrin e tij origjinal Ma San-bao. Kur ishte 10 vjeē, ai u bė eunuk dhe filloi t'i shėrbente perandorit Zhu Di tė dinastisė Ming. Pėr tė kujtuar fitoren e tij nė betejėn nė fshatin Zheng, qė ishte fitorja e tij e parė nė luftėn pėr marrjen nė dorė tė fronit perandorak, Zhu Di e ndėrroi emrin e eunukut tė tij tė vogėl Ma San-bao me emrin "Zheng Hė".

Nė epokėn kur jetoi Zheng Hė, kinezėt e besonin se Kina ishe qendra e gjithė botės dhe e konsideronin perandorin kinez si udhėheqės edhe pėr vendet e tjera. Kur Zheng Hė ishte 34 vjeē, perandori Zhu Di vendosi qė Zheng Hė tė bėnte udhėtime oqeanike drejt perėndimit duke prirė njė flotė anijesh, me qėllim qė tė demonstronte potencialin e vendit tė tij.

Vendnisja e flotės sė Zheng Hė-sė ishte qyteti Nankin nė bregun e lumit Jance, lumi mė i madh nė Kinė, ku ndėrtimi i anijeve kishte qenė industria tradicionale e asaj zone. Sipas tė dhėnave historike, asokohe ekzistonin rreth qytetit Nankin 34 kantiere tė ndėrtimit tė anijeve, ku ishin pėrqendruar mjeshtrit mė tė mirė tė vendit, qė pėrfaqėsonin nivelin mė tė lartė tė industrisė sė ndėrtimit tė anijeve asokohe nė botė. Anija me emėrtimin "Margaritar", qė e pėrdori Zheng Hė nė udhėtimin e parė oqeanik, ishte ndėrtuar pikėrisht nė Nankin. Anija mė e madhe nė flotėn e tij ishte njė mijė-tonėshe dhe ishte anija mė e madhe oqeanike nė botė.

Flota e Zheng Hė-sė pėrbėhej me dhjetėra anije dhe numri i marinarėve tė anijeve arrinte nė 20 mijė veta, tė marrė sė bashku. Anijet ngarkoheshin me produkte karakteristike kineze, si pėlhura tė mėndafshta, enė porcelani dhe mallra tė punimeve artistike. Sa herė qė flota e tij mbėrrinte nė njė vend, Zheng Hė lexonte para publikut mesazhin e perandorit kinez drejtuar atij vendi mikpritės, i dorėzonte mbretit tė tij dhurata tė ndryshme dhe u propozonte zyrtarėve vendas qė tė bėnin vizitė nė Kinė. Brenda 28 vjetėve, ai bėri 7 herė udhėtime oqeanike drejt perėndimit.

Flota e Zheng Hė-sė kishte qenė nė mbi 30 vende dhe rajone tė Azisė dhe tė Afrikės, duke mbėrritur nė detin e Kuq dhe nė bregun lindor tė Afrikės. Me udhėtimet e tij oqeanike, kinezėt thyen izolimin gjeografik me botėn e jashtme, zgjeruan honrizontin e tyre tė shikimit dhe pasuruan njohuritė e tyre gjeografike. Zheng Hė bėri kėto udhėtime oqeanike gjysmė shekull mė herėt se Kristofer Kolumbu.

Pas vdekjes sė Zheng Hė-sė, perandori kinez i brezit tė ri nuk pati interes pėr njė gjė tė tillė dhe ēėshtja kineze e lundrimit oqeanik ra menjėherė.

Nė vitin 2005, nė kuadrin e 600-vjetorit tė udhėtimeve oqeanike tė Zheng Hė-sė drejt perėndimit, nė mbarė Kinėn u organizuan njė sėrė aktivitetesh tė rėndėsishme pėr kujtimin e kontributit tė tij nė ēėshtjen botėrore tė lundrimit dhe nė shkėmbimet miqėsore midis popullit kinez dhe popujve tė vendeve tė tjera tė botės. (Zheng)