v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2007-04-17 15:43:16    
Vėrejtje dhe propozime tė specialistėve dhe dijetarėve pėr problemet e popullsisė dhe tė zhvillimit tė Kinės

cri

Qeveria kineze mori masa tė shumta dhe lėshoi njė sėrė direktivash pėr zhvillimin ekonomik dhe shoqėror tė vendit tonė nė harmoni me zhvillimin e popullsisė. Meriton tė pėrmendet fakti se, gjatė hartimit tė kėtyre masave dhe direktivave, qeveria kineze u kushtoi rėndėsi tė veēantė vėrejtjeve dhe propozimeve tė specialistėve dhe dijetarėve. Nė simpoziumin akademik mbi popullsinė dhe zhvillimin e Kinės, qė u organizua para disa kohėsh, dhjetėra specialistė dhe dijetarė tė Akademisė sė Shkencave tė Kinės dhe tė institucioneve tė tjera tė kėrkimeve shkencore bėnė diskutime dhe shkėmbyen mendime pėr shumė probleme qė ekzistojnė nė lėmin e popullsisė kineze.

Qė nga vitet 70 tė shekullit tė kaluar, Kina ka ndjekur politikėn e planifikimit familjar. Nė saje tė zbatimit tė kėsaj politike, nė Kinė ėshtė ulur lindshmėria dhe, brenda 30 vjetėve, lindja ka qenė 400 milionė veta mė pak sesa parashikohej. Specialistėt thonė se ky sukses nuk u arrit lehtė dhe se duhet tė ngulim kėmbė nė stabilizimin e nivelit tė ulėt tė lindshmėrisė. Pėr kėtė, foli bashkėpunėtori shkencor i problemit tė popullsisė pranė Akademisė sė Shkencave tė Kinės, zoti Tian Sye Yuan.

"Pėrse parashtrojmė tezėn se edhe tani duhet medoemos ta vėmė theksin nė kontrollin e numrit tė popullsisė? Sepse karakteri thelbėsor i problemit tė popullsisė sė Kinės qėndron nė tepricėn e krahut tė punės, gjė qė pėrbėn njė presion tė popullsisė mbi forcat prodhuese."

Nė shumė vende tė zhvilluara problemi i popullsisė qėndron nė pamjaftueshmėrinė e krahėve tė punės, gjė qė do tė thotė presionin i forcave prodhuese mbi popullsinė. Kurse nė Kinė ndodh e kundėrta, rritja tepėr e shpejtė e popullsisė pėr shkak tė lindshmėrisė tepėr tė lartė para 30 vjetėve ka qenė njė nga sfidat kryesore ndaj Kinės.

Specialistėt thonė se lindshmėria nė Kinė ka zbritur tani nė njė nivel relativisht tė ulėt dhe se stabilizimi i kėtij niveli ėshtė i domosdoshėm. Por kjo nuk do tė thotė se sa mė i ulėt tė jetė niveli i lindshmėrisė, aq mė mirė do tė jetė, sepse ulja jashtė mase e lindshmėrisė mund tė shkaktojė vjetėrimin e popullsisė dhe tė vėshtirėsojė mė tej ngritjen e cilėsisė sė popullsisė, gjė qė do tė ndikojė negativisht mbi zhvillimin ekonomik dhe shoqėror tė Kinės. Tė njėjtin mendim shprehu edhe bashkėpunėtori shkencor i problemit tė popullsisė pranė Akademisė sė Shkencave tė Kinės, zoti Tian Sye Yuan.

"Edhe unė kam kėtė mendim. Duhet tė stabilizohet niveli i ulėt i lindshmėrisė. Por kjo nuk do tė thotė qė tė ndryshojė parimi i lindjes sė njė fėmije. Ne duhet qė, duke u nisur nga realiteti, tė ruajmė nivelin e ulėt tė lindshmėrisė nė njė kufi shkencor dhe racional."

Profesor Vu Cang Ping i Qendrės sė studimit tė popullsisė dhe zhvillimit pranė Universitetit Zhong-guo Renmin thotė se deri nė vitin 2020 numri i njerėzve mbi moshėn 65-vjeēare nė Kinė do tė arrijė nė 164 milionė veta, shifėr kjo qė do tė pėrbėjė 11.2 % tė popullsisė sė gjithė vendit. Parashikohet se nė fund tė viteve 40 tė kėtij shekulli, numri i njerėzve tė moshuar nė Kinė do tė arrijė kulmin, d.m.th njė nga 3 a 4 kinezė njė vetė do tė jetė mbi 65 vjeē. Me vjetėrimin e popullsisė, do tė shtohet presioni mbi sistemin e sigurimeve shoqėrore dhe sistemin e shėrbimeve komunale. Pėrveē kėsaj, si rrjedhim i papėrsosmėrisė sė rendit tė sigurimeve shoqėrore nė fshat, njė numėr i madh njerėzish tė moshės sė re dhe tė moshės sė mesme do tė shpėrngulen nga fshati nė qytet, gjė qė do tė acarojė mė tej gjendjen e vjetėrimit tė popullsisė nė fshat.

Drejtoresha e Qendrės Kineze tė studimit tė popullsisė dhe zhvillimit, zonja Ma Li shfaq shqetėsim tė madh pėr shtimin e raportit tė djemve ndėr foshnjat qė do tė lindin.

"Dukuria e raportit tė lartė tė djemve ndaj vajzave ndėr foshnjat e lindur ėshtė njė gjė qė prek njė sferė gjithnjė e mė tė gjerė. Rritja e popullsisė nė kėtė mėnyrė mund tė sillte njė problem shumė tė madh shoqėror."

Zonja Ma Li thotė gjithashtu se qeveria jonė duhet medoemos tė marrė masa komplekse pėr tė frenuar vazhdimin e kėsaj dukurie. Duhet tė hartohen ligje ose rregulla ligjore pėr barazinė midis meshkujve dhe femrave dhe tė pėrsosen mė tej rregullat ligjore tė mbrojtjes sė tė drejtave dhe interesve tė ligjshme tė grave dhe fėmijėve. Ajo kėrkon qė tė dėnohen rreptėsisht dhe me ligj veprimet e atyreve qė dallojnė paraprakisht seksin e fetusit jashtė nevojave mjekėsore dhe qė ndėrpresin shtatzėnėsinė me qėllim tė zgjedhjes sė seksit jashtė nevojave mjekėsore dhe qė tė dėnohen krimet e njerėzve qė mbytin ose hedhin tej foshnjat femra.

Drejtori i Komisionit Shtetėror kinez tė popullsisė dhe planifikimit familjar, zoti Ma Veiqing thotė se shteti kinez ka plan qė, brenda njė kohe nga 10 deri nė 15 vjet, tė realizohet nė pėrgjithėsi normalizimi i raportit tė djemve me vajzat ndėr foshnjat. Ai thotė se qeveria kineze i kushton vėmendje edhe zgjidhjes sė problemit tė vjetėrimit tė popullsisė. (Zheng)