Dėgjoni
Zhangmu qė ndodhet 700 kilometra larg qytetit Lhasa, kryeqendra e Rajonit Autonom tė Tibetit tė Kinės, ėshtė porti mė i madh i hapur nė Kinė drejt subkontinentit tė Azisė Jugore. Zhangmu kufizohet me Nebalin. Zhangmu ka njė sipėrfaqe prej 70 kilometrash katrorė, dhe ėshtė shumė i zėnė me tregtinė kufitare.
Zhangmu ėshtė 18 kilometra larg qytezės Nieramu, por lartėsia e saj mbi nivelin e detit u ul 2000 metra. Prandaj peizazhi i portit Zhangmu ėshtė ndryshe nga zonat e tjera nė perėndim tė Tibetit. Malet e kėtushme janė tė pjerrėta, bimėt e dendura dhe rrugėt automobilistike nė male janė tė ngushta dhe me kthesa tė shumta.
Nė rrugėn e kėsaj qyteze malore me njė gjerėsi prej vetėm 10 metrash, disa qindra kamione kalojnė ēdo ditė pėr tė transportuar mallrat e tregtisė kufitare midis Kinės dhe Nebalit. Zv/drejtori i Komisionit tė administrimit tė portit Zhangmu, z. Labaciren tha se qysh nga viti 1792, masat popullore tė Kinės dhe Nebalit filluan tregtinė kufitare. Nė vitin 1983, Kina ka krijuar zyrtarisht portin e nivelit shtetėror tokėsor tė tregtisė nė Zhangmu. Tani vėllimi i tregtisė i kėtij porti zė mbi 90% tė Rajonit Autonom tė Tibetit.
"Mallrat e eksportit tė portit Zhangmu janė kryesisht rroba, kėpucė, fruta, zarzavate, pajisje elektro-shtėpiake etj. Mallrat e shumta tė kėtushme janė transportuar drejtpėrdrejt nga fabrikat e prodhimit. Mallrat e importit janė kryesisht oriz, grurė, vajra bimore etj.
Pėr shkak tė karakteristikės gjeologjike tė zonės Zhangmu, tokat e punueshme tė kėtushme janė shumė tė pakta. Fitimet e banorėve janė mbėshtetur te pjesėmarrja nė tregtinė kufitare dhe dhėnia me qira e shtėpive. Nė vitin 2006, tė ardhurat mesatare pėr frymė tė gjithė qytezės ishin 6700 juanė, bile tė ardhurat vjetore tė familjeve tregtare arritėn nė 200 mijė juanė.
Nė tė dy anėt e rrugėve tė ngushta tė kėsaj qyteze janė ngritur shumė godina dy-trekatėshe, tė cilat janė bėrė dyqane, restorante etj. Familjet e kėtushme tregtare zhvillojnė biznes me mallra tė ndryshme dhe tė shumėllojshme qė janė importuar mė shumė nga India, Nebali etj.
Para njė dyqani tė vogėl, gazetari bisedoi me pronarin Namgjal tė ardhur nga Nebali. Ai i tha gazetarit: "Qysh nga viti 1979, unė fillova biznesin nė Zhangmu. Nė tė kaluarėn, kisha vetėm njė Pazar natyror pėr tregti, nuk kishte shumė klientė. Por tani, mjedisi ėshtė pėrmirėsuar, mund tė marrim me qira shtėpi pėr biznes. Zhangmu ėshtė afėr kufirit tė Kinės me Nebalin. Mė duhet njė ditė pėr t'u kthyer nė shtėpinė time. Tė ardhurat e mia vjetore mund tė arrijnė nė 150 mijė juanė."
Namgjal tha se klientėt e tij kanė ardhur kryesisht nga Lhasa, kryeqendra e Rajonit Autonom tė Tibetit tė Kinės dhe zona Rikazė, dhe ai shet kryesisht ushqimet e importuara nga Nebali. Ai ka bėrė shpesh biznes me tibetianėt dhe flet rrjedhshėm nė gjuhėn tibetiane. Tani ai po pėrpiqet tė mėsojė gjuhėn letrale, sepse gjithnjė e mė shumė njerėzit e krahinave tė brendshme kanė ardhur nė Zhangmu pėr turizėm dhe biznes.
Pas bisedave me pronarin Namgjal, ne kemi ardhur nė urėn e miqėsisė qė ndodhet nė kufirin midis Kinės dhe Nebalit.
Afėr urės sė miqėsisė, njė vajzė tibetiane qė shet mallrat e Nebalit, na ftoi pėr dyqanet e tė dy anėve tė rrugėve. Nė dyqanet nė anėn kineze shiten kryesisht sendet e pėrdorimit tė pėrditshėm, si pajisje elektro-shtėpiake, sende sportive etj., ndėrsa nė anė nepaleze shiten kryesisht punimet artizanale dhe produkte tė tjera. Duke marrė vesh se ne kemi ardhur nga Pekini, ajo bisedoi me gjuhėn letrale me ne pėr biznesin e saj.
"Mallrat e dyqanit janė importuar kryesisht nga Nepali. Klientėt janė nė pėrgjithėsi turistė qė kanė ardhur nga Tibeti dhe krahinat e brendshme tė Kinės. Gjatė disa vjetėve tė fundit, ndodhėn ndryshime tė mėdha nė anėn e jetesės. Tani tė ardhurat vjetore janė mbi 200 mijė juanė."
Kjo vajzė tibetiane tha, gjithashtu, se me zhvillimin e turizmit, dyqani i saj nuk mund tė plotėsojė kėrkesėn e biznesit. Nė vitin e ardhshėm, ajo do tė zgjerojė dyqanin e saj. (Sihai)
|