Dėgjoni
Ndėr disiplinat e atletikės nė edicionin e parė tė Lojėrave Olimpike ishte edhe ajo e kėrcimit sė larti. Atletėt e vendeve tė ndryshme kishin nivele tė ndryshme. Nė atė kohė sporti i SHBA-sė kishte marrė njėfarė zhvillimi dhe sukseset e sportistėve amerikanė u dukeshin sportistėve tė vendeve tė tjera si tė papėrfytyrueshme. Pėr shembull, nė garat e kėrcimit sė larti me shkop, lartėsia e nisjes sė kėrcimit ishte shumė e ulėt dhe ajo ngrihej ēdo herė shumė pak. Dy kėrcimtarė amerikanė nuk e pėrfillnin fare ngritjen e lartėsisė pėr ēdo herė, prandaj ata qėndronin tė shtrirė nė fushė pėr tė pritur zhvillimin e garės. Por gjyqtari qė preokupohej shumė pėr shmangien e pjesėmarrjes sė tyre nė garė, i nxiste herė pas here qė tė ngriheshin. Kėta dy amerikanė mėrziteshin nga nxitja e arbitrit, duke i thėnė se kėtė lartėsi ata mund ta kalonin vetėm me njė kunj dhėmbėsh. Nga ky shembull mund tė shohim se para mbi 100 vjetėve zhvillimi i sportit nė botė ishte shumė i paekuilibruar.
Nė Lojėrat Olimpike tė Athinės nė vitin 1896 gara mė solemne ishte vrapimi i maratonės.
Para edicionit tė parė tė kėtyre Lojėrave, gjuhėtari francez Mishel Breal shkoi pėr ekspeditė nė Greqi dhe e admiroi shumė heroin legjendar Feidi Pides nė luftimet nė Maratonė. Nė vitin 490 para erės sonė, nė luftėn e Maratonės Greqia fitoi me pak trupa, duke mundur ushtrinė pushtuese persiane. Ushtari Feidi Pides mori urdhrin qė t'ia ēonte menjėherė kėtė sihariq Athinės, qė pritej tė merrte ndihmė. Feidi, pa marrė parasysh lodhjen e madhe, vrapoi qė nga Maratona deri nė Athinė. Kur arriti nė Athinė, ai, i rraskapitur nga vrapimi i gjatė, ra nė sheshin e qytetit pasi foli vetėm njė fjalė: "Fituam!"
Mishel Breal u prek shumė nga ky hero dhe i shkroi bashkatdhetarit tė tij, sekretarit tė pėrgjithshėm tė Komitetit Olimpik Ndėrkombėtar Lebaron Pierre De Koubertin njė letėr, ku i propozoi qė tė shtohej nė Lojėrat Olimpike njė lloj gare e atletikės ? vrapimi i maratonės, nė shenjė kujtimi tė Feidi Pidesit.
Kėshtu nė Lojėrat Olimpike tė Athinės u zhvillua gara e vrapimit tė maratonės nė tė njėjtėn linjė nga Maratona deri nė Athinė, mbi 40 kilometra, ku kishte vrapuar Feidi Pides. Grekėt tregonin njė interesim tė madh pėr kėtė disiplinė, sepse pas fillimit tė garave tė atletikės, ata nuk patėn sukses dhe nuk morėn asnjė titull kampion. Prandaj, vrapimi i maratonės ishte e vetmja garė e atletikės, tek e cila varnin shumė shpresa.
Nė atė kohė Athina kishte vetėm 130 mijė banorė, por numri i shikuesve qė dolėn nė rrugė pėr tė parė kėtė garėn e vrapimit tė maratonės, ishte mbi 100 mijė. Kjo qe hera e parė qė u shfaq nė skenėn ndėrkombėtare sportive gara e maratonės. Nė atė kohė sportistėt nuk ishin stėrvitur pėr kėtė garė me distancė kaq tė gjatė. Me tė dėgjuar shenjėn e nisjes, tė gjithė sportistėt filluan vrapimin me tė gjitha forcat. Kalorėsit mbi kuaj hapnin rrugėn duke shkaktuar pluhur tė madh, ndėrsa sportistėt vraponin pas tyre nė mes tė pluhurit. Pasi kishin bėrė gjysmėn e rrugės, disa sportistėve iu shteruan tė gjitha forcat dhe u ra tė fikėt nė mes tė rrugės.(Drita-Daming)
|