dėgjoni
Zhdukja e Lojėrave Olimpike tė Lashtėsisė ishte njė fakt nė periudhėn e mesjetės nė Evropė, kur kristianizmi ishte nė pozitėn sunduese nė Evropė. Njė nga veglat, qė pėrdorte kristianizmi pėr sundimin e mendimeve tė njerėzve, ishte asketizmi. Kjo ideologji ishte krejtėsisht ndryshe nga mendimi i harmonizmit tė trupit me shpirtin, qė iniciatonte Greqia e lashtė.
Asketistėt ishin tė mendimit se trupi ėshtė burgu i shpirtit, njerėzit kur shpėtonin shpirtin e vet, duhet tė flaknin tė gjitha gėzimet reale dhe tė ndiqnin lumturinė e jetės sė ardhshme. Njerėzit qė jetonin gjatė kohės sė mesjetės nė Evropė, shpresonin tė thyenin sa mė parė kėtė burg tė trupit, nė mėnyrė qė shpirti i tyre tė hynte sa mė parė nė parajsėn pėr tė gėzuar lumturinė e pėrjetshme. Nė kėtė sfond tė pėrbuzjes sė realitetit dhe tė trupit, zhvillimi i sportit dhe i fiskulturės ishte penguar shumė dhe jeta shoqėrore ndodhej nė rėnien e gjithanshme.
Kėshtu cilėsia shėndetėsore e njerėzve ishte nė rėnien e pėrgjithshme, sėmundjet pėrhapeshin dhe ekonomia e kultura u rėnuan seriozisht.
Nė periudhėn e vonshme tė mesjetės sė Evropės, lindja e kapitalizmit kishte formuar njė rrymė tė madhe tė rilindjes sė letėrsisė e arteve dhe tė reformės fetare. Nė kėtė lėvizje tė rilindjes sė letėrsisė e arteve, klasa e re borgjeze bėnte luftė me forcėn e asketizmit tė Evropės. Nė atė kohė forcat borgjeze ishin tė dobėta dhe nuk ishin nė gjendje tė kundėrviheshin me forca tė mėdha ndaj kishės krishtere, prandaj ato me flamurin e rilindjes sė Romės sė lashtė luftonin kundėr sundimit tė errėt tė mesjetės sė Evropės. Shumė ideologė tė pėrparuar tė asokohe panė se nė Lojėrat Olimpike tė Lashtėsisė dhe nė sistemin arsimor tė Greqisė sė lashtė kishte shumė armė kundėr forcave tė kishės, prandaj ata e konsideronin synimin pėr zhvillimin harmonik tė trupit dhe shpirtit si njė armė kundėr kishės.
Nė shumė vepra tė tyre ideologė e artistė tė asokohe demonstronin kėtė prirje, siē ishin disa vepra skulpturore tė Michelangelo Bounarotit.
Shumė piktorė tė njohur tė asokohe, edhe pse punonin pėr kishėn, por megjithatė e demonstronin trupin e njeriut shumė tė fortė, duke konsideruar kėtė demonstrim si njė vegėl tė luftės kundėr kishės. Nėn ndikimet e kėsaj ideologjie, pikėpamjet e njerėzve ndaj bukurisė pėsuan ndryshime rrėnjėsore.
Njėrėzit kuptuan se pėr tė gėzuar lumturinė reale, duhet pasur njė shėndet i fortė fizik dhe se pjesėmarrja nė aktivitetet sportive dhe synimet pėr shėndetin dhe bukurinė fizike e shpirtėrore ishin njė bazė mė e rėndėsishme e disponizmit tė lumturisė. Pikėrisht ky koncept hodhi njė bazė shumė tė mirė pėr zhvillimin e sportit dhe fiskulturės moderne.
Nė shekullin '18, disa arsimtarėve dhe sportistėve tė Evropės u lindi mendimi pėr rilindjen e Lojėrave Olimpike tė Lashtėsisė. Disa persona tė pėrparuar borgjezė bėnė provė tė rilindjes sė kėtyre lojėrave, por provat dėshtuan, pėr shkak se nuk pati mundėsi tė kopjimit tė njė Olimpiade tė njėllojtė me Lojėrat Olimpike tė Lashtėsisė nė shoqėrinė moderne.
Mirėpo pėrvojat e mėsimet e tyre i lanė pėrshtypje tė ēmueshme themeluesit tė Lojėrave Olimpike tė kohės sotme Le baron Pierre de Koubertin. Ai shpresonte tė krijohej njė takim i madh sportiv me emrin: "Lojėrat Olimpike".
(Drita-Daming )
|