dėgjoni
Vitin e kaluar, vėllimi i tregtisė midis Kinės dhe Rusisė arriti nė 33 miliardė e 400 milionė dollarė amerikanė, shifėr kjo qė u shtua 14.7% nė krahasim me vitin 2005. Tregtia midis dy vendeve ka ruajtur pėr 8 vjet me radhė njė rritje mbi 10%. Gjatė 2 muajve tė parė tė kėtij viti, pėrmasa e shtimit tė vėllimit tė tregtisė dypalėshe arriti nė 40%. Bashkėpunimi ekonomiko-tregtar midis Kinės dhe Rusisė ka pasur njė prirje tė mirė tė zhvillimit tė shpejtė. Duke shprehur kėnaqėsi pėr kėtė prirje zhvillimi tė bashkėpunimit ekonomiko-tregtar, liderėt e tė dy palėve i kanė kushtuar rėndėsi tė madhe edhe problemit tė strukturės qė ekziston nė tregtinė dypalėshe. Duke folur pėr kėtė, specialisti i Akademisė sė Shkencave Shoqėrore tė Kinės Zhang Zhonghua ėshtė i mendimit se njėanėshmėa e strukturės tregtare dhe pėrqindja e ulėt e produkteve elektro-mekanike janė problemet mė kryesore qė ekzistojnė nė strukturėn e tregtisė midis Kinės dhe Rusisė.
"Pėrqindja e eksportit tė produkteve elektro-mekanike tė Rusisė ėshtė ulur gradualisht. Pėr problemet ekzistuese nė bashkėpunimin ekonomiko-tregtar midis Kinės dhe Rusisė, Kina dėshiron tė pėrmirėsojė struturėn e tregtisė midis dy vendeve pėr tė ngritur nivelin e bashkėpunimit ekonomiko-tregtar midis dy vendeve".
Sipas tė dhėnave statistikore, produktet elektro-mekanike kineze kanė zėnė mbi 50% tė vėllimit tė importit tė Kinės, ndėrsa produktet elektro-mekanike ruse kanė zėnė njė pėrqindje shumė tė ulėt nė tė. Zv/ministri i Tregtisė i Kinės, z. Yu Guangzhou vuri nė dukje se nė vitin 2006, pėrqindja e produkteve elektro-mekanike ka zėnė 20% tė pėrqindjes totale tė tregtisė dypalėshe, sidomos sasia e produkteve elektro-mekanike tė importuara nga Rusia ishte shumė e vogėl. Kjo tregon se nė fushėn e tregtisė sė produkteve elektro-mekanike Kina ka vitalitet shumė tė madh. Ai tha, gjithashtu, se pėrmirėsimi i strukturės tregtare, sidomos shtimi i importit tė produkteve elektro-mekanike nga Rusia, ėshtė mendim i pėrbashkėt i liderėve tė tė dy vendeve. Pala kineze do tė krijojė kushte tė duhura pėr kėtė.
"Pėr njė farė kohė mė parė, tregtia midis Kinės dhe Rusisė ka ruajtur njė rritje tė shpejtė. Gjatė zhvillimit tė tregtisė midis dy palėve, ne vumė re se nė fushėn e tregtisė kanė dalė disa probleme. Duke i kushtuar rėndėsi rregullimit tė strukturės tregtare, ne duhet tė nxitim tregtinė nė fusha tė tjera, nė mėnyrė qė struktura tregtare tė jetė mė racionale".
Pėr tė zgjidhur kėtė problem, Kina dhe Rusia kanė marrė njė sėrė masash pėr pėrmirėsimin e strukturės sė tregtisė dypalėshe.
"Ekspozita kombėtare e Kinės" e organizuar nė Moskė, ėshtė njė masė e rėndėsishme e qeverisė kineze pėr pėrmirėsimin e strukturės sė tregtisė dypalėshe dhe pėr nxitjen e tregtisė dypalėshe tė produkteve elektro-mekanike. Si njė nga aktivitetet kryesore tė "Vitit tė Kinės" nė Rusi, ekspozita kombėtare e Kinės ėshtė njė nga ekspozitat me pėrmasat mė tė mėdha e organizuar jashtė vendit. Gjatė ekspozitės, 100 ndėrmarrje kineze shkuan nė Rusi pėr tė blerė dhe nėnshkruan me ndėrmarrjet ruse shumė marrėveshje dhe kontrata pėr importimin e produkteve elektro-mekanike nga Rusia me vlerė prej 500 milionė dollarėsh amerikanė.
Presidenti rus Putin shprehu admirimin pėr njė sėrė aktivitetesh tė "Vitit tė Kinės" nė Rusi, duke pėrfshirė "ekspozitėn kombėtare tė Kinės" dhe tha: "Qėllimi i organizimit tė kėtij aktiviteti ėshtė ngritja e mėtejshme e nivelit tė bashkėpunimit midis dy vendeve. Nėpėrmjet aktiviteteve ekonomiko-tregtare dhe kulturore, do tė shfaqet figura e Rusisė dhe Kinės nė aktivitetet shoqėrore, do tė shtohet njohja midis dy popujve pėr tė garantuar vazhdimin e marrėdhėnieve tė mira midis dy vendeve."
Specialistėt janė tė mendimit se koordinimi i strukturės sė tregtisė midis Kinės dhe Rusisė ėshtė njė detyrė afatgjatė dhe e madhe, e cila nuk duhet tė mbėshtetet vetėm te kontrolli i qeverive tė tė dy vendeve. Specialisti i Akademisė sė Shkencave Shoqėrore tė Kinės Zhang Zhonghua ėshtė i mendimit se pėrveē inkurajimit nga qeveria kineze tė ndėrmarrjeve pėr tė importuar produktet elektro-mekanike tė Rusisė, edhe pala ruse duhet tė ngrejė potencialin konkurrues tė produkteve elektro-mekanike jetike.
"Tani ndodhemi nė ekonominė e tregut. Qeveria vetėm drejton dhe inkurajon ndėrmarrjet qė tė zhvillojnė bashkėpunim midis tyre, por ajo nuk mund tė zhvillojė me detyrim kėtė bashkėpunim. Problemi mė rrėnjėsor ėshtė se Rusia duhet tė ngrejė me tė gjitha forcat nivelin e prodhimit tė makinerive dhe potencialin konkurrues tė vet".
Zhang Zhonghua vuri nė dukje se tani niveli i bashkėpunimit tė investimeve midis dy vendeve nuk ėshtė i lartė. Pėrmirėsimi i strukturės sė tregtisė dypalėshe duhet tė forcojė bashkėpunimin e investimeve dhe atė tekniko-shkencor dypalėsh. (Sihai)
|