Dëgjoni

Gjatë vizitës në Shqipëri, një grup i CCTV-së intervistoi edhe të parën kineaste femër dhe të vetmen regjisore të filmit shqiptar, Xhanfise Kekon, që konsiderohet si themeluesja dhe mjeshtrja e madhe e filmit shqiptar për fëmijë. Ajo e filloi karrierën si montazhiere, duke qenë një nga shtatë anëtarët themelues të Kinostudios "Shqipëria e Re", më 1952.

Pas një përvoje të gjatë si montazhiere e dokumentariste, më 1971 Xhanfise Keko filloi karrierën e regjisores. Për 13 vjet ajo xhiroi 12 filma, që janë edhe sot mjaft të pëlqyer.

Pak kohë më vonë, në rubrikën e CCTV-së "Magjia e filmave shqiptarë" do të transmetohen disa tregime nga filmat e mirëpritur shqiptarë në Kinë, ndër to janë edhe filma për fëmijë si " Beni ecën vetë", "Guximtarët" dhe "Mëngjese lufte".

Në rubrikën e sotme "Shkëmbime kulturore" ju ftojmë të dëgjoni disa fragmente interesante të treguar nga regjisorja Xhanfise Keko për fëmijët kinezë.

Regjisorja Xhanfise Keko është edhe bashkëshortja e kinodokumentaristit të shquar Endri Keko, i cili ka xhiruar dokumentarin e parë shqiptar mbi Kinën qysh para më se 40 vjetësh, prandaj ajo ka lidhur një miqësi të madhe me Kinën. Gjatë takimit me gazetaren e Radios sonë Huailu, ajo tha: ..1?"Faleminderit shumë dhe unë këtë intervistë do ta jap me kënaqësi, sepse kam edhe një lidhje shpirtërore me Kinën. Veç të tjerave, bashkëshorti im, regjisori i parë i kinostudios, në vitin 1964 ka realizuar me kinematografinë e Kinës, së bashku me skenaristin Niko Koleta dhe operatorin Jani Nano dhe me një regjisor kinez, një film që quhej "Krah për krah". Filmi ishte shumë interesant dhe u shfaq edhe në Kinë, edhe në Shqipëri, dhe për atë film ai ka marrë çmimin më të lartë "Çmimin e Republikës". Prandaj unë kam këtë lidhje shpirtërore me Kinën. Gjithashtu, bashkëshorti im ka ardhur dy herë në Kinë dhe ka qëndruar gjashtë muaj dhe ka shumë fotografi e kujtime shumë të bukura nga Kina. "

Pasi i tregoi gazetares se si e ka filluar punën e regjisores së filmit për fëmijë, ajo tregoi në mënyrë të përqendruar për vëmendjen e madhe që i ka kushtuar xhirimit sa më mirë të filmit për fëmijë. Ndër të tjera ajo tha :"Kam pasur diçka brenda meje që më ka shtyrë drejt fëmijëve, edhe filmat dokumentarë, kur i bëja, të gjitha u drejtoheshin fëmijëve. Kur fillova të merrem me filmin artistik, edhe jeta ime ndryshoi, unë fillova ta shikoja jetën ndryshe. P. sh., në çdo bisedë që dëgjoja, veçoja atë çka ishte më interesante dhe punoja me bllok në dorë për të mbajtur shënime për ngjarjet më interesante, që të mos i lija të më kalonin pa i shënuar. D.m.th., i hyra ta vëzhgoja jetën, sidomos jetën e fëmijëve, me shumë hollësi. Shumë mësuese të shkollave më merrnin në telefon dhe më tregonin për ngjarje të ndryshme që u kishin ndodhur me fëmijët në shkollë. Dhe e gjithë kjo ishte një pasuri e madhe dijesh në detaje që unë munda të mblidhja nga miqtë e dashamirësit e mi. Tashmë shumë njerëz e dinin në atë kohë që unë merresha me fëmijët dhe më ndihmonin duke më dhënë material jetësor. Kjo më ka ndihmuar shumë për të njohur karakteret e fëmijëve. Në fillim ne përgatitnim psikologjinë e fëmijës, duke i thënë se kjo punë që po bën nuk është një lodër, por një film që do ta shikojë mësuesja, do ta shikojë mami dhe gjithë populli. Kështu që po ta bëjmë mirë, ata do të na lavdërojnë, ndërsa po të mos e bëjmë mirë, ata do të na shajnë. Dhe pastaj është ajo ndjenja e sedrës së fëmijës dhe fëmijët kanë një sedër që i shtyn ata që çdo gjë ta bëjnë të përkryer dhe në mënyrë të disiplinuar, nuk ka të rritur që të jetë me disiplinën e fëmijëve. "

Për arsye se regjisorja Xhanfise Keko e ka njohur shumë mirë karakterin e fëmijëve dhe e di mirë se si të merret me punën e fëmijëve dhe si t'i drejtojë ata në luajtjen e roleve në film, ajo na tregoi edhe për krijimin e filmit shumë të bukur për fëmijë " Beni ecën vetë" dhe se si ka bashkëpunuar me skenaristin Kiço Blushi. Ndër të tjera ajo tha : "Kiçon unë e kisha këshilluesin tim më të mirë dhe një nga njerëzit e mi më të besuar. Kur bëja dokumentarë, unë gjithmonë merrja këshilla nga Kiçoja. Dhe kështu, kur unë u ngacmova nga një letër nga fshati për herë e bisedova me Kiçon. Në atë kohë unë i çoja edhe fëmijët e mi shumë shpesh në fshat. Dhe i thashë Kiços se kam një letër shumë interesante nga disa fëmijë të fshatit dhe i kërkova mendimin e tij. Edhe Kiçoja gjithashtu çuditërisht u ngacmua menjëherë nga kjo letër. Sidomos kjo letër i solli atij ndër mend kujtimet e veta kur ishte i vogël. Pas një jave, Kiçoja më solli skenarin dhe kjo nuk ishte e planifikuar fare në redaksi. Pas dy javësh të tjera erdhi skenari i përfunduar komplet. Skenari ishte aq i bukur, sa hyri menjëherë në prodhim."

Zonja Xhanfise Keko tregoi se si e kanë krijuar së bashku, nga një ngacmim i vogël i një letre të një fëmije, fabulën e bukur të filmit "Beni ecën vetë" "Unë dëgjova për një letër që i kishte ardhur një fëmije, i cili i kishte kaluar pushimet në fshat. Një letër e shkruar nga fëmijët, por e shkruar shumë bukur. P. sh., në përmbajtje ishte shkruar: 'Ti ike, por ne ende kemi mall për ty. Tek dera vjen qengji, vjen macja, vjen qeni dhe të kërkojnë ty. Hajde sa më shpejt, se ne mezi të presim dhe jemi mërzitur shumë pa ty'. Ky skenar ishte ngacmim nga një letër, por në fakt Kiçoja nëpërmjet kësaj letre kujtoi fëmijërinë e tij në fshat. Skenari nuk ka lidhje me letrën por frymëzimi për të shkruar skenarin erdhi nga kjo letër. Kiçoja vetë kishte shumë mbresa të bukura nga fshati, sepse kaloi rininë e tij në fshat. Gjithashtu, ai shpesh dërgonte edhe djalin e tij në fshat. Edhe unë gjithashtu bashkëshortin e kisha nga fshati dhe e desha shumë fshatin dhe shkoja tek ai fshat shpesh. Pra, kjo temë e fshatit gjeti një përkrahje nga të dy ne". (Zhai)