dėgjoni
Prapa Gjirit Verior ndodhen krahinat jugperėndimore tė Kinės, ndėrsa pėrpara atij janė vende tė Azisė Juglindore. Gjiri Verior ėshtė nyje e rėndėsishme e komunikacionit nė det qė ka lidhjen me vendet e ASEAN-it. Nė procesin e ndėrtimit tė zonės sė tregtisė sė lirė Kinė-ASEAN, Gjiri Verior ėshtė bėrė gradualisht nyje e rėndėsishme e lidhjeve tregtare midis Kinės dhe ASEAN-it, duke u mbėshtetur nga epėrsitė e veēanta gjeografike.
Gjiri Verior ndodhet nė veri tė detit jugor dhe ėshtė njė gjir gjysėm i mbyllur i rrethuar nga njė pjesė e Kinės dhe e Vietnamit dhe nga Ishulli Hainan i Kinės. Nė vitin 2002, pasi u nėnshkrua marrėveshja midis Kinės dhe 10 vendeve tė ASEAN-it pėr ndėrtimin nė vitin 2010 tė zonės sė tregtisė sė lirė Kinė-ASEAN, Rajoni Autonom Guangsi-Zhuang planifikoi tė ndėrtojė "njė zonė ekonomike rreth Gjirit Verior, qė tė pėrbėhet nga 3 provinca tė Kinės dhe nga pjesė provincash tė Vietnamit. Vitin e kaluar, sekretari i komitetit tė Partisė Komuniste tė Kinės pėr Rajonin Autonom Guangsi-Zhang, z. Liu Qibao parashtroi konceptin pėr "bashkėpunimin ekonomik tė Gjirit ndėrverior, nė mėnyrė qė rajoni i bashkėpunimit ekonomik rreth Gjirit Verior tė shtrihet nė Malajzi, Singapor, Indonezi, Filipine etj.
Me kėtė mendim, administrata e Guangsit vendosi qė tė ndėrtojė zonėn ekonomike nė Guangsi nė zona bregdetare tė Gjirit Verior dhe nė kryeqytezėn e Rajonit Autonom, Naning. Duke iu pėrgjigjur pyetjeve tė gazetarėve, zoti Liu tha se qėllimi i ndėrtimit tė zonės ekonomike nė Guangsi ėshtė shpejtimi i bashkėpunimit ekonomik midis Guangsit dhe vendeve tė Gjirit ndėrverior, si Vietnamit, Malajzisė etj. Ai tha, gjithashtu: "Pėr shpejtimin e hapjes dhe tė zhvillimit tė gjithanshėm tė zonės ekonomike nė Guangsi duhet tė merret parasysh gjendjea e tanishme dhe ajo e ardhshme. Njėkohėsisht ne duhet tė vėmė hapjen dhe zhvillimin e zonės ekonomike nė Guangsi nė sfondin e bashkėpunimit rajonal pėr ndėrtimin e zonės sė tregtisė sė lirė Kinė-ASEAN".
Sipas karakteristikave gjeografike tė Gjirit Verior, objektivi i planit tė zonės ekonomike nė Guangsi ėshtė qė tė bėhet nyje e rėndėsishme e lidhjeve tregtare midis Kinės dhe ASEAN-it.
Fangchenggang-i ėshtė qyteti i portit mė tė madh brenda zonės ekonomike, dhe ka 21 skela me kapacitet prej mbi 10 mijė tonėsh. Sasia vjetore e ngarkim-shkarkimit tė mallrave i kalon 30 milionė tonėt. Ai ėshtė port i rėndėsishėm i lidhjeve tregtare midis Kinės dhe ASEAN-it.
