v Protokolli mbi bashkėpunimin e uebsajtit nė gjuhėn shqipe tė CRI Oline me botėn e jashtmev Tėrmeti nė Wenchuan
SONDAZH OLIMPIK
ZONA E ANKETAVE
ENCIKLOPEDIA
China Radio International
Rreth Kinës
Nga Bota
   Politikë
   Ekonomi
   Kulturë
   Shkencë e Teknikë
   Sport

Fusha ekonomike

Muzika

Sport
Shkencė e Teknikė

Tregime dhe Legjenda Kineze
(GMT+08:00) 2007-02-28 10:47:42    
Intervista me djaloshin muzikor Helio Selmani

cri

Ju pėrshėndes, jam Helio Selmani. Do tė ishte shumė e pakėt nėqoftėse do tė thoja se kam pėrshtypjet mė tė mira nga Kina. Kinezėt dallohet nga dashuria qė kanė pėr tė gjithė tė huajt qė vijnė nė vendin e tyre. Mė bėn shumė pėrshtypjet kultura gjenerale qė e kanė shumė mė ndryshe nga evropa dhe tė gjitha kėto dallohen nga ēdo gjė si nga ushqimi, nga gjuha etje, pasi ata kanė njė melodi dhe njė tė folur qė tė bėn pėr vete dhe tė jep njė karakteristikė shumė simpatike. Kam patur gjithnjė ėndėrr mėnyrėn pėr tė parė sesi jetojnė nė Kinė.

Ju keni lindur nė njė familje artistėsh, me mamanė artiste qė luante nė film dhe babain qė merrej me muzikė. Ai ka qenė edhe nė Kinė. E ke dėgjuar kur tregon ndonjė gjė nga Kina atė personalisht apo vetė prindėrit?

Babai ka kaluar gati 40 vjet qė kur ka qenė pėr herė tė fundit nė Kinė dhe ai flet dhe mban mend si disa nga momentet mė tė bukura nga ato qė ai ka parė dhe jetuar gjatė qėndrimit nė Kinė. Vetė Kina kishte shumė ndryshime tė mėdha nga Shqipėria e viteve 1967, pa ushqime dhe pa njė kulturė tė shumllojshme ndryshe nga sa ėshtė tani, gjė e cila i ka ngelur edhe tani e paharruar dhe gjithnjė sipas atyre qė tregon ai, edhe unė personalisht doja t'i shihja nga afėr dhe doja tė shihja Kinėn e vėrtetė.

Tė rinjtė qė jetojnė nė Greqi, shokėt dhe miqtė e tu, keni dėgjuar apo keni biseduar ndonjėherė nė lidhje me Kinėn?

Pėrsa i pėrket asaj qė ne tė rinjtė cfarė diskutojmė, mund tė them se dimė qė Kina ka ecur shumė dhe dallohet pėr trurin qė ka prerje nė biznese dhe kjo duket qartė pasi tashmė njė pjesė e madhe e njerėzve kanė nisur tė mėsojnė gjuhėn kineze. Tė paktėn nga ata tė rinj qė unė shoh nė Greqi, kanė nisur tė kenė njė interes pėr tė mėsuar gjuhėn kineze, pasi shohin qė Kina nė tė gjitha repartet po ecėn dhe ka njė pėrparim shumė tė madh dhe tė shpejtė.

Nga televizionet greke a keni parė apo kur keni ndjekur lajmet keni dėgjuar ndonjė gjė pėr Kinėn dhe a keni arritur ta njihni ndopak atė?

Gjithnjė pėr Kinėn dicka dėgjohet. Lajmi i fundit qė po mė kujtohet ėshtė ai qė biznesmenė kinezė blenė njė pjesė shumė tė madhe tė portit kryesor nė Athinė dhe nė Pire dhe qė tė prej andej tė nisin tė lėvizin mallrat kineze nė vendet e tjera tė evropės. Mesa kam parė unė gjithnjė do tė ketė nė edicionet informative njė lajm qė bėn fjalė pėr Kinėn.

Tani qė ju e vizituat stadiumin qė po ndėrtohet pėr Lojėrat Olimpike tė Pekinit, ju duct sikur ishte i ngjashėm me stadiumin e Athinės?

Stadiumi i Lojėrave Olimpike qė po ndėrtohet nė Pekin ngjan goxha me atė tė Lojėrave Olimpike qė ndodhet nė Athinė dhe kjo pėr mua ėshtė logjike pasi kanė njė kontakt me Greqinė pėr tė marrė informacione nė lidhje me zhvillimin e kėtyre lojėrava, pasi edhe Greqia kaloi nė atė fazė.

Kina para organizimit tė lojėrave olimpike ka marrė pėrvojė mė tė mirė nga Greqia, por edhe Greqia para lojėrave olimpike qė organizoi vetė morri pėrvojė nga lojėrat e zhvilluara nė Sidnej.

Gjithnjė duhet tė shohėsh historinė mbrapa se si u organizuar njė gjė nė mėnyrė qė tė mundesh edhe ti ta bėsh si ai ose edhe mė mirė. Edhe Greqia kishte shumė blerje, harėxhime, shpenzime etje. Duke parė kėtė aspekt, shpresoj qė Pekini tė arrijė tė jetė mė praktik dhe tė realizojė lojėra shumė tė mira dhe spektakolare.

