Dėgjoni
Para pak kohėsh, ne kemi marrė prej jush shumė letra dhe mesazhe me e-mailin dhe nga kėto letra dhe mesazhe morėm vesh qė ju interesoheni shumė pėr Kinėn. Shumė miq kanė dėshirė tė madhe pėr t'u njohur me jetėn e banorėve kinezė. Qysh nga sot, ne do t'ju japim njė sėrė reportazhesh dhe do t'ju sjellim pėr vizitė nė njė lagje tė Pekinit, tė njiheni me gėzimet dhe mėrzitjet e qytetarėve tė thjeshtė dhe prej kėtu ju mund tė njiheni mė mirė me ndryshimet e shoqėrisė sė sotme kineze.
Lagja Yonglė ėshtė njė lagje e zakonshme nė perėndim tė qytetit tė Pekinit, ku jetojnė rreth 30 mijė banorė. Nė kėtė lagje ka shumė pallate tė reja e tė larta, ka edhe shtėpi tė vjetra, si edhe disa kantjerė ku po ndėrtohen shtėpi tė reja.
Vitet e fundit, strehimi ka qenė gjithmonė njė fokus i shoqėrisė kineze. Pėr banorėt e thjeshtė, shtėpia do tė thotė familje.
Zonja Wu 55 vjeēare pas daljes nė pension rri pa punė nė shtėpi. Burri i saj punon si llogaritar. Biri i tyre Ping Ping sivjet mbushi 25 vjeē dhe pasi u diplomua nga shkolla e lartė tani merret me projektimin e reklamave.
Para 2 muajsh, Ping Ping u tha prindėrve se do tė martohet me tė fejuaren e tij. Po ku do tė strehohen? Ping Ping vendosi tė blejė njė shtėpi.
Ping Ping : " Shtėpia e prindėrve ėshtė e vogėl, nuk ka kushte tė mirė pėr strehim. Po tė marrim shtėpi me qira, qiraja nuk ėshtė e lirė, ėshtė baraz me pagesė mujore pėr shlyerjen e kredisė dhe nuk kemi pronėsi. Pasi u menduam mirė, vendosėm tė blejmė shtėpi."
I biri do tė martohet dhe do tė blejė njė shtėpi, kjo ėshtė njė gjė e madhe. Pasi dėgjoi mendimin e Ping Pingut, mamaja ka shumė pėr tė folur.
Wu: "Kohėt kanė ndryshuar. Jeta po bėhet gjithnjė e mė e mirė. Nė kohėn tonė tė rinisė, na mungonin shtėpitė, kushtet ishin shumė tė vėshtira, nuk kishim mundėsitė tė mendonim pėr blerjen e shtėpisė. Atėhere, ishim tė kėnaqur po tė kishim njė vend sa pėr strehim".
Nė mes tė viteve 70 ?tė tė shekullit tė kaluar, zonja Wu nė fillim tė punės rrinte nė konviktin e fabrikės, 5 a 6 veta nė njė dhomė. Nė fillim tė viteve 80-tė, pasi u martuan, ky ēift jetonte nė njė bodrum, mė vonė nė njė shtėpi tė thjeshtė. Pastaj sektori i punės u dha atyre njė dhomė duke e ndarė me njė familje tjetėr nė njė apartament, mė vonė, u strehuan tė dy nė njė apartament. Nė mes tė viteve 90-tė, sektori i burrit i dha atyre njė apartament me dy dhoma dhe njė sallė, me njė sipėrfaqe prej 60 metrash katėrore. Nė vitin l998, ata blenė me 30 mijė yuanė kėtė apartament nė bazė tė parimit tė blerjes me privilegj tė mirėqenies dhe filluan tė kenė shtėpinė e vet.
Sociologu e profesori Dai Jianzhong ėshtė i mendimit se, nė pėrmirėsimin e kushteve tė strehimit, shembulli i familjes sė zonjės Wu pėrfaqėson ndryshimin e njė epoke.
