Ju flet Radio e Jashtme e Kinës! Të dashur dëgjues, unë jam Pina, po takohemi përsëri në programin e sotëm të muzikës kineze. Besoj se emri Marko Polo për ju nuk është i panjohur. Sipas shënimeve historike, ky udhëtar italian arriti në vitin 1275 në Mongolinë e Brendshme të Kinës, ku u mirëprit ngrohtësisht nga perandori Hu Bilie i dinastisë Yuan. Kur u kthye në atdhe, ai mori me vete veglën muzikore me tela të kombësisë mongole matouqin. Kjo ka luajtur një rol nxitës për zhvillimin e veglave muzikore me tela të Evropës. Në programin e sotëm do t'ju flas për veglën muzikore matouqin.

Matouqini është përhapur që në shekullin e 13-të në gjirin e banorëve mongolë. Kutia e tij e rikumbimit është në formë trapezi, dhe në kokën e saj ka një figurë të kokës së kalit të gdhendur. Dy telat e tij të bërë përkatësisht nga 40 e 60 qime të bishtit të kalit mund të krijojnë tingujt e veçantë të shijes së stepës, tingujt e rëndë, të ulët, të butë dhe krenarë. Tani le të shijojmë melodinë me titull "Kali i bardhë", interpretuar në veglën muzikore matouqin.

Veglat muzikore matouqin dikur i prodhonin vetë instrumentistët, vëllimi i tyre ishte i vogël, prandaj përdoreshin vetëm brenda çadrës. Matouqini i tanishëm i reformuar mund të përdoret në skenë dhe jashtë dhomës. Tani janë prodhuar edhe matouqinët e mëdhenj dhe të mesëm që përdoren si kontrabas dhe violonçel. Vlen të përmendet fakti se matouqinët e përmirësuar ruajnë ende karakteristikat e kombësisë mongole dhe nga pamja ata duken tamam si punime artistike. Më poshtë ju ftoj të dëgjoni melodinë lirike të interpretuar me këtë vegël muzikore "Stepa e bukur, shtëpia ime".

Në stepën e madhe të Mongolisë së Brendshme është përhapur një legjendë shumë prekëse lidhur me veglën muzikore matouqin, në të cilën thuhet: Një bari i stepës kishte një kalë të vogël të bardhë. Në një garë kuajsh ky kalë i vogël zuri vendin e parë, por ai u rrëmbye nga një princ feudal. Në një banket me rastin e fitores së tij, princi hipi në këtë kalë, por kali e përmbysi përdhe dhe vrapoi nga oborri i tij. Princi urdhëroi shërbëtorët e tij ta qëllonin kalin me shigjeta. Kali i plagosur rëndë u kthye me këmbëngulje në shtëpinë e bariut dhe vdiq të nesërmen. Vdekja e kalit e hidhëroi shumë bariun. Bariu pa në ëndërr kalin e tij të bardhë që rrinte pranë tij dhe i tha lehtë: "I dashur zotëri, në se doni që unë t'ju qëndroj gjithmonë pranë, bëni një vegël muzikore me kockat e mia." Bariu e bëri me të vërtetë një vegël muzikore me kockat e kalit. Nëpërmjet tingujve të saj bariu shprehte mallin për kalin, përshkruante hidhërimet e popullit dhe shfaqte dashurinë e blegtorëve për stepën dhe për jetën e re. Tani le të shijojmë së bashku melodinë "Legjenda për kalin e vogël të bardhë".

Ju flet Radio e Jashtme e Kinës! Të dashur dëgjues, ndoqët disa melodi të interpretuara në veglën muzikore të kombësisë mongole matouqin. Mirudëgjofshim të shtunën tjetër. Në mikrofon për ju,