Ju jeni studenti i muzikės dhe dėgjoni muzikė nga vende tė ndryshme tė botės. A keni dėgjuar ndonjėherė muzikė kineze?

Edhe pse unė jetoj nė Greqi dhe merrem me muzikė, tė them tė drejtėn nė evropė nė pėrgjithėsi nuk dėgjohet shumė muzika kineze. Muzika e lehtė kineze ėshtė shumė e lehtė pėr t'u dėgjuar dhe jo e lodhshme dhe sa mė shumė ta dėgjosh tė pėlqėn edhe mė shumė. Muzika kineze ka disa nuanca dhe elementė qė futen nė kėngė. Unė studioj pėr kursione klasike dhe moderne dhe ndėrkohė merrem edhe me kompozim muzike. Mund tė them se muzika kineze ka bėrė hapa edhe nė anėn e vetė.

Meqė po mėsoni pėr kompozim dhe do tė bėheni kompozitor, a keni dėshirė qė ndoshta njė ditė tė krijoni njė muzikė ku tė ketė tė shkrirė nuance tė muzikės, shqiptare, greke, evropiane dhe asaj kineze?

Tė gjitha iderat janė tė hapura dhe nuk do tė mund tė thoja jo nė njė krijim tė tillė, por duhet tė bėhet njė punė e mirė dhe duhet tė ketė njė organizim shumė mujor qė tė gjitha kėto nuance tė kenė njė rezultat pasi sa mė shumė nuance tė vesh aq mė e lodhshme bėhet pėr veshin muzika dhe kėnga nė pėrgjithėsi. Kjo ėshtė njė ide shumė e mirė.

Besoj se ju do tė arrini sukses tė madh nė kėtė drejtim. Ju merreni me interpretimin e tė gjitha veglave muzikore evropiane?

Unė merrem vetėm me veglat qė i pėrkasin perskursionit klasik, si dhe nė tė njėntėn kohė kam tė bėj me studimin e veglave muzikore qė lidhen me muzikėn moderne.

Ju konkretisht me ēfarė muzike merreni mė tepėr, me atė klasike apo moderne?

Qė tė bėhesh njė muzikant qė tė mund tė zgjedhėsh me ē'muzikė tė merresh dhe qė tė merresh mirė me atė muzikė, duhet patjetėr qė tė dėgjosh tė gjitha llojet e muzikave qė ekzistojnė. Megjithatė pothuajse tė gjitha kėngėt qė na vijnė bazohen nga muzika klasike e cila ėshtė muzikė e plotė me harmoni dhe ėshtė njė muzikė e cila ėshtė krijuar nga njerėz tė cilėt e kanė menduar mirė dhe qė kanė patur njė talent magjik. Tani nuk dėgjohen mė pjesė tė kompozuara nga Bethoven, Moxarti, Cajkovski e shumė tė tjerė, pasi ėshtė shumė e vėshtirė tė dalin sėrisht nė dritė ata lloj kompozitorėsh, ndėrsa muzikė pop, rok, jazz e shumė tė tjera, dalin thuajse ditė pėr ditė. Sido qė tė jetė puna tė gjitha muzikat kanė dicka pėr tė tė dhėnė.

Tani qė keni mbėrritur edhe nė ambjentet e Radios sė Jashtme tė Kinės, ju personalisht keni hapur edhe faqen tonė tė internetit. Si ndiheni? 

Ėshtė vėrtet njė cudi pėr mua, pasi nuk mendoja kurrė qė mund tė ekzistonte nė Kinė njė redaksi e cila merrej kaq seriozisht me kontaktin e Kinės dhe tė Shqipėrisė. Mė vjen ēudi qė atje mund tė shohėsh thuajse ēdo lloj aktiviteti qė ndodh nė Shqipėri, ta ndjekėsh ndėrmjet faqes nė internet me shumė pėrgatitje. Faqja e internetit ishte shumė e pasur dhe unė gjeta akoma atje edhe mėnyrėn se si mund tė mėsoj gjuhėn kineze e cila mė intereson shumė. Kuptova tė shikoja me vėmendje se si duhet tė mbaronte imtėsisht karakteret kineze.

Ėshtė njė faqe qė mund ta hapėsh ditė pėr ditė, sepse ajo ka njė informim qė ėshtė shumė i gjallė dhe i ditėpėrditshėm dhe qė punojnė njerėz vazhdimisht dhe ditėpėrditė qė ajo faqe tė jetė e lexueshme dhe tė kesh interes pėr ta lexuar dhe tė gjesh interes dhe jo qė nuk rinovohem. Pashė tė reja qė i takonin ditėve tė fundit dhe kjo ishte njė gjė qė e bėn faqen qė e bėn me jetė.

Ju keni lexuar disa informacione nė lidhje me faqen e gazetės nė gjuhėn shqipe tė nxjerre nga vetė redaksia jonė. Si e keni ndjerė veten?

Ėshtė cudi qė ashtu si tė gjitha ato qė pashe nga vetė punonjėsit e redaksisė tė cilėt kanė aq shumė kontakte dhe merren aq shumė me vetė shqiptarėt, jam i sigurt se ato janė ura e Kinės me Shqipėrinė dhe jam i gėzuar pėr kėtė qė po shoh vetė personalisht.