dëgjoni

Xu Qi është një koreograf-regjisore e famshme kineze. Ajo drejtoi baletin "Rruga e mëndafshit" dhe bashkëpunoi me studiuesin e shkencës së Dunhuangut Xi Zhenguan duke vënë në skenë vallen e përshtatur nga legjendat në librat e lashtë të Dunhuangut.

Para se të dilte në pension, Xu Qi ishte drejtoreshë e Teatrit të Artit Dunhuang të provincës Gansu. Tani 63-vjeçarja Xu Qi është drejtoreshë e Shkollës së Valles "Dunhuang" dhe u mëson fëmijëve vallen.

Megjithëse Xu Qi-së i pëlqente vallja qysh në moshë të re, në fillim ajo dëshironte të hynte në shkollë të lartë për t'u bërë studiuese. Por për shkak të familjes, në moshën 18-vjeçare, Xu Qi u detyrua të heqë dorë nga ëndrra e shkollës së lartë dhe hyri në Ansamblin e Këngëve dhe të Valleve të provincës Gansu dhe u bë valltare. Xu Qi tha:

"Kur isha në shkollën e mesme, isha një amatore e artit dhe organozija shpesh aktivitete të ndryshme kulturore. Njëkohësisht isha një amatore e gjimnastikës dhe bëja shpesh ushtrime, prandaj trupi im ishte i përshtatshëm për kërcim."

Kështu, pasi mbaroi shkollën e mesme, Xu Qi u pranua në Ansamblin e Këngëve dhe të Valleve të provincës Gansu. Në atë kohë, shumë valltarë nuk kishin një nivel të lartë kulturor si Xu Qi, prandaj Xu Qi e ndihmonte shpesh ansamblin të krijonte valle dhe gradualisht ajo u bë edhe një koreograf-regjisore.

Në fund të viteve '70 të shekullit të kaluar, Ansambli i Këngëve dhe i Valleve i provincës Gansu krijoi baletin "Rruga e mëndafshit" dhe vuri në skenë afreskun e famshëm të Dunhuangut duke ngjallur jehonë të madhe. "Rruga e mëndafshit" u shfaq shumë herë jo vetëm në skenën vendëse, por edhe në Korenë e Veriut, Japoni, Itali, Francë, Tajlandë, Rusi, Lituani, Hongkong, Tajvan etj. dhe quhej "Afresku i gjallë". Xu Qi ishte një nga koreograf-regjisorët e kësaj drame vallëzore, ajo mori pjesë edhe në shfaqje. Xu Qi kujtoi:

"Procesi i krijimit të dramës ishte një proces i mësimit nga historia. Unë vura në skenë përmbajtjen kryesore të afreskut të Dunhuangut."

Për shkak të suksesit të madh të baletit "Rruga e mëndafshit", emri i Ansamblit të Këngëve dhe të Valleve të provincës Gansu u shndërrua në Teatri i Artit Dunhuang i provincës Gansu. Në vitin 1992, studiuesi i famshëm i shkencës Dunhuang dhe drejtori i Teatrit të Artit Dunhuang Xi Zhenguan deshifroi muzikën e lashtë të Dunhuangut dhe e ftoi Xu Qi-në ta vënë në skenë.

Në vitin 1900, në Dunhuang të Kinës veriperëndimore u zbuluan shumë relikte dhe afresku që i përkisnin periudhës nga shekulli i 6-të deri në shekullin e 14-të që janë të dhëna të rëndësishme për të studiuar historinë, kulturën dhe zakonet e atëkohshme. Muzika e lashtë e Dunhuangut shënohet me shumë simbole të veçanta që nuk njihen nga njerëzit modernë. Në bazë të studimeve të shumë dijetarëve, Xi Zhenguan harxhoi pothuajse tërë jetën dhe deshifroi më në fund këtë muzikë të lashtë. 

Në vitin 1992, Xu Qi pranoi ftesën e Xi Zhenguanit dhe bashkëpunoi me të për të krijuar baletin e madh "Melodia e lashtë e Dunhuangut". Xu Qi përcaktoi 4 skena që shfaqin përkatësisht këngët e vallet në pallatin perandorak, këngët e vallet e banorëve të thjeshtë, vallet e ushtarëve dhe muzikën e vallet budiste. Ky balet pati sukses të madh brenda e jashtë vendit dhe fitoi çmimin më të lartë të valles në Kinë, çmimin "Wenhua". Pas kësaj, Xu Qi krijoi edhe shumë balete të tjera si "Lumi Xueyu", "Kali në qiell" etj. duke krijuar "Shkollën e Dunhuangut" në qarqet e kërcimit të Kinës. Xu Qi tha:

"Krijimi i 'Shkollës së Dunhuangut' tregoi se ne mund të mësojmë shumë nga historia dhe kultura e lashtë kineze. Njëkohësisht koreograf-regjisorët e valleve duhet të guxojnë të krijojnë risi për të nxitur zhvillimin e valleve."

Tani drejtoresha e shkollës së valles Xu Qi është ende e zënë. Në shkollën e saj, ajo jo vetëm u mëson fëmijëve kërcimin, por edhe i mëson ata të njohin bukurinë e valles dhe të jetës. (Fani)