Dai Jianzhong: "Nga ekonomia e planifikuar nė reformėn e hapjen dhe deri mė sot, niveli i jetesės sė popullit ėshtė rritur shumė. Njė tregues kryesor i kėsaj ėshtė strehimi. Kushtet e banimit tė qytetarėve tė Pekinit kanė arritur nė pėrgjithėsi nivelin komod."
Para mė se dhjetė vjetėve, sipėrfaqja mesatare pėr frymė e pekinasve ishte rreth l0 metra katrorė, kurse deri nė qershor tė vitit tė kaluar, kjo sipėrfaqe arriti nė afėr 20 metra katrorė.
Duke i hedhur njė sy pėrmirėsimit tė vazhdueshėm tė kushteve tė banimit, zonja Wu ndihet e kėnaqur. Pėr tė njė apartament prej 60 metrash katrorė me dy dhoma ėshtė i mjaftueshėm.
Kurse Ping Pingu nuk ka tė njėjtin mendim me tė. Ai kėrkon tė jetojė nė njė shtėpi tė mirė dhe nuk do qė tė bėjė njė jetė shumė tė thjeshtė.
Nga dhėnia e shtėpisė nga shteti deri nė blerjen e shtėpisė mbi bazėn e parimit tė mirėqenies nga sektori i punės dhe pastaj nga blerja e shtėpisė mbi bazėn e parimit tė mirėqenies deri nė strehimin nė apartamentin e blerė vetė nė tregun e lirė, zonja Wu e kuptoi nga jeta e kaluar 30-vjeēare se ndryshimi i madh do tė realizohet hap pas hapi. Kurse sipas mendimit tė Ping Pingut, sa mė shpejt, aq mė mirė.
Punėsim, banesa, mjekim, shkollim dhe sigurimi i pleqėsisė...
Ē' mendojnė banorėt e thjeshtė kinezė? Me jepni l0 minuta dhe do t'ju rrėfej " njė tregim nga lagja Yonglė"
Tani pėr tani, Ping Pingu ėshtė shumė i zėnė me blerjen e shtėpisė.
Ping Pingu: "Unė dua tė blej me tė gjitha mundėsitė qė kam gjithė sa kam njė shtėpi pak mė tė madhe.Kjo Nuk ėshtė njė gjė e lehtė, por kam dėshirė tė blejė menjėherė shtėpi tė madhe. Pėr sa i pėrket pagesės sė kredisė, pėr tė blerė njė shtėpi me sipėrfaqe tė madhe, sigurisht do tė kem presion tė madh pėr kthimin e kredisė, por do tė bėj pėrpjekje tė mėdha. Pėr tė mirėn time, sektori i punės mė jep njė shtesė pėr strehim, gjė qė do tė mė pakėsojė presionin."
Wu: "Unė propozoj qė ai tė blejė njė shtėpi pak mė tė vogėl, mjafton sa pėr banim. Mė vonė, kur tė jetė mė mirė ekonomomikisht atėhere, tė pėrmirėsojė mė tej. Niveli i jetesės duhet tė ngrihet hap pas hapi, ne kėshtu e kemi kaluar".
Ata kanė tė drejtė qė tė dy. Profesori Dai Jianzhong ėshtė i mendimit se blerja e shtėpisė ėshtė pėr tė ngritur cilėsinė e jetesės. Por nė qoftė se synohet tė arrihet pėrnjėherėsh niveli i lartė, ndoshta, do tė ketė presion tė madh pėr kthimin e kredisė, dhe kėshtu, pėrkundrazi, do tė ulet niveli i jetesės.
Dai Jianxzhong: "Duhet tė propozojmė konsumin e pėrshtatshėm dhe konsumin e arsyeshėm. Duhet tė blesh atė sipėrfaqe qė ke mundėsi, pastaj, mund ta rregullosh me shtimin e tė ardhurave dhe stabilizimin e punės."