Zv/drejtori i pėrgjithshėm i Grupit pėr ēėshtjet e porteve tė Fangchenggang-it, z. Xie Yi i tha gazetarit se sipas planit unik tė zonės ekonomike, qyteti Fangchenggang po ndėrton skela tė reja, sidomos skela tė posaēme pėr kontejnierė. Gjatė 6 muajve tė parė tė kėtij viti, institucionet e administratės vendore dhe mbi 50 mijė banorė u shpėrngulėn nga lagjja e vjetėr, ku njė sipėrfaqe prej 140 mijė metrash katrore janė planifikuar ndėrtimin e zonės industriale tė portit. Ai tha, gjithashtu, se gjatė disa vjetėve tė ardhshėm, Fangchenggang-i do tė bėhet qendėr rajonale e transportit. "Nė sfondin e bashkėpunimit ekonomik rajonal tė Gjirit Ndėrverior, Fangchenggang-i do tė bėhet njė qendėr rajonale e transportit ndėrkombėtar."
Tani Rajoni Autonom Guangsi-Zhuang po shpejton ndėrtimin e 3 porteve tė mėdha, si Fangchenggang, Qinzhou dhe Beihai, pėr tė ngritur potencialin kompleks konkurrues tė tyre. Sipas planit, deri nė vitin 2010, nė zonėn ekonomike tė Gjirit Verior do tė ndėrtohet njė port i madh kompleks modern me sasinė e ngarkim-shkarkimit tė mallrave prej 100 milionė tonėsh.
Pėrveē transportit ujor, me rritjen e tregtisė sė mallrave midis Kinės dhe ASEAN-it, transporti nė rrugė automobilistike brenda zonės ekonomike tė Gjirit Verior ėshtė shumė i ngarkuar. Nė vitin 2005, u vu zyrtarisht nė funksionim autostrada nga kryeqyteza e Rajonit Autonom, Naning, deri nė doganėn e Miqėsisė tė kufirit midis Kinės dhe Vietnamit. Gjatė 2 vjetėve tė fundit, makineritė e rėnda dhe produktet elektro-mekanike tė Kinės janė eksportuar nėpėrmjet kėsaj autostrade nė Vietnam dhe vende tė tjera tė Azisė Juglindore, ndėrsa produktet e vendeve tė tjera tė Azisė janė transportuar gjithashtu nėpėrmjet kėsaj autostrade nė Kinė.
Tani, Guangsi po shpejton ndėrtimin e infrastrukturės sė komunikacionit, nė mėnyrė qė portet ujore dhe tokėsore pėrqark bregut tė Gjirit Verior tė luajnė rol mė tė madh. Guangsi do tė ndėrtojė edhe 3 autostrada tė tjera dhe do tė ndėrtojė ose transformojė hekurudha vendore, pėr t'u lidhur me hekurudha tė vendeve tė Azisė Juglindore.
Drejtori i degės tregtare tė Rajonit Autonom Guangasi-Zhuang, z. Li Wenjie tha se me hapjen e rrugėve tokėsore dhe me pėrmirėsimin e pajisjeve tė porteve bregdetare, bashkėpunimi ekonomik midis Guangsit dhe vendeve tė ASEAN-it do tė ketė hapėsirė mė tė madhe. Ai tha se Guangsi po merr njė sėrė masash pėr pėrmirėsimin e mjedisit tė investimeve, pėr tė realizuar lehtėsinė e investimeve dhe tė tregtisė dypalėshe.
"Ne kemi marrė masat reale pėr lehtėsinė e investimeve dhe tė tregtisė, si pėrmirėsimi i mjedisit tė investimeve, shpejtimi i ndėrtimit tė porteve, forcimi i bashkėpunimit me ASEAN-in nė fushėn e kontrollit tė produkteve etj."
Ai shprehu bindjen se zbatimi i kėtyre masave pėr lehtėsinė e tregtisė dhe tė investimeve do tė tregojė mė tej rėndėsinė e zonės ekonomike nė Guangsi tė Gjirit Verior nė bashkėpunimin ekonomiko-tregtar midis Kinės dhe ASEAN-it. (Sihai)
|