v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2007-05-11 18:51:33    
Lu You, poet i madh kinez i lashtėsisė

cri

dėgjoni

Lu You lindi nė vitin 1125 tė erės sonė nė provincėn Zhegjang tė Kinės Lindore dhe qysh nė vogėli mori njė edukatė tė mirė familjare nga i ati, Lu Zai, qė ishte njė dijetar dhe koleksionist librash. Lu You i kaloi vitet e fėmijėrisė nė mes tė rrėmujave tė luftės. Asokohe regjimi Gjin i kombėsisė Nyzhen, qė ishte njė pakicė kombėtare nė Kinėn Verilindore tė sotme, bėnte vazhdimisht luftė kundėr dinastisė Song. Pėr shkak tė kalbėsirave dhe paaftėsisė sė sundimtarėve tė dinastisė Song, njė sasi e madhe territoresh tė saj, duke u pėrfshirė kėtu edhe kryeqyteti Kaifeng, ranė nė duart e regjimit Gjin, madje perandori dhe babai i tij i abdikuar nga froni u zunė rob. Njė princ tjetėr u arratis nė jug dhe krijoi njė regjim qė u quajt "Dinastia Song Jugore". Nė ato rrethana, Lu You hoqi tė zitė e ullirit duke bėrė njė jetė refugjatėsh bashkė me tė afėrmit.

Lu You ėndrronte qė tė vinte njė ditė, kur edhe ai do tė ngjitej nė skenėn politike nėpėrmjet konkurrencės me provime perandorake, qė t'i shėrbente atdheut, duke realizuar aspiratat e tij. Por ai pėsoi disfatė, sepse sa herė qė jepte provimin, ai shfaqte nė fletat e provimit ndjenja atdhedashėse pėr rimarrjen territoreve tė humbura, gjė qė i zemėronte autoritetet qė ishin pėr pajtimin me pushtuesit.

Kur ishte 40 vjeē, Lu Yous iu dha rasti tė bėhej njė oficer. Ai shkoi nė frontin e luftės dhe u tregua trim dhe i zgjuar qė me herėn e parė tė pjesėmarrjes sė tij nė luftim. Mirėpo pas 6 muajve ai u detyrua tė largohej nga ushtria pėr shkak tė punės sabotuese tė tė ashtuquajturit "fraksioni pėr paqe".

Kėshtu, Lu You u hodh nė krijimtarinė letrare. Gjatė gjithė jetės, ai krijoi mbi 10 mijė vjersha, duke u bėrė poeti me mė shumė vepra ndėr poetėt kinezė tė lashtėsisė. Edhe sot ruhen mbi 9300 nga vjershat e tij.

Lu You krijoi edhe njė numėr tė madh prozash tė shquara. Nė njė pjesė tė kėtyre prozave shėnohen ēėshtje tė vogla nė jetė ose komentohen jetesa e popullit dhe ekonomia e vendit, ndėrsa nė pjesėn tjetėr pėrshkruhen jeta dhe veprimtaria e miqve tė tij. Por tė gjitha ato i pėrshkon njė vijė e kuqe e ndjenjave tė dashurisė pėr atdheun e tij, prandaj ato kanė forcė tė madhe prekėse. Lu You meriton tė lavdėrohet nga brezat e mėvonshėm si "letrari i madh atdhedashės".

Kur ishte 65 vjeē, Lu You filloi njė jetė tė izoluar nė fshat, duke ushquar ndjenja pakėnaqėsie dhe indinjate ndaj realitetit tė atėhershėm. Atje, ai kultivonte lule, lexonte, pinte raki, krijonte vjersha, punonte nė ara dhe nganjėherė shkonte tek fshatarėt pėr t'u dhėnė kėshilla mjekėsore.

Nė vitet e pleqėrisė, Lu You shkroi shumė vjersha qė pasqyrojnė errėsinė e shoqėrisė sė atėhershme dhe shumė vjersha idilike ku pėrshkruhet peizazhi i fshatit. Ai ėndėrronte se atdheu i tij do tė ribashkohej. Mirėpo deri nė frymėmarrjen e fundit ai nuk pa atė qė ėndrronte. Ai vdiq nė moshėn 85-vjeēare. Ai shkroi nė shtrat vjershėn e tij tė fundit me titull "Kėshilla drejtuar djalit tim", ku thuhet: "Nuk do tė kem mė halle pas vdekjes, dhe e vetmja keqardhje ėshtė ndarja e atdheut. Nėse trupat perandorake mund tė rimarrin tokat e humbura, ndero kujtimin e paraardhėsve, dhe mos harro t'i sjellėsh sihariqin edhe plakut tėnd." (Zheng)