Por blerja e shtėpisė mbėshtetur nė mundėsinė nuk do tė thotė tė blesh patjetėr njė shtėpi tė vogėl, mund tė blesh njė shtėpi tė vjetėr. Blerja e njė shtėpie do tė jetė pėrsėri njė presion i madh ekonomik pėr banorėt e thjeshtė. Njė faktor kryesor qė u ka krijuar vėshtirėsi blerėsve tė shtėpive ėshtė ēmimi i lartė i banesave, qė e ka kaluar shumė mundėsinė financiare tė blerėsve. Nė shumicėn e qyteteve tė mėdha dhe tė mesme tė Kinės, ēmimet e banesave janė nė rritje tė vazhdueshme. Vitin e kaluar, ēmimet e banesave nė Pekin shėnuan rekordin e rritjes prej mė se 10 % pėr 7 muaj me radhė, duke zėnė vendin e parė nė rritjen e ēmimit tė banesave tė qyteteve tė ndryshme tė Kinės.
Kėrkesat tepėr tė mėdha nė tregun e banesave do tė prekin stabilitetin e ekonomisė sė vendit dhe jetėn e banorėve. Lidhur me kėtė, mė 5 mars, duke shtjelluar nė sesionin e Asamblesė Kombėtare Popullore tė Kinės programin administrativ tė kėtij viti, kryeministri Wen Jiabao tha:
Kryeministri Wen: " Industria e banesave duhet tė zhvillojė kryesisht banesat e zakonshme pėr masat e gjera popullore.... Qeveria duhet te preokupohet posaēėrisht pėr familje me tė ardhura tė ulėta dhe t'i ndihmojė ato nė zgjidhjen e problemeve tė banesave... Duhet tė forcojmė kontrollin e ēmimeve tė banesave, tė frenojmė rritjen tepėr tė shpejtė tė ēmimeve dhe tė ruajmė nivelin e tyre tė arsyeshėm. "
"Pėr tė frenuar rritjen e paarsyeshme tė ēmimit tė banesave, vitin e kaluar Kėshilli i Shtetit i Kinės parashtroi 'masat prej 6 pikash' pėr kontrollin makroskopik tė tregut tė banesave. Sivjet, Ministria e Ndėrtimit, qė varet nga Kėshilli i Shtetit i Kinės, bėri njė planifikim pėr zgjidhjen e problemit tė vėshtirėsive nė strehim tė familjeve me tė ardhura tė ulėta dhe do tė zbatojė kryesisht planin e ndėrtimit tė banesave tė zakonshme, banesave ekonomike dhe banesave me qira tė ulėt". Edhe kryetari i bashkisė sė qytetit tė Pekinit Liu Qi u shpreh pak kohė mė parė se bashkia e qytetit do tė ndėrtojė brenda 3 vjetėsh banesa ekonomike me njė sipėrfaqe mė se 10 milionė metrash katrorė dhe l0 milionė metra katrorė banesa me ēmime tė arsyeshme, pėr tė frenuar rritjen e ēmimeve tė banesave dhe pėr tė plotėsuar kėrkesat e arsyeshme tė mė shumė banorėve pėr strehim.
Nė fushėn e legjislacionit, deputeti i Asamblesė Kombėtare Popullore tė Kinės Hong Kėzhu etj. po nxisin dy projektpropozime, duke paraqitur rishikimin e "Ligjit tė ndėrtimit" pėr tė kontrolluar rritjen tepėr tė shpejtė tė ēmimeve tė banesave.
Hong Kezhu: "Shteti duhet tė forcojė mė tej orientimin dhe kontrollin e industrisė sė banesave e tė luajė mė tej rolin kontrollues tė grumbullimit tė taksave, tė dhėnies sė kredive dhe tė politikės mbi trojet. Njėkohėsisht duhet tė plotėsojė kėrkesat e sa mė shumė banorėve me anėn e ndėrtimit tė banesave tė zakonshme dhe tė banesave ekonomike me apartamente me sipėrfaqe tė mesme dhe tė vogla".
Nė lagjen "Yonglė", personazhi i reportazhit tonė, Ping Pingu, ėshtė i paduruar pėr blerjen e banesės. Pėr shkak se rezultatet e kėtyre masave qeveritare duhet njėfare kohe qė tė shihen, kurse Ping Pingu, qė do tė bėhet me nxitim dhėndėr, nuk do qė tė presė mė.( Zhai)
|