v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2007-03-14 20:06:37    
Shumėllojshmėria nė krijimtarinė letrare kineze

cri

Duke filluar nga shekulli i 21-tė, krahas shumėllojėshmėrisė sė jetės shoqėrore, nė krijimtarinė letrare kineze vihet re njė gjendje e lulėzuar e shumėllojshmėrisė. Shkrimtarėt e lindur nė vitet 50-tė dhe 60-tė tė shekullit tė kaluar, vazhdojnė tė nxjerrin krijimet e tyre tė reja, ndėrsa shkrimtarėt e rinj tė lindur nė vitet 70-tė dhe 80-tė tė shekullit tė kaluar, pasqyrojnė shoqėrinė kineze tė reformės me njė kėndvėshtrim tė ri, veprat e tyre rradhiten gjithmonė nė listėn e librave mė tė shitur.

Shkrimtari 55 vjeēar Zhang Budai kohėt e fundit po punon pėr tė pėrcaktuar projektin e kopertinės sė romanit tė tij. Romani i gjatė "Caomang" do tė botohet nga shtėpia botuese e shkrimtarėve. Ky roman me mė se 400 mijė hieroglife, tregon historinė e jetės plot zigzage tė njė shkencėtari dhe njė funksionari lokal. Kjo ėshtė njė vepėr e pėrkrahur edhe nga Shoqata e shkrimtarėve kinezė.

Ashtu si romani " Caomang", edhe afro l00 vepra tė tjera janė pėrkrahur nga Shoqata e shkrimarėve kinezė, Ndėr to janė romane, poezi, reportazhe dhe vepra tė teorisė letrare.

Qysh nga viti 2004, Shoqata e shkrimtarėve kinezė e ka investuar ēdo vit mė se njė milionė yuanė pėr tė inkurajuar shkrimtarėt nė krijimet e veprave tė mira. Shkrimtari Zhang Budai ėshtė i mendimit se reforma dhe hapja i kanė sjellė shoqėrisė ndryshime tė mėdha, tė gjitha kėto ndryshime kanė ushtruart njė ndikim mbi jetėn dhe shpirtin e njerėzve dhe janė pasqyruar nė veprat letrare. "Si njė shhkrimtar, poet, duke hedhur njė sy 5 vjetėve tė kaluar, shkrimtarėt kinezė kanė shkruar shumė vepra tė shquara nė krijimin e njė shoqėrie tė harmonishme dhe nė zhvillimin e frymės kombėtare kineze. Krijimtaria e tyre ėshtė e shumėllojėshme dhe me karakter tė vecantė. Shumica e veprave tė tyre janė me karakter tė kohės dhe popullor."

Veprat letrare tė pėrkrahura nga Shoqata e shkrimtarėve kinezė janė vetėm njė pjesė e vogėl e veprave letrate tė botuara ēdo vit nė Kinė. Gjatė 4 vjetėve tė fundit, numri i romaneve tė botuara nė vit arriti rreth 800. Ndėr shkrimtarėt e romaneve, janė shkrimtarė profesionistė dhe shkrimtarė amatorė. Edhe temat e romaneve janė tė shumėllojshme. Ndėr to, janė romani me temėn historike "Zhang Juzheng", romani me temėn ushtarake "Shigjeta e mprehtė", romani qė pėrshkruan jetėn e minatorėve "Qymurguri i kuq", romani qė pėrshkruan ndryshimet e jetės nė fshat "Toni i operės Qin" si dhe reportazhi "Hekurudha Qinhai-Tibet". Komentatori i njohur letrar Bei Qiao ėshtė i mendimit se mjedisi i tanishėm shoqėror ėshtė shumė i pėrshtatshėm pėr shkrimtarėt kinezė nė tregimin e talentėve tė tyre. "Duke filluar nga shekulli i ri, krijimtaria letrare kineze ka marrė njė zhvillim tė dukshėm, pasi po dalin vazhdimisht vepra tė shquara. Njė numėr shkrimtarėsh me moshė tė vjetėr dhe tė mesme janė plot pathos pėr krijimtari, edhe shkrimtarė tė tė brezit tė ri janė bėrė njė forcė e madhe. Kudo vihet re njė atmosferė shumė e mirė pėr krijimtarinė letrare. Sidomos, zhvillimi i veprave letrare nė internet, i bėn veprat letrare tė afrohen mė shumė tek masat popullore. Lexues tė thjeshtė mund tė shkruajnė dhe tė lexojnė nė internet veprat letrare".

Ky komentator ėshtė i mendimit se tė nxitur nga ekonomia e tregut dhe popullarizimi i internetit, krijimtaria letrare kineze ėshtė nė njė lulėzim tė paparė. Nė kėtė drejtim gjallėrohen vepra me temė tė ndryshme, me metodė tė ndryshme krijimarie, si vepra fantastike e pėrfytyruese.

Vitet e fundit, edhe veprat letrare me temė nga jeta e pakicave kombėtare kanė ngjallur jehonė tė madhe. Si romani "Mali Konshan" me temė nga jeta e fshatarėve tibetianė dhe romani "Ujku Totem" me sfond e kulturės sė kombėsisė mongole etj, janė shumė tė suksesshėm.

Pėrveē romaneve, edhe krijimtaria e poezive bashkėkohore ėshtė shumė e gjallėruar. Numri i uebsajteve tė poezive arrin nė mė se njė mijė. Nė krijimet e skenareve, gjithashtu vihet re njė lulėzim i paparė sidomos nė skenarėt e filmave televizive qė janė kėrkuar shumė nga mijera televizione tė mbarė Kinės.

Krahas daljes sė vazhdueshme tė shkrimtarėve dhe veprave letrare, nė fushėn e letėrsisė kineze ekzikzistojnė edhe disa probleme. Duke folur pėr kėtė, komentatori letrar Bei Qiao i tha korrespondentit: "Sipas mendimit tim, nė shkrimet dhe krijimtarinė letrare duhet tė punojmė mė shumė nga ana cilėsore dhe frymore, nė mėnyrė qė fryma jonė kombėtare tė pasqyrohet mė mirė nė formėn letrare e artistike."( Zhai)